0:8:10.530 --> 0:8:13.700
Ali Osman Öncel
Evet değerli arkadaşlar denize hoş geldiniz diyorum.
0:8:14.390 --> 0:8:30.630
Ali Osman Öncel
Zaten bu dersi youtube kanalına yüklediğim için tabii ki karşımda bir öğrenci olmasına karşın daha sonra bu ders videolarını dinleyecek olanlarla olduğu için çoğul kullanıyorum. Değerli arkadaşlar şeklinde ifade etmemin temel nedeni bu.
0:8:31.260 --> 0:8:51.830
Ali Osman Öncel
O nedenle de bu dersler tabii ki temiz ortamında 90 gün sonra siliniyor ama youtube ortamını bunu taşıyoruz ve özellikle bu tersi ya da boyu eğitim fırsatını elde edemeyen başka şehirlerde başka ülkelerdeki kişilerde bu eğitim formatından faydalanabiliyor.
0:8:54.620 --> 0:9:4.280
Ali Osman Öncel
Bir tup üzerinde hani alt yazı olarak istediğiniz dile çevire biliyorsunuz. Bu da benim yeni fark ettiğim bir özellik. Mesela ingilizce bir.
0:9:4.970 --> 0:9:34.770
Ali Osman Öncel
Youtube dersi dinlerken alt yazı Türkçe, çeviri dediğin zaman altyazı Türkçe olabiliyor, bütün dillere çeviriyor. O nedenle de dinlemiş olduğunuz dersin dilini anlamasanız dahi altyazı dan takip ederek her türlü dersi ulaşma imkanınız var. Bu da bence önemli bir şey. Önemli bir fırsat olarak evet dikkatimi çekti. O nedenle özellikle bu ders kapsamında altyapı oluşturmaya çalışıyorum. Teams alt yazı fırsatı verdi.
0:9:45.610 --> 0:9:46.30
Hande Cagatay
Yani.
0:9:36.220 --> 0:9:50.310
Ali Osman Öncel
Ve bu kapsamda dersimize devam ediyoruz. Evet, ekran geldiyse ekran geldiyse geldiyse evet dersimize başlıyoruz. 5 Mayıs Cuma günü.
0:9:50.920 --> 0:10:14.350
Ali Osman Öncel
Yapmam gereken burada bir kalem almam gerekiyor. Tabii ki elinde mouse var kalem mimi ofiste unuttuğum için manastıra biraz zor olabiliyor çizmek ama gene işimi görüyor. Evet baktığımızda her zamanki yaptığımız gibi önceki dersler nerede tabii ki ders slaytları ben veriyorum.
0:10:15.160 --> 0:10:49.370
Ali Osman Öncel
Bu tarz slaytların atışlarımız daha sonra ne yapabiliyor dinleyebiliyor. Tabii ki bir öğretim üyesi olarak bu ders olan bir öğretim üyesi olarak öğrencilerimizin her bir suda 6 dersten sonra izlemesi altında varsa önemli gördüğü de bir açıklama o açıklamayı yazması önemli. Gördüğü anlaşılmadı. Bir konu varsa ve bu konu üzerine araştıracağım diye not alması ve bu blogger ortamını aktif olarak kullanması tabii ki önemli olur. Öğrencilerin gelişimi açısından önem.
0:10:49.470 --> 0:11:20.620
Ali Osman Öncel
Bende olur ve çünkü sosyal medyada kimi zaman soruları yazdığınız zaman bir başkası cevap verebiliyor. Artık dünya küçüldü. Dünyanın her tarafından insanlar notlarınızı okuyabiliyor, mesajlarınıza ulaşabiliyor. O nedenle de sosyal medya ortamında bu ders notları blogger olarak bu sene koymaya başladım. Görüldüğü üzere notlar kaybolmuyor, bilgisayarım kaybolsa dahi bu noktalara ulaşma imkanın var.
0:11:21.80 --> 0:11:25.740
Ali Osman Öncel
Mesela dün geçen hafta verdiğimiz dersin slayt yarını.
0:11:26.950 --> 0:11:28.510
Ali Osman Öncel
Bilgisayarda kaybettim.
0:11:29.190 --> 0:11:46.110
Ali Osman Öncel
Ama blogger da olması beni rahatlattı. Tabii ki orijinal ders slaytları gibi değil ama hiç olmazsa orada bir kopyasının olması beni rahatlattı. Hem ders veren için hem de ders alan için bu tür ortamlarda açık ortamlarda ders notlarının saklanması önemli bir.
0:11:46.710 --> 0:11:47.930
Ali Osman Öncel
Fırsat sağlıyor.
0:11:49.180 --> 0:12:11.450
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımız zaman geçen gün günlerde özellikle 3 Mayıs 2023 günü 5 büyüklüğünde bir deprem oldu. Göksun'da tabii ki bu depremler olduğunda özellikle bu herhalde gece geç saatte olan bir depremdi. Baktığımızda evet saatini de verilmiş Mayıs 2.023 diyor.
0:12:12.260 --> 0:12:19.30
Ali Osman Öncel
16 38 gibi tabii ki bu tür depremden sonra insanlar ne yapıyor korka biliyor.
0:12:19.860 --> 0:12:32.800
Ali Osman Öncel
Bu depremler görüldüğü üzere buradan aslında tetiklenmiş bir deprem özelliği gösteriyor. Her ne kadar depremler tabii ki tetiklenmiş olabilir. Artçı depremler olabilir.
0:12:33.460 --> 0:13:2.850
Ali Osman Öncel
Iıı bu tabii ki birbirinden fark ediyor. Yani tetiklenmiş deprem mi artçı depremler mi? Bunlar? Birbirinden farklı kavramlar. Tabii bu depremin meydana gelmiş olduğu yere baktığımız zaman özellikle önemli bir yığılmanın meydana geldiğini görüyoruz. Bakın burada önemli bir yığılma olduğunu ne yapabiliyoruz görebiliyoruz. Gerçekten bu yılma neyi gösteriyor? Bakın buradaki yığılma.
0:13:3.530 --> 0:13:8.90
Ali Osman Öncel
Buradaki yığılma, daha bir dar ve daha bir doğrusal.
0:13:9.680 --> 0:13:16.110
Ali Osman Öncel
Ama buradaki yılma bir neyi gösteriyor, bir dairesel bir yapıyı gösteriyor.
0:13:17.60 --> 0:13:30.570
Ali Osman Öncel
Maçından bu ne anlama geliyor? Şu anlama geliyor. Şimdi mesela buradaki yılma bir faile ilişkili ise yakın şu şekilde, bir faile ilişkin değilse o fay boyunca diziliyor.
0:13:31.200 --> 0:13:56.460
Ali Osman Öncel
Demek ki bu fay gibi birbirine paralel birden fazla fay olsa ne olacak? Bu yığılma anın işte ne bileyim bir uzunluğu var, dimi uzunluğu burada bakın. Uzunluğu ne yaptık? Burada çevirmiş olduk uzunu var, bir de genişliği var. Ne olacak bunun genişliği de genişlemiş olacak. Tabi ki buradaki olay da benzer şekilde olabilir. Yani birbirinden bağımsız birden fazla.
0:13:57.120 --> 0:14:28.300
Ali Osman Öncel
Farklı olabilir, pull apart basen olabilir tabii ki buradaki ana ve mekanizması doğru tutun da olabilir ama doğru takımlı faydalanmaya bağlı olarak yatay germeli, faydalanmaya bağlı olarak düşey gerilmeli, açılmalı, başka sistemlerde meydana gelebilir. Birden fazla kırık sistemi olduğuna işaret edebilirim. Evet demek ki bu depremler özellikle bu depremden sonra ne yaptım ben?
0:14:42.820 --> 0:14:43.470
Hande Cagatay
Bitter.
0:14:28.400 --> 0:14:57.750
Ali Osman Öncel
Işte bir sismolojik olarak ne yapabiliriz? Hatta tabii ki bir endişe var, nasip katkı sağlayabiliriz. Bir sismolojik olarak siz katkı sağlayamazsanız bir sürü katkı sağlayan insanlar var. Yanlış eksik bilgiler öğrenen insanlar var. O nedenle de bu tür bilgileri vermemiş. Tabi ki bir sorumluluk oluyor. Demek ki yaptığım şey nedir? Burada baktığımızda demek ki maden teknik aramanı yer bilimleri portalı var.
0:14:58.410 --> 0:15:29.220
Ali Osman Öncel
Boyar birimleri portalına ne yapmışım? Özellik eğme SC nin yani iston medikal'in saçmalıyor. Central dediğimiz Avrupa deprem merkezinin verilerini bu bölge için değerli demişim ve metanın yer bilimi portal'ın üstüne getirdim. Şimdi tabii ki Avrupa deprem merkezi bu depremleri ne yapıyor? Türkiye'deki deprem merkezlerinden alıyor işte ahlat'tan alıyor, pandeli de alıyor ve kendisi tekrar.
0:15:29.340 --> 0:16:0.80
Ali Osman Öncel
Bir rutin olarak bu depremlerin çözümlerini yapıyor. Kendi işte kabuk modeline göre kendi işte yazılımına göre bunları yapıyor. Biraz daha düzeltilmiş olduğu için özellikle MSJ yi tercih ediyorum. Yani niye tercih ettiğimi benim için nedeni bu olduğunu belirtmem gerekir. Şimdi tabi ki avrupa'da deprem merkezine baktığımız zaman demek ki birinci bölge nedir veriler deprem verileri deyince demek ki deprem verileri nereden, ne nelerden oluşuyor?
0:16:0.190 --> 0:16:31.20
Ali Osman Öncel
Bir diğeri kırıklardan oluşuyor. Özellikle maden teknik aramanın yer bilimleri portalına gittiğiniz zaman işte deli kırık nedir işte bunları holosen yaşında fay deniyor. Holosen yaşında faiz tabi ki diyor. Lojik bir terim son 15.000 yılda en az bir defa kırılmış olan kırıklara deri kırık denir. Sanandreas fayında da böyle. Türkiye'deki kuzey Anadolu faiz oranı ya da Anadolu fuarında da bu tür tanım kullanıyor demek son 15.000 yılda ya da.
0:16:31.140 --> 0:16:42.980
Ali Osman Öncel
10.000 ya da 15.000 arasında en az bir kere kırıldı. Ile ilişkili bir veri varsa 10'a çıkart dili kırık deniyor veriyor. Yoksa 10'a çıkart tabii ki diri kırık denmiyor.
0:16:43.670 --> 0:17:8.380
Ali Osman Öncel
Ve bu şekilde de deri kırık ve deri olmayan kırıklar ayrımı yapılıyor. Şimdi demek ki burada ne yaptık? Kırıklarla deprem verilerini ne yaptık? Üst üste getirdik. Tabii ki bu onu yapmakta bir deneyim istiyor. Şimdi ikinci deprem verisi vatandaştan geliyor. Vatandaşı ne yapıyor? Bu depremden sonra özellikle türkiye'de.
0:17:9.670 --> 0:17:18.560
Ali Osman Öncel
ESC dediğimiz twitter'da laschet olarak takip edebilirsiniz. Lq olarak ben takip ediyorum. Orada beni takibe başladı.
0:17:19.210 --> 0:17:52.310
Ali Osman Öncel
Bu sistem size Twitter üzerinden ya da telefonunuz üzerinden ne yapıyor? Depremler haber veriyor ve türkiye'de de vatandaşlar larımız. Özellikle bu sistemi telefon aplikasyonu oldukça sık kullanmaya başladılar. Bakın vatandaş burada ne yapıyor diyor ki depremi nasıl hissettiğini söylüyor. Bakın burada 7 şiddetine kadar depremi hissedenler var. 5 şiddetine kadar hissedenler var ve bu ortadaki neyi veriyor? Ortadaki şeyi veriyor, ortalamasını veriyor, ortalamasını veriyor.
0:17:52.420 --> 0:18:22.430
Ali Osman Öncel
Ve bu maksimum ve minimum da onu standart sapmasını veriyorum. Tabii ki bazen insanlar olduğundan fazla abartabilir, bazıları da olduğundan daha düşük ne yapabilir gösterebilir. Bu sapma istatistik olarak nasıl veriliyor işte görüldüğü üzere bu şekilde veriliyor ve burada ortadaki değerde ortalama değer. Demek ki ortalama şiddet değeri nedir? Altıdan büyük diyeceğiz. 6 nokta 2 demeyeceğiz değil. Şiddet genelde nedir? Tam sayıyla gösterilir.
0:18:22.860 --> 0:18:31.340
Ali Osman Öncel
6 ya yakın bir şiddet diyeceğiz. Bakın burası mesafe yatay uzaklık demek ki 20 kilometreden.
0:18:32.270 --> 0:19:2.720
Ali Osman Öncel
E daha yakın fay a zate göksun depremin meydana gelmiş olduğu dış merkeze yakın insanlar bu depremi ne yapmışlar? Daha büyük şiddette hissetmişlerdir. Çünkü yakınlık nedir? Depremin şiddetini büyüten önemli bir faktördür. Diğer faktör nedir? Tabii ki zeminin direnç özelliğidir. Eyüp zemin mi kötü bir zemin mi değil mi? Her şeyin iyisi ve kötüsü var dimi genellikle iyi öğrenci, kötü öğrenci, iyi kitap, kötü kitap, iyi okur, kötü oku.
0:19:2.920 --> 0:19:33.930
Ali Osman Öncel
Dimi, her şey bir bile ters olarak gidiyor. Şimdi bakın buradaki 7 şiddetine çıkmasının temel nedeni demek ki mesafeler aynı kötü bir zeminde olabilir. Zemin binaları aynı kabul edersek yani aynı bina olduğunu kabul edersek o zaman bizim değişkeni biz ne olacaktık? Genellikle bizler ne yapıyoruz ya zemin aynı kabul ediyoruz ya binayı aynı kabul ediyoruz. Özellikle yapı mühendisi iseniz zemin aynı kabul ediyorsunuz ki türkiye'deki deprem tehlike haritaları nedir?
0:19:34.250 --> 0:19:42.770
Ali Osman Öncel
Zemini tamamen kaya kabul eder ve bu nedenle de mesafenin etkisine bağlı olarak tehlikeyi tehlike.
0:19:58.220 --> 0:19:58.860
Hande Cagatay
Hı.
0:19:42.870 --> 0:20:12.360
Ali Osman Öncel
Hatalar ortaya çıkartır. Bu nedenle de kıp kırmızıdır. Yani fay boyunca kuzey Anadolu faiz onu boyunca depremi tehlikesi kıpkırmızı. Niye her yer kaya kabul ettiği için tabii ki gerçekçi bir görüntü olmadığını burada belirtmek lazım. Şimdi demek ki burada yapıyı aynı kabul edersek he demek ki buradaki zeminin daha zayıf olmasından kaynaklı olarak depremin etkisini yıkım gücü büyüttüğünü.
0:20:12.870 --> 0:20:24.300
Ali Osman Öncel
Buradaki zemine depremin etkisini iyi dirençli olmasından dolayı küçüklüğünü ne yapabiliriz söyleyebiliriz. Bakın burada ani bir düşüş var, dimi altıdan.
0:20:25.80 --> 0:20:35.40
Ali Osman Öncel
Neye kadar bakın üçe kadar ani bir düşüş var şimdi demek ki buradaki uzakta baktığımız zaman buradaki uzaklık nedir? 30 km dimi?
0:20:36.640 --> 0:20:45.670
Ali Osman Öncel
30 kilometreye uzattık. Bakın 30 km uzaklıkta sonra depremi işlediği ani bir düşüş yapıyor.
0:20:46.960 --> 0:21:4.620
Ali Osman Öncel
Ve tekrar tabii ki yükseliyor. Bakın burada ne yapıyor? 3 buçuk üçten büyük bir şiddet. Burada da 4 seviyesine çıkıyor ve zaten 40 kilometreden sonra depremin şiddeti mesafeyle lineer olarak hazırlıyor değil mi? Bakın önce bir azalma.
0:21:5.660 --> 0:21:10.50
Ali Osman Öncel
Azalma dersek burada bir azalma var, eksi diye gösterelim.
0:21:10.660 --> 0:21:42.270
Ali Osman Öncel
Sonra burada bir artma var, yükselme var, burayı da artıya gösterim. Daha sonra da 40 kilometreden sonra depremin şiddeti ortalama şiddeti mesafeli ne yapıyor? Değişiyor tabii ki. Buradaki ani azalmanın nedeni belki de bu depremin dış merkezinden 30 km uzaktaki zeminlerin biraz daha dirençli olduğunu ama 30 km 40 km arasındaki ne bileyim zeminlerin.
0:21:43.840 --> 0:22:13.320
Ali Osman Öncel
Daha dirençsiz olduğunu ve buna bağlıdır. Deprem şiddetinin değiştiğini ne yapabiliriz? Görebilir. Çünkü dev zemin her yerde aynı değil. Onu ne yapabiliyoruz? Buradan görebiliyoruz. Evet, görüldüğü üzere demek ki daha sonra da 40 kilometreden sonra bu şekilde ne yapıyor bir veri veriyor. Şimdi demek ki bu bize ne gösteriyor, bu bize ne gösteriyor? Özellikle zemin etkisini gösteriyor demek ki ortalamanın üstünde ya bakın ortalamanın üstündeki bu değerler.
0:22:14.520 --> 0:22:18.530
Ali Osman Öncel
Ortalama işte bu değerler zeminin kötü olmasından.
0:22:19.200 --> 0:22:46.340
Ali Osman Öncel
Ortalaman altındaki bu değerlerde zeminin iyi olmasından kaynaklı olarak yani zemin iyi olduğu zaman ortalama şiddetin altına ne yapıyor depremi hissettirecek bir durumda kalmanızı sağlıyor. Zemin kötüyse de ortalama şiddetin üstünde deprem şiddetinin daha fazla hissetmenizi ne yapıyor sağlıyor? Demek ki zemin etkisinden bahsedebiliriz.
0:22:47.850 --> 0:23:18.670
Ali Osman Öncel
Demek ki genel olarak baktığımızda 5 büyüklüğünde bir depremden bahsediyoruz. Yani bu 5 büyüklüğündeki deprem çok büyük bir deprem değil ama 400 kilometreye kadar bu depremin istediğini görüyoruz. Yani bakın 400 kilometreye kadar bu deprem hissediliyor. 400 km oldukça büyük bir uzaklık. Yardan baksanız işte göksun'da meydana gelen 5 büyüklüğündeki depreme ne yapıyorsun? Bir 400 km yarı çap çiziyorsunuz ve bu yarı çap.
0:23:35.960 --> 0:23:36.360
Hande Cagatay
Sesli.
0:23:19.460 --> 0:23:43.220
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi? Büyük bir daire meydana getiriyor. 400 kilometreye kadar bu depremi istediğini gösteriyor. Bu da neyi gösteriyor? Aslında türkiye'de insanların yaşamış olduğu binaların ne olduğunu gösteriyor. Depreme karşı ne kadar savunması olduğunu gösteriyor. Tabii ki deprem burada oldu değil mi? Deprem burada oldu.
0:23:44.380 --> 0:23:51.350
Ali Osman Öncel
Tabii ki bu deprem burda oldu ama yarın bu deprem ne yapabilir burada olabilir değil mi? Burada olduğu zaman ne olacak burada olduğu zaman.
0:23:52.550 --> 0:24:22.840
Ali Osman Öncel
Buradaki depremin şiddeti ne yapacak? Yenilere çıkacak değil mi? Şimdi depremden uzaksınız ama her zaman depreme tabii ki 400 km mesafede bu şiddeti hissettiniz. Bunun anlamı şudur, demek ki deprem ve yaklaştıkça deprem size yaklaştıkça dimi şurada bir deprem olduğunu düşünelim. Buradaki şiddet nereye çıkacaktır, girdilere çıkacaktır. O nedenle de yapılması gereken olay. Tabi ki her zaman burada oturan insanı.
0:24:23.130 --> 0:24:53.520
Ali Osman Öncel
Olağan depremler 400 km uzakta olmayacak. Burada verilen mesaj ne bak? Sen 400 km mesafede depremi işte 2 şiddetin hissettiğim ama bu deprem sana yakın olmaya sana yakın meydana gelmeye başladığı zaman depremin şiddeti işte altınları yenileri bulacaktır. Önlem al mesajını ne yapıyor? Bu veriler bize veriyor, kime veriyor işte vatandaş önlem al mesajı veriyor.
0:24:53.620 --> 0:25:25.110
Ali Osman Öncel
Belediyedeki yöneticileri önlem alın mesajı veriyor ya da oradaki Eylül deki afet yönetiminden sorumlu insanlara ne veriyor? Önlem al mesajı veriyor. Tabii ki bu veriler nereden geliyor insanlardan geliyor buna sites site isteniyor. Vatandaşlık bilim vatandaş bilimi deniyor. Her bir vatandaş bir sismometre gibi depremden sonra ne yapıyor? Telefon aplikasyonu anketi dolduruyor, bu verileri ulaştırıyor. Bu da tabii ki sıfır maliyetli.
0:25:25.510 --> 0:25:38.780
Ali Osman Öncel
Bir veri jeofizik verisi olarak 20 yıldan beri amerika'da kullanıyor ve avrupa'da da kullanılan bir veri. Ama türkiye'de henüz maalesef kullanılmaya başlamadı diyebiliriz.
0:25:40.840 --> 0:25:55.490
Ali Osman Öncel
Evet, bir sonraki slayta geldiğimiz zaman demek ki 5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Hemen ortaya sonuçlar çıkıyor değil mi? Bu sonuçlar neyi gösteriyor? Kırılma fiziğini veriyor, kırılma mekaniğini veriyor.
0:25:56.270 --> 0:26:26.490
Ali Osman Öncel
Işte kırılma parametreleri veriyor. Kırma parametreleri nedir diye baktığımız zaman işte bakın. Burada işte depremin büyüklüğü. O mega işte olarak böyle moment mart olarak öyle depremin derinliği veriliyor. Depremi büyüttüklerini baktığımız zaman farklı 3 deprem ajansını vermiş olduğu deprem büyüklüklerine baktığımız zaman 47 ile 48 arasında değişiyor. Demek ki pek büyük bir fark yok. Depremin derinliklerine baktığımız zaman 9 10 km pek büyük bir fark yok.
0:26:26.620 --> 0:26:56.270
Ali Osman Öncel
Evet odak mekanizması dediğimiz ya da kırılma mekanizması dediğimiz depremin özellikle kırılma fiziğine baktığımız zaman özellikle bu kırılma fiziği bu ortası tamamen beyaz olduğu zaman diye götü açılmayı gösteriyor. Elimin açılması gibi neyi gösteriyor? Demek ki açılmış ve orta blok aşağı düşmüş, aşağı doğru bir düşme hareketi gösteriyor. Bir düşey aşağı doğru düşey yer değiştirmenin.
0:26:56.630 --> 0:26:58.300
Ali Osman Öncel
Olduğunu gösteriyor, önce açılıyor.
0:26:59.280 --> 0:27:29.530
Ali Osman Öncel
Ve ortadaki blok aşağı doğru düşüyor. Açılmak demek ki açılmanın olduğunun meydana bize gösteriyor. Tabii ki tamamen full bir açılma değil, aynı zamanda da görüyorsunuz. Burada da küçük bir yanar gelme olduğunu da ne yapıyor? Bu çözümler bize verir. Demek ki bizler neye bakıyoruz? Depremin kırılma mekaniğine bakıyoruz. Bu kırılma mekaniği nedir? Açılma az önce ne dedik işte o yığılmalar, niye böyle genişliyor, dimi yığılmalar niye genişliyor?
0:27:29.740 --> 0:27:59.690
Ali Osman Öncel
Çünkü orada açılma var ama 7 nokta 8 büyüklüğündeki depremin olduğu yer de açılma olmadığı için yanal gelim olduğu için bir çizgi boyunca yer değiştirme olduğu için oradaki depremlerin dış merkezleri o çizgiyi takip ediyordu. Daha dar bir zonda meydana geliyordu. Bu depremin meydana gelmiş olduğu yerde açılma olduğu için daha geniş bir zamanda meydana geliyor. Demek ki depremlerin dağılımlarının daha geniş.
0:28:0.340 --> 0:28:16.380
Ali Osman Öncel
Bir alana yayılması burada olduğu gibi öyle değil mi? Açılma ne tarafa doğru açılma bakalım çağrılarımızı getirelim. Bakın bu tarafa doğru değil, bir açıklama var. Bakın bu tarafa doğru bir açılma var. Bu açılma ne yapıyor?
0:28:17.620 --> 0:28:21.390
Ali Osman Öncel
Deprem yığınlarının daha geniş olmasını.
0:28:22.20 --> 0:28:55.520
Ali Osman Öncel
Buradaki yatay gelmede çizgi bu önceki yatay girmede bir açılmalı değil, almadığı için yatağa girme de deprem yığılmaların daha da daha dar sınır boyunca doğru boyunca gitmesine neden oluyor. Tabii ki bu yorumu yapmamız için neye bakmamız gerekiyordu? Kırılma mekanizmasına bakmamız gerekiyordu. Kırılma mekanizması da bu. Son meydana gelen depremin nasıl kırıldığı bilgisi o bölgede depremlerin nasıl kırıldığı bilgisi ne yapıyor?
0:28:55.630 --> 0:29:19.750
Ali Osman Öncel
Bizlerin bu tür yorumlama da bulunmasının temelini fiziğini oluşturuyor işte deprem fiziği ancak bu şekilde verilere dayanırsa anlamlı olarak yapılabiliyor. Şimdi tabi bu deprem sonrası özellikle amerika'nın vermiş olduğu uydu verilerine de gittim. Ben uydu verileri önemli.
0:29:21.460 --> 0:29:28.780
Ali Osman Öncel
Bakın, burada çok farklı renkler var değil mi? Çok farklı renkler şimdi bu mavi renk ne demek mavi renk?
0:29:29.700 --> 0:29:30.600
Ali Osman Öncel
Yüzeyde.
0:29:31.270 --> 0:29:46.100
Ali Osman Öncel
Gözlenen kırıkları gösteriyor. Yani şimdi Hande ne yaptı mesela tübitak projeleri vardı. Tübitak dedi ki, saha gözlemi yapmak isteyenlere ben işte arazi desteği veriyorum mesela.
0:29:46.830 --> 0:30:4.230
Ali Osman Öncel
Baldır, yani ben bir proje yazdım. Handede gönüllü ya hocam işte bu depremden sonra biz araziye bir gidelim. Depremin olduğu yerlerde gidip işte sahada ne bileyim kırık isteğini arayalım olur ya. Hani öyle bir öğrenci olmadı bana diyen ben de bir proje yazmadım.
0:30:4.860 --> 0:30:18.110
Ali Osman Öncel
Olsaydı mesela yazabilirdin ve beraber dolaşabilir dik işte baktık. Buradan başladık. Depremin bu kırık ne kırığı bu kırık baktığımız zaman bakın 2 tane kırık var.
0:30:18.920 --> 0:30:27.640
Ali Osman Öncel
Şimdi bu ilk depremin kırığı değil mi? Pazarcık deprem kırı dediğimiz ilk depremin kırığı 7 nokta 8 büyüklüğündeki depremin kırığı ben zum yaptım.
0:30:28.300 --> 0:30:29.570
Ali Osman Öncel
Bu ikincisi de.
0:30:30.630 --> 0:31:1.170
Ali Osman Öncel
Ikincisi de baktığımız zaman bu da 7 nokta 5 büyüklüğündeki depremin kırığı değil mi? 2 tane kırık var. Şimdi ne yapıyor insanlar ne yapıyor? Yaptıkları çok basit söyleyeyim size uydu verilerini alıyor değil mi? Uydu verileri ne yapıyor? Bakın neyle görülüyor? Uyduyla kırmızıyla gösteriyor değil mi? Şimdi bu uydu verileri tabii arkadaşımız bir haritacı uydu verileri nasıl veriyor? Enlem boylam olarak veriliyor mesela ben hande'ye gitseydim çok daha rahat gezebilirim çünkü o uydu verilerinden.
0:31:1.700 --> 0:31:33.180
Ali Osman Öncel
Verilerini kullanarak sahada iz takibi yapmayı muhtemelen öğrenmiştir değil mi? Bir harita mühendisi olarak muhtemelen öğrenmiştir. Biz diyecektik ki ande işte uydudan veriler, burada kırık nerede bitiyor, şurada bitiyor, başlıyor dimi kırık burada başlıyor ya kuzeyden başlayacaktı değil mi ya kuzey doğudan başladık ya da kırığın uydudan görünen işte bir noktası olan ya da güney batıdan başladık.
0:31:33.330 --> 0:31:42.290
Ali Osman Öncel
Ya da ortadan başlayacaktı dimi onunla ilgili bir ne yapacağız diye bir program yapacaktık. Handeyle aslında iyi de olurdu. Yani hiç aklıma gelmedi. Benim harita mühendisi evet.
0:31:40.770 --> 0:31:42.370
Hande Cagatay
Hocam gidelim istiyorum.
0:31:43.110 --> 0:31:43.850
Ali Osman Öncel
Efendim.
0:31:43.910 --> 0:31:45.410
Hande Cagatay
Gidelim istiyorsan.
0:31:58.720 --> 0:32:0.480
Hande Cagatay
Hı.
0:31:45.390 --> 0:32:3.990
Ali Osman Öncel
Valla işte ara proje destektir devam ediyor bilemiyorum yani evet, şimdi nasıl yaptıklarına bakıyorum. Ben de gerçekten mantıklı. Şimdi şöyle yapıyorlar, şimdi mesela şimdi oturduk bir proje toplantısı yaptık. Handeyle dedik Hande nereden başlayalım? Bakın burada bir hüküm var istiyorsan önce biz bir yukarı gidelim.
0:32:4.620 --> 0:32:34.650
Ali Osman Öncel
Sonra tekrar buraya gelelim. Birinci gün ikinci gün de buradan ne bileyim şu tarafa doğru gidelim öyle değil mi? Sonra projemizi işte tamamlayalım şeklinde başladığınızı düşünün. Şimdi tabi nasıl yaptıkları çok ilginç şey onu takip ettim. Ben işte uydu sudan işte görülüyor. Uydudan zaten görülmeyen hiçbir kısım yok yani her şey görünüyor uydudan şimdi uydu verilerinin aldık ve başladık bir noktadan mesela şu bir numaralı noktadan başladık biz handeyle.
0:32:45.650 --> 0:32:46.130
Hande Cagatay
Işte.
0:32:35.440 --> 0:32:55.640
Ali Osman Öncel
Panterin işte bilemiyorum. Hangi programları kullanıyor? Gallop diye bizim bir programımız vardı. Topografya dersine veren arkadaşımız kuruyor. Darlık mu? Böyle bir program bu verileri girdiğiniz zaman biz yavaş yavaş ne yapıyoruz, buradan başlıyoruz. Şimdi bakın buradan aşağı doğru yürüdüğünüzde bazı yerlerde mavi görüyoruz değil mi?
0:32:57.170 --> 0:33:27.840
Ali Osman Öncel
O mavi ne demek? Bazı yerlerde yüzeyde o kırılan kısmı görebiliyoruz, insan gözüyle görebiliyoruz. Bazı kırıklar insan gözüyle görülüyor. Bazı kısık kırıklarda ancak uydu ve dan görülebiliyor. Öyle değil mi? Bizim de görme kapasitemiz var değil mi? Işte herkesin bir görme kapasitesi var ama uydudan görme kapasitesi çok yüksek. Şimdi tabii ki biz ne yapıyoruz ha bak bizim göremediklerimizi mavi renkle işaretlenmiş.
0:33:28.260 --> 0:33:34.650
Ali Osman Öncel
Ama ne yapıyoruz? Uydu verisini takip ediyoruz. Diyoruz ki ha bak, bizim birinci gördüğümüz yer burası. Hemen not ediyoruz.
0:33:35.550 --> 0:34:8.310
Ali Osman Öncel
Bunu gördük diyoruz. Sonra ikinci nokta diyoruz. Bunu görüyoruz. Not ediyoruz. Fotoğrafımızı çekiyoruz değil mi? Fotoğraf çekiyoruz fotoğrafı çekerken işte annem boylan bilgisi de veriyor. Aşağı doğru ne yapıyoruz, devam ediyoruz, buraya geldik. Bütüncü nokta işte burası dördüncü nokta bu şekilde bunlar bizim görev bitirmiş. Demek ki mavi renkleriyle kırmızı renklerin arasındaki fark ne demek? Bir uydudan görülen ki hemen hemen tamamı görülüyor. Bir de bizim kendi gözümüzü gördükleri tabii kendi gözümüzle gördüğüne inan derler değil mi?
0:34:8.420 --> 0:34:18.210
Ali Osman Öncel
Öncesinde gördüğüne inan o çok önemli bir şey. Yani şimdi kendi gözümüzle gördüklerimiz neyi gösteriyor bize kırık o kadar güçlü ki.
0:34:19.130 --> 0:34:25.60
Ali Osman Öncel
O kadar yer yüzeyinde iz bırakmış ki biz gözle görebiliyoruz, öyle değil mi?
0:34:25.800 --> 0:34:55.710
Ali Osman Öncel
Bu anlama geliyor, diğerleri o kadar güçlü değil. Yani yüzeye kadar çıkacak kadar güçlü değil ki biz göremiyoruz ama uydu bize ne yapıyor onu gösterebiliyor. Demek ki biz bu çalışmayı ne yapabilirdik? Depremden sonra yapabilirdik bilmiyorum camiden giden oldu mu olmadı mı? Ama böyle bir çalışma tabii ki bence bayağı bir şey olurdu, bilgilendirici olurdu. Bizler için üniversite içinde önemli bir isim ve markalaşma açısından önemli olabilirdi.
0:34:56.250 --> 0:34:57.860
Ali Osman Öncel
Ama tabii ki.
0:35:1.360 --> 0:35:2.660
Hande Cagatay
Aynen hocam.
0:34:59.100 --> 0:35:6.150
Ali Osman Öncel
Gitana duymadım, çoğu miden giden duymadım. Evet şimdi ne buyur? Hande bir yorum alalım senden buyur anne.
0:35:6.260 --> 0:35:8.610
Hande Cagatay
Her deprem yüzey kırılmış durur mu?
0:35:9.770 --> 0:35:12.480
Ali Osman Öncel
Işte her deprem yüzeyi kırı oluşturuyor.
0:35:24.390 --> 0:35:25.20
Hande Cagatay
O.
0:35:13.750 --> 0:35:35.580
Ali Osman Öncel
Ama görüldüğü üzere bizim her deprem oluşturur ama tamamını oluşturmuyor. Burada bakın bir kısmı mavi, bir kısmı yüzeye çıkıyor, onu ex post folk deniyor. Ingilizcesi bilemiyorum, ingilizce kullanıyoruz ama kırılan yüzeye çıkmış alanda işte yüzeyi lenmiş kırık diyoruz. Yani yüzeye çıkmış kırık diyoruz.
0:35:36.320 --> 0:35:41.820
Ali Osman Öncel
Ama bu son deprem gösterdi ki uydu verileri j çıkmamış kırıkları da gösteriyor.
0:35:43.310 --> 0:35:51.470
Ali Osman Öncel
Şimdi biz tabii ki işte Türkiye diri fay haritasını güncelledik değil mi? Türkiye'deki fay haritasını nasıl güncelledik?
0:35:52.290 --> 0:36:0.720
Ali Osman Öncel
Işte insanlar dolaşıyor diye mi arazide burada bir kırık var. Burada bir kırık var, burada bir kırık var. Son deprem gösterdi ki uydu verileri.
0:36:1.470 --> 0:36:18.810
Ali Osman Öncel
Esas alınmadan yapılan bu tür bir yüzeye çalışmasında bizim görebildiklerini zaman daha çok göremediklerimizi var. Yani biz bu depremde uydu verileri kullanılmasıydı. Biz diyecektik ki ya işte işte burada 12 tane kırık var. Burada bir 2 tane kırık var.
0:36:20.510 --> 0:36:52.840
Ali Osman Öncel
Bütün resmi göremeyecek ama uydu verileri o kadar bir güçlü altyapı hazırlıyor ki, artık insanlar bu depremden sonra uydu verilerinin takip ediyor. Uydu verilerinin göstermiş olduğu güzergah ve rota üzerinde görebildikleri ne yapıyor notu alıyor. Bu da oldukça önemli bir şey. Oldukça işimizi kolaylaştırıyor. Tabii ki yüzeye kırığın çıktığı yerde insanların yaşadığı ya da binalar varsa oradaki depreme etkisi daha şiddeti değil mi?
0:36:52.950 --> 0:37:24.430
Ali Osman Öncel
Ne çıktığı için, yani yüzeyi kıracak bir şiddet meydana getirdiğine göre, orada yıkımların daha fazla olduğunu ya da olabileceğini beklememiz normaldir değil bu tür beklentisine girebiliriz ama bu beklentimiz doğru mu değil mi? Anlamak için ne yapmamız lazım? Sahada gözlem yapmamız lazım. Yani bilimsel çalışma buna dayanıyor. Maalesef böyle bir çalışmayı yapamadık ama geç değil dediğin gibi böyle bir destek çalışması varsa sen projeye yazabilirsin, beni de danışman olarak gösterebilirsin yani öğrenci proje.
0:37:24.580 --> 0:37:30.730
Ali Osman Öncel
5 yazabilirsin. Ben de memnuniyetle şey yaparım. Katılabilirim istiyorsan bir araştır tübitak kapsamında.
0:37:32.100 --> 0:37:35.430
Ali Osman Öncel
Yapılabiliyorsa hâlen gidiliyorsa yapab.
0:37:35.520 --> 0:37:39.980
Ali Osman Öncel
Birisi aslında gerçekten bu.
0:37:40.240 --> 0:37:52.670
Ali Osman Öncel
Kapsamda sizlerin deneyiminizi önemli yani harita mühendisinin deneyimi de önemli. O da düşünüyorum. Evet demek ki ne yaptık burada genel olarak değerlendirdik. Demek ki bir.
0:38:11.100 --> 0:38:12.840
Hande Cagatay
Hı.
0:37:53.920 --> 0:38:24.840
Ali Osman Öncel
Birinci olarak bu renklerin kırıkları işaret eden bu renklerin ne anlama olduğunu, geldiğini gösterdik. Özellikle çizgi çizgisi quarry fhd dedi. Yani şüpheli demek yani orada çizgi çizgiler qualified şüpheli, confident, güvenli kesim demek mavide insanların gördüğü demek demek ki olay bu aşağıda da yalnız bunu sağlamıyor, uydu verileri bunu sağlıyor, birinci bunu sağlıyor, ikinci olarak da uydudan yer değiştirmeler.
0:38:24.950 --> 0:38:27.120
Ali Osman Öncel
Yani yer değiştirmeye demektir.
0:38:28.210 --> 0:39:1.340
Ali Osman Öncel
Işte ben seni ettiğim zaman mesela öyle değil mi? Senin bir yer değiştirmen oluyor değil mi? Mesela seni ettim seni yer değiştirmem, belki 5 m bir başkasının ettim. Onu yer değiştirmesi 3 m neye göre değişiyor? Bu insanın fiziğine göre değişiyor. Yani aynı kuvvete bizler maruz kaldığımız zaman bizim yer değiştirmelerin biz aynı olacak diye bir garantimiz var mı? Yok. Çünkü insanların direnci farklı değil mi? Bir otobüste şoför frene bastığı zaman herkesin yer değiştirmesi ve aynı mı oluyor? Bakıyorsun yaşlı insan varsa oy yuvarlanıyor.
0:39:1.440 --> 0:39:25.680
Ali Osman Öncel
Çocuk varsa düşüyor ama gerçi insan varsa ne yapıyor? Biraz daha ayakta kalıyor. Demek ki bu yer değişimi neyi gösteriyor? Depreme karşı direnç değişimini gösteriyor değil mi? Direnç değişimini gösteriyor. Hepsi aynı kuvvete maruz ama aynı şekilde yer değiştirme meydana gelmiyor. Şimdi baktığımızda burada demek ki yer değiştirmenin maksimum olduğu yerler.
0:39:26.780 --> 0:39:32.570
Ali Osman Öncel
Özellikle bakın burada kırmızılar değil mi? Kırmızılar maksimum olduğu yerleri gösteriyor. Bakın burada.
0:39:33.230 --> 0:39:34.790
Ali Osman Öncel
Niye gösteriyor kırmızı?
0:39:35.410 --> 0:39:48.300
Ali Osman Öncel
Maksimum olduğu yeri gösteriyor. Evet mavi de maksimum olduğu yeri gösteriyor. Şimdi tabii ki burada bu yerdeğiştirme hesaplanırken ne yapılıyor değil mi? Önce şurası şu üstteki kısım.
0:39:49.0 --> 0:39:59.870
Ali Osman Öncel
Sabit kabul ediyor değil mi? Sabit kabul ediliyor değil mi? Şöyle sabit kabul ediliyor ve bu kırık sistemin altındaki bloğun yer değiştirmesi hesaplanıyor değil mi?
0:40:0.960 --> 0:40:3.540
Ali Osman Öncel
Ikinci olarak da burası sabit kabul ediliyor.
0:40:4.550 --> 0:40:17.640
Ali Osman Öncel
Bu kırığın işte bu kırık sisteminin üstündeki bloğu ya değiştirmesi hesabı nasıl bir faydalanma aydı sol faydalanmayı demek ki. Demek ki bu aşağıdaki blog nereye gitmek zorunda?
0:40:19.20 --> 0:40:41.670
Ali Osman Öncel
Son atımlı olduğu için pardon, üçteki kırık sola gitmek zorunda değil mi? Sola gitmek zorunda aşağıdaki de bunu da silerim. Evet, yanlış olmasın, sevgimize silelim değil mi? Bu sol yönde bir yanal değişime sahip bir kırıktı. Demek ki bu da bu tarafa doğru gitmek zorunda. Evet, yani değiştirelim.
0:40:42.870 --> 0:41:13.600
Ali Osman Öncel
Şarj aleti alayım ben evet, bu da nedir? Bu tarafa doğru gitmek zorunda yani şimdi Hande burada olduğu zaman mesela hande'nin burada olduğunu düşünelim. Hande ne yapacak? Bu karşıdaki bloğun sol tarafa gittiğini görecek değil mi? Çünkü sol yanal değişim diyoruz ya ya da burada olduğunda buraya baktığımda aşağıdaki blokun gene sola gittiğini ne yapacak görecek yani sahada bu gözlemi yapmak zorunda, işte sol yanal yer değiştirme denmesi nedeni bu.
0:41:13.880 --> 0:41:18.250
Ali Osman Öncel
Demek ki üsteki deki maksimum yerdeğiştirme eksi diyorsak.
0:41:20.740 --> 0:41:21.180
Hande Cagatay
Burada.
0:41:18.930 --> 0:41:22.440
Ali Osman Öncel
Alttakiler ediyoruz artı diyoruz. Bu nedir? Birbirine göre ters yönde.
0:41:23.60 --> 0:41:29.640
Ali Osman Öncel
Diğer değiştirme yapması anlamına geliyor. Buradaki mavi ile kırmızı büyüklük olarak aynı ama genel olarak.
0:41:30.420 --> 0:41:31.240
Ali Osman Öncel
Haklı değil.
0:41:42.910 --> 0:41:43.330
Hande Cagatay
Hocam.
0:41:32.0 --> 0:41:44.820
Ali Osman Öncel
Evet, bu önemli bir kavram. Özellikle modellemede önemli bir kavram olarak dikkat edilmesi gereken bir kolay. Evet bunları da sildiğimiz zaman şimdi ilgi evet buyur.
0:41:45.610 --> 0:41:49.340
Hande Cagatay
Peki uydu verilerine ne kadar derine kadar?
0:41:50.90 --> 0:41:51.230
Hande Cagatay
Gözlem yapılabiliyor.
0:41:51.840 --> 0:42:4.520
Ali Osman Öncel
Ha burada TV 'de yok. Bu yüzeydeki deformasyonu veriyor. Bu yüzeydeki yeri değişmiyor. Burada bir derinlik olayı okuyor. Yüzeydeki yer değiştirmeyi veriyor. Tamamen hareket yani değiştirme olduğu için harekete veriyor. Derinlik olayı yok burada.
0:42:5.190 --> 0:42:20.210
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımız zaman burada baktığımızda ilginç olarak neler görebiliriz? Baktığımızda bakın kılık sistemi burada değil mi? Bakın kırık sistemi bakın, kırık sistemi altına çizgi çiziyorum. Bak buradan gidiyorum değil mi böyle?
0:42:21.550 --> 0:42:26.620
Ali Osman Öncel
Şimdi depremler genelde bakın kırık ortada ben altına gittim. Depremler nerede olmuş?
0:42:27.440 --> 0:42:29.970
Ali Osman Öncel
Bakın kırık sistemi üstünde olmuş, öyle değil mi?
0:42:30.860 --> 0:42:32.990
Ali Osman Öncel
Bakın şuralarda olmuş depremler, öyle değil mi?
0:42:35.400 --> 0:42:36.610
Ali Osman Öncel
Niye burada olmuş?
0:42:37.640 --> 0:42:44.520
Ali Osman Öncel
Çünkü o blog sol tarafa doğru hareket ediyor değil mi? Sol tarafa doğru hareket ediyor. Bakın aşağı buralarda hiçbir deprem fazlası yok.
0:42:45.120 --> 0:42:46.190
Ali Osman Öncel
Dikkatini çekti mi?
0:42:47.480 --> 0:42:54.130
Ali Osman Öncel
Ya bir kırık var, kırığın altında deprem yok, üstünde deprem var değil mi ya? Benim dikkatimi çeken olay bu oldu.
0:42:54.880 --> 0:43:5.30
Ali Osman Öncel
Ilginç yani kırığın 2 tarafın da deprem yok. Ilginç olarak ilginç geldi bana. Demek ki buradaki blok gerçekten sabit, öyle değil mi?
0:43:6.80 --> 0:43:11.980
Ali Osman Öncel
Ve üstteki blok demek hareket etti ve bu harekete karşı okullar artı, depremler orada.
0:43:12.640 --> 0:43:43.320
Ali Osman Öncel
Meydana geldi. Yani birinci gözlem özellikle benim tabii ki sosyal medyada yazarken biraz düşünmek zorundayım ve bu tür yazıları yazarken o açıdan faydalı oluyor. Demek ki birinci gözlem demek ki kırığın üst tarafında uydudan gözük görüntülen kırın üst tarafında depremler yığılmış durumda. Şimdi son depremin meydana geldiği yere baktığımız zaman son deprem meydana geldiği yer bakın Göksu dediğimiz yer. Evet, kalemim oynuyorum 10'a çıkart bakıyorum.
0:43:44.270 --> 0:43:47.510
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi Göksu dediğimiz her şuralar bakın şuralar.
0:43:48.540 --> 0:43:49.810
Ali Osman Öncel
Şu kısım Göksu.
0:43:51.140 --> 0:43:56.230
Ali Osman Öncel
Aslında 5 büyüklüğündeki depremde buralarda meydana geldi. Bakın kırık burada bitiyor. Hangi kırık bitiyor?
0:43:57.60 --> 0:44:2.630
Ali Osman Öncel
6 Şubat depreminde uydudan gözlenen kırığın ucu burada bitiyor.
0:44:3.420 --> 0:44:14.850
Ali Osman Öncel
Ve diyor ki, şunu depremi de hoca yakın işte buralarda meydana gelen bir deprem. Ama baktığımızda aşağı doğru depremler devam ediyor. Bakın burada depremler devam ediyor.
0:44:16.60 --> 0:44:17.730
Ali Osman Öncel
Ama buralarda kırıklar yok.
0:44:20.190 --> 0:44:20.800
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi?
0:44:22.300 --> 0:44:29.380
Ali Osman Öncel
Şimdi soru şu, acaba işte genelde tartışan bu göksün fayı aşağıya doğru devam edecek mi?
0:44:30.600 --> 0:44:37.190
Ali Osman Öncel
Şimdi payın devam edip etmediğini bilmiyoruz ama depremler bir kırılmayı işaret ediyor. Aşağı doğru kırıldığını görebiliyoruz.
0:44:37.790 --> 0:44:54.180
Ali Osman Öncel
Demek ki kırıldığını görebiliyoruz. Bir acaba daha büyük bir depremdi kırılacak mı? Ancak onu ne yapabiliriz? Tabii bir deprem olunca şey yapabiliriz ama kırılmadan aşağıya doğru devam ettiğini, küçük depremlerle sistemli olarak bir kırıldığını görebiliyoruz.
0:44:55.420 --> 0:45:16.120
Ali Osman Öncel
Tabii ki bu deprem yığılması acaba daha büyük bir depremle şey olabilir mi? Buradaki enerjiyi daha büyük bir depremi açığa çıkartabilir mi? Onu ne yapamıyoruz bilemiyoruz. Yani yerin altında ancak deprem olduktan sonra görebiliyoruz ama görebildiğimiz bu kırık.
0:45:16.840 --> 0:45:20.110
Ali Osman Öncel
Işte 6 Şubat kırığının aşağısına doğru.
0:45:21.510 --> 0:45:51.400
Ali Osman Öncel
Bunlar tetiklenebilir, tetiklenmiş depremde diyebiliriz ya da artçı depremde diyebiliriz. Bir yığılmanın devam ettiği bakın hem burada yığılmanın devam ettiğini hem burada yılmaz'ın devam ettiğini görebiliyoruz. Tabii ki yüzeyde bir kırılmaya neden olacak daha bir büyük bir deprem meydana getirebilir mi? Hani getirebilir? Çünkü orada zaten her halükarda kırılabiliyor ama getirmeyebilir de tabii ki getirip getirmemesi neye bağlı? Özellikle o yığının.
0:45:54.460 --> 0:45:55.960
Ali Osman Öncel
Kırık sistemi.
0:45:56.760 --> 0:45:58.790
Ali Osman Öncel
Gerçekten mi?
0:45:59.310 --> 0:46:30.110
Ali Osman Öncel
Bir enerji biriktirmesi yapmış mı? Yani büyük bir deprem meydana getirecek bir enerji birikimi yapmış mı? Büyük bir deprem açığa çıkarmaya zaman olarak yakın mı buna bağlı? Tabii ki bir büyük depremin meydana gelmesi için en az 30 bar enerji birikmesi gerekiyor. Tabii ki buralarda kırık bilgisi olmadığı için en son deprem buralarda ne zaman meydana geldiği bilgisi olmadığı için.
0:46:30.480 --> 0:47:0.590
Ali Osman Öncel
Ne yapamıyoruz? Buralar hakkında tabii ki bilgi veremiyoruz ama buraların kırıldığını görebiliyoruz. Yani küçük depremlerle kırıldığını görebiliyoruz. Tabii ki bu küçük depremlerle kırılması buranın diri aktif olduğunu ama bu diri ve aktif olduğunu gösteren bu deprem olduğu yer daha önceden işaretlenmiş insan gözeli işaretlenmiş bir kırık olmadığını ne yapabiliyoruz? E buradan gözlemlerimiz ışığında not ediyoruz.
0:47:2.690 --> 0:47:10.180
Ali Osman Öncel
Evet, buyur önden kısa bir değerlendirme alalım. Senden bakalım süremiz ne kadar oldu? Evet bayağı da geçmiş arada evet buyur.
0:47:14.390 --> 0:47:29.750
Ali Osman Öncel
Evet sen nasıl bir proje yapardın? Hande bir harita mühendisi olarak tabii ki öğrenci gözüyle nasıl proje yapılabilir diye hem tabi ki haritalama hem de yüzeydeki kırıkların haritalaması aslında direkt yani.
0:47:30.500 --> 0:47:42.830
Ali Osman Öncel
Bir bakıma haritalama demek yani yüzeydeki kırıkların haritalanması da direkt aslında senin koluna giriyor. Yani dese ki ya Hande işte sen bir harita mühendisin sana bir yüksek lisans tezi nasıl bulabiliriz?
0:47:44.640 --> 0:48:0.600
Ali Osman Öncel
Yani yüzeydeki kırıkları haritalanması yani 6 Şubat 2023 deprem kırıklarının yüzeydeki izlenim haritalanması diye aslında sana çok uygun bir ne olabilir bi öyle değil mi bilemiyorum. Evet sen ne düşünüyorsun bakalım proje geliştirebilecek miyiz? Buyur.
0:48:0.330 --> 0:48:4.750
Hande Cagatay
Hocam güzel fikir basında ben de tez konusunu düşünüyordum zaten.
0:48:5.0 --> 0:48:5.650
Ali Osman Öncel
Evet.
0:48:5.670 --> 0:48:6.530
Hande Cagatay
Yok oldu.
0:48:7.360 --> 0:48:14.610
Ali Osman Öncel
Evet, buyur biraz nasıl geliştirirsin? Bu fikirleri senden de alalım, ne dersin? Bize istiyorsan burada bırakabiliriz buyur.
0:48:15.160 --> 0:48:22.960
Hande Cagatay
Hocam benim merak ettiğim şey, her depremden sonra kırıklar değişebiliyor mu? Yani kırıkların yerleri değişebilir mi?
0:48:23.770 --> 0:48:28.770
Hande Cagatay
Mesela bir yerde kırıldıysa bir deprem daha gerçekleştikten sonra aynı yer mi kırılır yoksa?
0:48:29.720 --> 0:48:31.660
Hande Cagatay
Farklı bir yerde de kırık oluşabilir mi?
0:48:32.170 --> 0:48:40.640
Ali Osman Öncel
Evet, gerçekten güzel bir soru sordun ya aynı deprem mi kırılır? Başka yer kırılır mı? Evet, yani güzel bir soruydu.
0:48:42.70 --> 0:48:44.270
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi baktığımızda.
0:48:45.580 --> 0:48:48.660
Ali Osman Öncel
Buna baktığımızda aslında daha önce.
0:48:49.480 --> 0:48:51.570
Ali Osman Öncel
Kırılmış olan kısımlar kırıldı.
0:48:52.280 --> 0:49:6.430
Ali Osman Öncel
Yani kırılması beklenmiyordu. Daha önce bu kısımların ama kırıldı. Biraz daha nasıl şey yapabilirim diye baktım. Evet bunu kapatayım. Bir şekil vardı onu açarak belki oradan devam edeyim.
0:49:8.230 --> 0:49:15.560
Ali Osman Öncel
Tekrar gelmemişim. Ne yapmam lazım? Şuraya gelmem lazım. Oradan web sitesi vardı, onu ulaşmaya çalışayım.
0:49:17.250 --> 0:49:18.180
Ali Osman Öncel
Bu şekilde de.
0:49:18.840 --> 0:49:20.370
Ali Osman Öncel
Evet, Süreyya gelelim.
0:49:22.300 --> 0:49:23.110
Ali Osman Öncel
Evet.
0:49:26.620 --> 0:49:27.180
Hande Cagatay
Evet, hocam.
0:49:24.700 --> 0:49:39.750
Ali Osman Öncel
Evet geldi mi? Joo gotik laboratory, evet, evet, bu jeo dedik. Laboratuarı aslında harita mühendislerini çalışmış olduğu bir laboratuvar ve bunlar çok önemli veriler oluşturuyorlar. Dikkatimi çekti şimdi tabii.
0:49:42.570 --> 0:50:10.260
Ali Osman Öncel
Yer değiştirme verileri aslında jeodezi mühendislerinin çalıştığı bir alan ve nevada jeodezi laboratuvarda bu verileri hızlı sağlıyor. Depremden sonra sağlıyor. Türkiye'de böyle açık veri sağlayan ben bir grup görmedim. Yani türkiye'de jeodezi bölümleri var ama bu tür verileri açık olarak sağladığını görmedim. Mesela türkiye'deki depremlere bakalım. Şimdi türkiye'deki depremlere tabii senin soruna da gelerek bakalım.
0:50:10.920 --> 0:50:14.590
Ali Osman Öncel
Şimdi tabii depremin meydana gelmiş olduğu yer.
0:50:16.250 --> 0:50:47.820
Ali Osman Öncel
Daha önce kırılmıştı, yani deprem işte bir türk oğlu kırık segmentinde bir kırılma bekleniyordu. Çünkü onun yukarısında ki kırık daha önce kırılmıştı. Yakın zamanda altındaki de kırılmıştı. Ama son depremde ne oldu? Bu kırılma ikisini de alarak devam etti. Belki buradan daha iyi gösterebilirim değil bu. Bu da twitter'da sisman okları takip etmeni öneririm. Şimdi baktığımızda şurası orta nokta değil mi? Orta nokta gözüküyor bakın bi.
0:50:47.900 --> 0:50:54.220
Ali Osman Öncel
Bizim Maraş üstü bir üçlü bileşeni var burada changchun yazıyor, gördün mü? Işte. Changchun yazıyor.
0:50:54.950 --> 0:51:1.50
Ali Osman Öncel
Burada kalem kullanabiliyor muyum? 10'a çıkart baktım ben can kışın burada bir can kışın var, yukarda gördün mü?
0:51:3.230 --> 0:51:6.260
Ali Osman Öncel
Yukarıda bir chongqing geldi mi Twitter sayfası?
0:51:6.80 --> 0:51:6.650
Hande Cagatay
Evet, hocam.
0:51:7.90 --> 0:51:13.160
Ali Osman Öncel
Bir cang şimdilik üstü birleşim demek aşağıda 2 doğrunun birleştiği yer demek.
0:51:14.130 --> 0:51:17.840
Ali Osman Öncel
Aslında deprem ve bu a 2 ve a bir de bekleniyordu.
0:51:21.340 --> 0:51:21.770
Hande Cagatay
Evet.
0:51:19.300 --> 0:51:49.810
Ali Osman Öncel
Haki bir abi gördüm, yukarıda kırmızılı ama a 3 ve a 4 daha önce kırılmıştı daha aşağılarda. Ama bu deprem hem a bir hem aiki kırdı onda kalmadı daha yukarısında. Bakın aşağı harita gösteriliyor a dördü de aldı ve daha aşağısı a şu da aldı a beşi de aldı ve daha büyük bir mega deprem meydana getirdi. Bu şunu gösteriyor demek ki daha önce kırılmış olan kırıklar.
0:51:50.560 --> 0:51:57.260
Ali Osman Öncel
Iıı daha sonra tekrar kırılmayan depremle birlikte yeniden katılabiliyorlar.
0:52:27.180 --> 0:52:27.530
Hande Cagatay
Kesin.
0:51:58.500 --> 0:52:28.730
Ali Osman Öncel
Ya rap sharing dediğimiz olay, demek ki kırılanlar kırılabiliyor. Tabii ki aynı yer mi kırılıyor? Aynı yer kırılsa biz buna bir fay deriz değil mi? Doğu Anadolu fayı deriz. Belki o fay içerisinde birbirine paralel işte bir sürü fay var. Son dediğimiz için bir sürü fay var. Mesela elimin 4 parmağını baktığımızda her biri üstün bir çizgi ama dördün oluyor, biri zor oluyor değil mi? Bakın 4 tane şey var parmak var acaba 100 yıl önce kırılan şu ortadaki miydi?
0:52:29.610 --> 0:52:37.930
Ali Osman Öncel
Şarki 2.020 üçde kılan daha daha önce kırılmamış bir kırık olabilir. Yani bunlar tabii ki aynı.
0:52:38.360 --> 0:52:44.770
Ali Osman Öncel
Onun üzerinde olabilir, paralel olabilir ama 100 yıl önce kılların onların içinden bir kırık olabilir ama diğeri de.
0:52:45.490 --> 0:53:8.520
Ali Osman Öncel
Kırılmamış ama gerilmiş olan kırık bu depremde açığa çıkmış olabilir. Bu nedenle biz ne diyoruz? Zoom diyoruz yani fay demiyoruz fi deseydik tek bir çizgiden bahse ederdik ama zon dediğimiz için işte bu parmaklar nasıl yan yana neyi meydana getiriyor işte birden fazla parmak şehit parmak sorunu meydana getiriyor değil mi? Tek parmak değil tek parmak olsa.
0:53:9.170 --> 0:53:18.0
Ali Osman Öncel
Değil mi? Doğu Anadolu parma ya da Doğu Anadolu fayı deriz ama birden fazla olduğu için bakım birden fazla olduğu zaman buna ne diyoruz?
0:53:19.370 --> 0:53:23.300
Ali Osman Öncel
Fal zorlu diyoruz, faiz oranı ne demek? Aynı yerde birden fazla.
0:53:24.450 --> 0:53:25.450
Ali Osman Öncel
Pain olması demek.
0:53:26.210 --> 0:53:45.210
Ali Osman Öncel
Demek ki 100 yıl önce kılınmış olan bir kısım var ama kırılmamış olan 10'a çıkart paralel 10'a çıkart yakın diğer bir kırık sistemi de burada kırıldığını söyleyebiliriz. Bu nedenle de zaten ancak bu şekilde açıklanabilir. Yani faiz onu olduğu için bir.
0:53:46.330 --> 0:53:54.270
Ali Osman Öncel
Demet içerisinde yani bir demet içerisinde tabii ki bir dal kırılıyor ama demet içerisinde kırılmayan diğer dallar da.
0:53:55.90 --> 0:54:9.480
Ali Osman Öncel
Tekrar bir başka depremle kırılabiliyor. O nedenle de fay ya da faiz onu kavramını ve arasındaki farkı anlamak bence oldukça önemli. Bana nedenle de Doğu Anadolu fayı değil.
0:54:10.480 --> 0:54:21.180
Ali Osman Öncel
Doğandan fay olsa tek bir çizgiden bahsederiz. Doğu Anadolu fay zonu işte birbirine paralel. Artık kaç tane paralel fay hattı var birbirine paralel onu bilemiyoruz.
0:54:21.800 --> 0:54:51.640
Ali Osman Öncel
Ama görüldüğü üzere tekrar o kırık sisteminde daha önce kırılmış olan kırık sisteminde berki kırılmamış olağan kısımlarla birlikte ortadaki büyük deprem beklenen Türkoğlu, segmentinin kırılmış olduğunu söyleyebiliriz. Evet, tekrar bu jeodezik kısma gelirsek burası ilginç mesela veri sağlıyor. En önemli şey veriyor. Bakın ne deniyor işte kol systemic kolye ne demek?
0:54:51.860 --> 0:55:0.450
Ali Osman Öncel
Depremde açığa çıkan yağ değişimi az önce baktık ya uydudan yer değiştirme dedik dimi işte art tekstil dedik ya şey yer değişme verilir burada.
0:55:1.170 --> 0:55:12.650
Ali Osman Öncel
Mesela sen tabii haritacı mısın mesela? 7 nokta 8 büyüklüğündeki depremi yer değişimi verilir. Bak burada enlem lonca türk latitude ve maksimum olarak burada veriliyor yağmuru.
0:55:26.40 --> 0:55:26.330
Hande Cagatay
Hı.
0:55:14.770 --> 0:55:32.220
Ali Osman Öncel
Harita jeodezi laboratuarı veriyor ve insanlar bunları kullanıyor. Bakın nasıl değiştiğini işte yer değiştirmenin nasıl değiştiği için maksimum yer değiştirme. Tabii ki bunlar tabii ne anlama geliyor işte SD belki standart deviation estimate olabilir.
0:55:33.10 --> 0:55:35.540
Ali Osman Öncel
Bunlar north north.
0:55:36.430 --> 0:55:58.940
Ali Osman Öncel
Eeeee.de demek yani doğuya doğru ya değiştirmeye DN kuzeye doğru yer değiştirme DU da ne olabilir herhalde düşey yani değiştirme olabilir aslında bunu sen alıp harita layabilirsin. Yani sen bir harita mühendisin bakın orada ne yapmışlar, haritalar mışlar ve haritalama nasıl çıkmış bakın şöyle çıkmış işte haritalama.
0:56:0.550 --> 0:56:14.920
Ali Osman Öncel
Nasıl çıkmış? Az önce verdiğim gibi o renkli renkten demiştim. O şekilde renklendirebilirsiniz ama bu tabii ki yav değiştirme verilerinden yapılan bir harita. 7 nokta 8 için burada vermiş bunu.
0:56:15.610 --> 0:56:41.250
Ali Osman Öncel
Bakın. Benzer şekilde 7 nokta 5 yaşında vermiş midi boy 5 belirtti içinde vermiş. Bunları sen ne yapabilirsin? Aslında haritaya bilirsin tabi ki haritalama programları içerisinde hangisini daha iyi kullanabiliyorsun? O şekilde bir ne yapabilirsin renklendirebilir misin, bir mep yapabilirsin yani yer değiştirme haritası az önce slaytta gösterdi mi? Sana yer değiştirme.
0:56:41.930 --> 0:57:1.40
Ali Osman Öncel
Değişte nasıl oluyor? Görünüş görsel olarak o şekilde bu görseli bu verilerden oluşturabilirsiniz. Bu verileri tabii herkese açmıyor. Yani özellikle bu makalenin detayına girdim. Bu makalenin referanslarına girdim. O referanslardan tabii ki.
0:57:1.140 --> 0:57:6.290
Ali Osman Öncel
Verilen linkleri tıklayınca, özellikle nevada.
0:57:6.420 --> 0:57:17.710
Ali Osman Öncel
Üniversitesini jeodezi laboratuarı, özellikle her depremden sonra bu tür verileri veren aktif bir laboratuvar olduğunu park etmiş oldum ve sen de son depremle ilgili olarak.
0:57:18.440 --> 0:57:48.90
Ali Osman Öncel
Iıı yani nasıl olabilir işte 6 Şubat 2023 jeodezik jeodezi verilerinin şeyi diyebilirsin yani jeofizik verilerinin verilerinden harita oluşturulması diye. Mesela bu ders kapsamında bir harita oluşturabilirsin diye düşünüyorum. Bu da ne olur? Jeopolitik sismoloji olur yani jeofizik, sismoloji olur ve bu da tabii jeodezi mühendisleri genellikle sismoloji bu şekilde giriyorlar.
0:57:48.390 --> 0:57:54.40
Ali Osman Öncel
Çoğu dizi veriler yani ya deşme bedeni kullanarak çok rahat görebiliyorlar.
0:57:54.750 --> 0:57:58.30
Ali Osman Öncel
Evet Hande başka sorun yoksa?
0:57:58.420 --> 0:57:59.850
Hande Cagatay
Yok hocam çok teşekkür ederim.
No comments:
Post a Comment