Ders 09: İleri Sismoloji

0:3:12.860 --> 0:3:18.450
Ali Osman Öncel
Evet değerlendirmişler, hepiniz hoş geldiniz ileri siz montajı dersini ödenen.

0:3:19.150 --> 0:3:20.440
Ali Osman Öncel
Bende yapıyoruz.

0:3:21.310 --> 0:3:23.930
Ali Osman Öncel
Ben de ayriyeten mühendisliği bölümünden.

0:3:25.280 --> 0:3:32.640
Ali Osman Öncel
O fizik yüksek lisans programına kayıt olan bir öğrenci. Niz umarım diğer harita mühendisliği mezunlarına örnek olur.

0:3:33.430 --> 0:3:42.400
Ali Osman Öncel
Dersimizin veriliş şekli içeriği onları cesaretlendirici olur. O nedenle de öğrencilerin durumuna göre delsin.

0:3:43.350 --> 0:3:45.380
Ali Osman Öncel
Tabii ki düzeyini.

0:3:46.0 --> 0:3:49.140
Ali Osman Öncel
Aşağıya da yukarı ne yapabiliyoruz, değiştirebiliyoruz.

0:3:49.800 --> 0:3:53.830
Ali Osman Öncel
Bir harita mühendisini sis montajı nasıl anlatılabilir?

0:3:54.580 --> 0:3:56.820
Ali Osman Öncel
Tabii ki bizim için de iyi bir fırsat oluyor.

0:3:57.470 --> 0:4:3.310
Ali Osman Öncel
Ne kadar başarılı olduğumuzu tabii ki Hande bize dönem sonu söyleyecek.

0:4:4.990 --> 0:4:7.690
Hande Cagatay
Hı hı.

0:4:4.400 --> 0:4:19.10
Ali Osman Öncel
Evet, biz de hande'ye ne kadar başarılı olduğunu dönem sonu söyleyeceğiz. Bu şekilde birbirimizin performansını ölçeceğiz. Evet, şu anda ekranı büyütmeye çalışıyorum. Umarım ekran gelmiştir.

0:4:19.310 --> 0:4:19.880
Hande Cagatay
Ben de hocam.

0:4:20.360 --> 0:4:26.980
Ali Osman Öncel
Herhalde onu da bir sıkıntı olmuyor. Bu güzel bir şey. Evet, bir kaleme ihtiyacım var.

0:4:27.930 --> 0:4:35.760
Ali Osman Öncel
Evet dersimize ne yaptık, ileri siz mi olacağı ders adında bugün başladık. Saatimiz de bir sapma yok.

0:4:51.640 --> 0:4:55.70
Hande Cagatay
Hı hı.

0:4:36.660 --> 0:4:56.570
Ali Osman Öncel
Geçen haftaki derslerimizi öğrencilerimiz ulaşabilsin diye her hafta mı dersleri ders sonrası ne yapıyoruz? Power sayfamız var. Blogger sayfamıza yüklüyoruz. Öğrencilerimizden istediğimiz derste soramadı. Kısım varsa bu slaytların altına sorabilir.

0:5:1.190 --> 0:5:2.310
Hande Cagatay
Çok güzel.

0:4:57.470 --> 0:5:20.750
Ali Osman Öncel
Açıklamak istediği kısım varsa açıklama ekleyebilir. Not tutmak istediği kısım varsa kendi notlarını tutabilir. Daha sonra çalışmak durumunda kaldığı zaman her bir slaydın altına yorum yazma özelliği var. Öğrenciler yazabiliyor, o açıdan olacağım. Esnek bir platform olarak bu dersi destekliyor.

0:5:28.750 --> 0:5:29.420
Hande Cagatay
Işte.

0:5:21.690 --> 0:5:51.690
Ali Osman Öncel
Evet görüldüğü üzere geçen ders ne yapmıştık? Afad deprem istasyonlarına biraz bakmıştık. Afad deprem verileri nasıl elde ediliyor? Afad deprem verileri neden önemli? Bu konuda biraz ne yapmıştık? Üzerinde durmuştuk. Tabii öğrencimiz harita mühendisi olduğu için bol bol görsel harita görüntüler yüklüyoruz. Biraz daha bu işin içinde olduğunu hissettirmek için.

0:5:52.730 --> 0:5:53.290
Ali Osman Öncel
Pardon.

0:5:55.100 --> 0:6:5.670
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi baktığımız zaman tabii ki bir deprem meydana geldiğinde deprem ne yapıyor? Seçicilik yapıyor deprem.

0:6:6.520 --> 0:6:41.350
Ali Osman Öncel
Seçiyor neyse seçiyor işte zemini seçiyor ve her zeminde aynı şekilde şiddet meydana getirmiyor. Baktığınız zaman ilk depremin dalgası katı bir dirençli temel kaya geldiği zaman görüldüğü üzere deprem sinyali oldukça küçük ve hızlı bir şekilde ne yapıyor bu kısımdan hareket ediyor demek ki depremin hareket hızı burada çok.

0:6:41.440 --> 0:6:53.880
Ali Osman Öncel
Hızlı hareket, hızlı hızlı olduğu zaman sinyal geldiğinde küçük oluyor. Tabii ki baktığımız zaman demek ki yavaşlık yerden ne yaptığı ki yavaşlık yerde düzlük yere geldik.

0:6:54.630 --> 0:6:58.390
Ali Osman Öncel
Bakın diyor. Ziyade bir dolgu malzemesi var.

0:6:59.120 --> 0:7:19.60
Ali Osman Öncel
Buralar tabii ki yumuşak zemin ama gel gör ki insanlar bu yerlerde oturmak istiyor. Bakın bu yerlerde ne yapmış insanlarımız ev yapmış, ne yapmış güzel de bir dere geçiyor. Derenin kenarında evi yapmış. Tabii ki evini buraya yapsa ne olurdu? Buraya yapsan ne olurdu evini?

0:7:20.320 --> 0:7:29.90
Ali Osman Öncel
Yukarıdan aşağıya doğru bakardı, daha da güvenli olurdu. Deprem olduğu zaman deprem kuvvetini.

0:7:29.190 --> 0:8:0.910
Ali Osman Öncel
Bu zemin üzerinde yapılan evde hissettirmez ve insanlar o evde yaşayan insanlar depremi güle oynaya atlatmış olurdu. Fakat tabii ki insanlar düzende yaşamak istiyor ama düzce'de yaşamanın da deprem sonrası bedeli çok şiddetli oluyor, çok ağır oluyor. 6 Şubat depremlerinden sonra bunun ağırlığını tüm dünya olarak hissettik. Tüm dünya bu ağırlığı kaldırmak için.

0:8:1.300 --> 0:8:3.810
Ali Osman Öncel
Seferber oldu, hâlâ da insanlarımız.

0:8:4.490 --> 0:8:10.410
Ali Osman Öncel
Şu anda bu tür gerçekten zemin direnci düşük.

0:8:11.370 --> 0:8:23.750
Ali Osman Öncel
Alanlarda özellikle yerleşimi tercih ettikleri için evlerini kaybettiler, canlarını kaybettiler. Ülke olarak canımızı kaybettik. Ülke olarak önemli bir.

0:8:24.540 --> 0:8:36.690
Ali Osman Öncel
Değerimiz olan insanlarımızı kaybetmiş olduk. Şimdi tekrar baktığımız zaman tekrar tabii ki buradaki zeminle bakın. Şuradaki zemin dolgu maddesi bakın burası dolgu maddesi.

0:8:37.840 --> 0:8:59.410
Ali Osman Öncel
Şimdi normal olarak tabii demek ki birinci aşamada sağlam zeminde depremin geldiğini an bahsettiği gevşek zeminde ve dirençsiz zeminde bakın frensiz üste Tolga bir zemin var. Deprem kendini büyüttü. Şimdi tekrar üst numaralı kesime geldik. Nereye geldi bu kahverengi ile gösterilen.

0:8:59.680 --> 0:9:10.900
Ali Osman Öncel
Ya ya da zemin direnci yüksek. Bakın tekrar buraya geldiğimiz zaman deprem ne yaptı dedik ya deprem seçicidir yer seçer.

0:9:11.610 --> 0:9:26.850
Ali Osman Öncel
Yere göre depremin kuvveti de gücü de değişir. Bakın burada ne yaptı? Deprem normale geçti, normal moduna geçti. Çok hızlı bir şekilde burada hiçbir.

0:9:28.230 --> 0:9:40.840
Ali Osman Öncel
Yıkıma neden olacak güç büyütmesi meydana getirmeden hızlı bir şekilde gitti ve görüldüğü üzere bu sağlam ve dirençli zemin üzerinde.

0:9:41.850 --> 0:9:46.510
Ali Osman Öncel
Yapılan binalar tabii ki depremi herkes hissediyor.

0:9:47.350 --> 0:9:55.50
Ali Osman Öncel
Biz bu depremi hisseden binalara ne diyoruz? Depremi hisseden binalara e tabii ki.

0:9:55.890 --> 0:10:14.770
Ali Osman Öncel
Maruz kalan binalar diyoruz depremi herkes hissedebilir ama önemli olan yıkılmayacak yerde ve zeminde olmaktır. Bakın burada alçak katlı ve yurt çiçek katlı binalar depremi hissetti fakat depremde bir hasar almadı, deprem oldu dediler ve.

0:10:15.490 --> 0:10:18.420
Ali Osman Öncel
Oturdular işte ne devam ettiler.

0:10:19.430 --> 0:10:27.410
Ali Osman Öncel
Tekrar bu kısımdan sonra tekrar bakın, ne yaptık? Gevşek beze Emine geldik. Gevşek beze Emine geldik bakın şurası.

0:10:28.880 --> 0:10:59.810
Ali Osman Öncel
Ne yaptı? Burada hemen deprem dalgaları fark ediyor. Yani bizler fark etmiyoruz ama deprem dalgaları fark ediyor diyor ki yanlış yerdesiniz mesajı veriyor. Bakın ufak ufak yanlış yerdesiniz mesajı veriyor insanlara mesaj veriyor. Bak mesajı biz nasıl okuyoruz, sinyal ile okuyoruz, mühendislik neye dayanıyor sinyalizasyon o dayanıyor sinyal okumaya dayanıyor, mühendislik ve inovasyon buna dayanıyor. Bakın deprem diyor ki yanlış yani de yer seçmişsiniz diyor.

0:11:13.30 --> 0:11:14.740
Hande Cagatay
Saat.

0:11:0.370 --> 0:11:30.90
Ali Osman Öncel
Ve nasıl bize belli ediyor? Bakın sinyal okuyarak sinyal deki genlik büyütmesi dernek bunu anlıyoruz. Tabii ki buradaki genlik büyütmesi 2 numaralı yerdeki buraya 4 numara dersek 2 numaralı yerdeki kadar büyük değil. Bakın bunun geldik büyütmesi öyle değil mi? Maksimum ile benim numarasındaki fark neyi gösteriyor işte kendi farkını gösteriyor değil mi? Ama buradaki fark o kadar büyük değil.

0:11:30.600 --> 0:11:49.510
Ali Osman Öncel
O nedenle de buradaki depremin binalar üzerinde etkisi de o kadar büyük olmuyor. Tabii ki 5 numaralı yere geldiğimizde 5 numaralı yere geldiğimizde bakın burası ne oldu? Burası daha dirençsiz bir yer.

0:11:50.250 --> 0:11:53.230
Ali Osman Öncel
Burada ne oldu deprem bize dedi ki?

0:12:12.0 --> 0:12:12.410
Hande Cagatay
Ilk.

0:12:19.660 --> 0:12:20.400
Hande Cagatay
Aynen.

0:11:53.980 --> 0:12:24.370
Ali Osman Öncel
Olmamış dedi. Burası gerçekten uygun değil mesajı veriyor. Bakın bu mesajı okuyoruz. Bu mesajı deprem olmadan da önce okuyabiliriz. Yani illa deprem bize bu mesajı vermesini beklememize gerek yok. Bizler jeofizik mühendisleri olarak 1234 ve 5 numara alanlar ölçü yaptığımızda depremin bize vermiş olduğu bu sinyal verilerini önceden ne yapabiliyoruz? Kaybedebiliyoruz çünkü.

0:12:25.70 --> 0:12:36.740
Ali Osman Öncel
Bizler bu kaydı yaptığımız zaman o zaman ne diyeceğiz diyeceğiz ki bakın bir ve 3 numaralı yerlerde yaşa 2 ve 4 numaralı yerlerde yaşama.

0:12:37.610 --> 0:12:55.810
Ali Osman Öncel
Bir ve 3 numaralı yerlerde imar uygun diyeceğiz. 2 ve 4 numaralı yerler imara yasak diyeceğiz ama bunu demediğimiz için her yer aynıdır. Kabul edildiği için genellikle inşaat mühendisleri öyledir. Biz her yeri aynı kabul ettik diyor.

0:12:56.550 --> 0:13:10.190
Ali Osman Öncel
Yani yerin altındaki fiziği bizzat ihmal ettik diyor. Her yer aynı binayı yaptık diyor. Sağlam demedik, zayıf demedik, her yere yaptık diyor. Tabii ki her yerin aynı olmadığını her depremden sonra görüyoruz.

0:13:11.160 --> 0:13:19.210
Ali Osman Öncel
Demek ki depremin vermiş olduğu bu mesajı daha öncesinde gerçekten de yerin altını.

0:13:19.540 --> 0:13:48.720
Ali Osman Öncel
Zeynep çalışan yerin altını, fiziğini çalışan jeofizik mühendisleri bu tür sinyal verileriyle ölçüldüğünde görebiliyor. Buna işte mikro belgeleme deniyor deniyor ya işte mikro bölgeme yapılması ve görüldüğü üzere baktığımızda demek ki 5 numaralı bölgede sinyal biraz daha büyüdü ve o büyümeye bağlı olarak da baktığımız zaman 5 numaralı bölge nereye denk geliyor? Bakın şuralara denk geliyor ve buralarda biraz daha.

0:13:49.580 --> 0:14:11.600
Ali Osman Öncel
Ne oldu gerçekten hisse edilme derecesi nedir? Binaların ya da insanların ya da yapıların depremi hissetme derecesi şiddet olarak verilir değil mi? Bir depremden sonra tabii ki depremin kaynağındaki enerjinin büyüklüğü magnitüd dediğimiz birimde verilir.

0:14:12.310 --> 0:14:32.860
Ali Osman Öncel
Ama o depremden sonra görüldüğü üzere derin direnç farklılığına göre yerin şiddet farklılığı da değişeceği için şiddet bir ile 10 arasında değişir. Şimdi ne oldu? Buradaki binalar biraz daha şiddetli yani işte ne diyelim, hadi 8 şiddetini hissetmeye başladı.

0:14:33.590 --> 0:14:41.740
Ali Osman Öncel
Tabii ki nereye geldik? 6 numaralı yere geldik. Şimdi 6 numaralı yer oldukça ilginç bakın denizin altıyla.

0:14:43.170 --> 0:15:12.0
Ali Osman Öncel
Kıyı daki el zemin hemen hemen aynı ne olmuş? Burası işte deniz kumuyla doldurulmuş değil mi? Genellikle bizler işte deniz kenarını çok seviyoruz ya deniz kıyısında, dere kıyısında yaşamayı seviyoruz. Yani daha tepesinde yaşamak tabii ki güvenli ama kimse daha tepsiye çıkmak istemiyor, denize yakın olmak istiyor, dereye yakın olmak istiyor. Bu nedenle de aslında buralar yaşama uygun değil. Bakın burada en büyük.

0:15:13.680 --> 0:15:43.70
Ali Osman Öncel
Ölçüde ya da ölçekte deprem geldiğini büyütmüş durumda ve buradaki şiddet görüldüğü üzere binalar tamamen yıkıldığı için 12 seviyesine mercalli. Şiddet ölçeğine göre 12 düzeyine çıkmış durumda. Tabii ki daha sonra güncellenen şiddetle göre 10 şiddetine kadar da çıktı. Yani maksimum değer şiddete bazen 10 düzeyinde de bırakılıyor. Görüldüğü üzere.

0:15:43.190 --> 0:15:50.110
Ali Osman Öncel
Demek ki siz mi olacağım o kadar ileri ki bir deprem olmadan önce depremin.

0:15:51.110 --> 0:16:7.660
Ali Osman Öncel
Sonrasında depremin bize vermiş olduğu bu mesajı bir deprem olmadan önce biz insanlara verebiliyoruz ama insanlar bize ne vermesi lazım, iş vermesi lazım. Devlet bize ne vermesi lazım, istihdam vermesi lazım.

0:16:8.270 --> 0:16:37.590
Ali Osman Öncel
Demesi lazım ki hangi yerde yaşama alanları ya da binaların yapılmasına izin verilmeli? Angı yerlerde binaların yapılmasına izin verilmemeli dendiği zaman biz bu çalışmayı bu alanda bu depremden önce yaptığımız zaman ne olacaktı? Kimse depremde ölmeyecekti. Her yer aynı demir çektik. Tabii ki yerin üstü de ki.

0:16:39.100 --> 0:17:10.580
Ali Osman Öncel
Görüntüye aldanmamak lazım. Genellikle işte soru soruyorlar ya işte ben şurada oturuyorum oranın zemini nasıl? Biz benim bilemeyiz ki görüşmeden nereden bileceğiz ya işte iyidir, fena değildir, o iyidir, fena değildir. Bakın yan yana değişiyor. Bunlar birbirinden çok uzak alanlar değil, yan yana değişiyor. Yerin üstü önüne bakarak tabii ki yerin altını değerlendirme, yanlışını terk etmemiz lazım. O nedenle de 2.019 yılından sonra.

0:17:10.820 --> 0:17:13.40
Ali Osman Öncel
Her binanın özel.

0:17:13.820 --> 0:17:43.710
Ali Osman Öncel
Özel jeofizik BS 30 ölçümü yapılması zorunlu hale getirdi. Ne zaman zorunlu hale getirdi? Peki, bir 10 dokuzdan sonra 2.010 dokuzdan sonra yapılan her binanın altındaki zemini direnci bu tür sinyal geldiği ya da sinyal verisi oluşturularak sinyal verileri kayıt edilerek anladığım ise edilerek bu zeminler ne yapılabiliyor zemin?

0:17:43.830 --> 0:17:49.160
Ali Osman Öncel
Sınıflandırılıyor, nasıl sınıflandırılıyor? Şey zemin baş harfini z.

0:17:49.940 --> 0:18:7.630
Ali Osman Öncel
Mesela ZA burada hangisi ZA dır? Bakın ZA şu demek ki bakın şu ZA ne demek çok iyi izlemeyin ZA bakın ZA burası en kötü zemine bakın. ZBZCZDZE en kötü zemin burası ZE.

0:18:8.750 --> 0:18:11.150
Ali Osman Öncel
Demek ki burası en kötü zemin?

0:18:11.940 --> 0:18:16.380
Ali Osman Öncel
Arada tabii ki kalan zeminler bakın burası ZA değil mi ZA?

0:18:17.600 --> 0:18:19.380
Ali Osman Öncel
En iyi zemin deme zelha?

0:18:20.390 --> 0:18:30.840
Ali Osman Öncel
Burası ne? Bakın sinyal fazla büyük değil burası ne çok iyi, ne çok kötü ne diyebiliriz ZC değil mi ZC diyebiliriz.

0:18:33.980 --> 0:18:42.400
Ali Osman Öncel
Belki de buraya ZB diyeceğiz. Burası ZB ise tam olarak ölçmedim için orası biraz daha gendi büyük olduğu için buraya z ye.

0:18:43.160 --> 0:18:59.580
Ali Osman Öncel
C edeceğiz ya da ZD diyeceğiz ZD edeceğiz. Şimdi o zaman ne oldu? Bakın genelde benim önerim nedir her binanın bir zemin plakası olması lazım. Sizler bir yer kiralayacağınız zaman kiralayacağınız zaman ben zemin plakasını öğrenmek istiyorum.

0:19:0.780 --> 0:19:5.240
Ali Osman Öncel
Bir yer alacağınız zaman ben zemin plakasını bilmek istiyorum. Önce zemin.

0:19:5.900 --> 0:19:36.120
Ali Osman Öncel
Sonra bina sonra iş yeri öyle değil mi? Benim önerim. Bu işte genelde inşaatlar diyor ki, her binanın bir yapı kimliği olması lazım ama yapıyı biz hava yapmıyoruz ki hep havaya yapıyoruz diye kabul ettiğimiz için zaten ve havaya yapıyoruz. Kabul ne demek? Her yeri eşit kabul etmek demek, her yeri eşit kabul etmek demek. Genellikle inşaatlarda haki işte bizler 99 depreminden önce.

0:19:36.240 --> 0:19:50.600
Ali Osman Öncel
Her yeri aynı kabul ettik. Bu nedenle 99 depreminden önce yapılan binalar güvenilmez. Şimdi inşaatçıların bu kabulünün faturasını yazık. Günah değil mi bu kadar insan niye ödesin? Bir ev sahibi olmak ne kadar zor?

0:19:51.210 --> 0:19:51.890
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi?

0:19:52.900 --> 0:19:56.230
Ali Osman Öncel
Yani birileri bunun hesabını vermesi lazım. Niye sen kabul ediyorsun?

0:19:56.860 --> 0:19:58.850
Ali Osman Öncel
Dünyada yıllar.

0:19:58.950 --> 0:20:29.180
Ali Osman Öncel
Kader, bu tür zemin direnç ölçümleri yapılıyor ve standartlar yıllardır uygulanıyor. Ve niye sen dünyadan kopuk? Her yeri yerin altındaki her zemini aynı kabul ederek binalarını yaptın yapılmasına izin verdim. Evet, görüldüğü üzere demek ki jeofizik mühendisliği bu açıdan çok önemli katkılar sağlıyor. Ama şu fizik mühendisliğini fırsat verilirse fırsat verilmesi nedemek bölümde de açık olması demek.

0:20:29.260 --> 0:20:31.500
Ali Osman Öncel
Şu anda bizim bölümler kapalı.

0:20:32.120 --> 0:20:42.70
Ali Osman Öncel
Neye kapanıp çünkü bölümler açık olduğu zaman öğrenciler mezun oldu iş bulamadı ve iş bulamadığı için mezunlar iş bulamayan bölümler doğal olarak kapanıyor.

0:20:43.50 --> 0:20:46.910
Ali Osman Öncel
Insanlar niye tıpkı seçiyor? Niye dişili seçiyor? Çok mu seviyorlar?

0:20:47.580 --> 0:21:17.490
Ali Osman Öncel
Çok mu kolay yoo hiç olmazsa bir iş garantim var diyor. Niye insanlar zaten mühendisliği seçiyor, hiç olmazsa bir bir açıyorum diyor. Ne bileyim, parselasyon yaparım diyor. Tapu kadastro işlerini yaparım diyor, işimi yapar, paramı kazanırım diyor ama görüldüğü üzere yerin 6 bambaşka yerin 6 yerin üstünden görülecek bir yapıda değil. Çok değişken o nedenle de yerin 6 araştırılması.

0:21:17.600 --> 0:21:48.750
Ali Osman Öncel
Için jeofizik mühendisleri çalışan bilseydi, son deprem öncesinde eğer bina yapılmadan önce zemin plakasını bilerek o zemin plakasına uygun yapı yapabilseydik belki yıkımlar meydana gelmeyecekti. Şimdi tekrar özetleyelim o zaman tekrar özetleyelim. Demek ki bu anlattığımız konu neye giriyor? Siz mi oloji de hemen hemen deprem tehlikesine göre değil, sismik hazard dediğimiz konudan bahsediyorum. Sismik hazard.

0:21:49.150 --> 0:21:54.80
Ali Osman Öncel
Konusundan bahsediyoruz. Bakalım bu konuda hangi parametreler öne çıkıyor?

0:21:56.60 --> 0:22:3.440
Ali Osman Öncel
Evet dokunalım demek ki büyüktür değil mi? Büyüktür ne yapıyor, değişiyor, büyüklüğü ne gösteriyor işte o sinyaller gösteriyor bakın.

0:22:4.150 --> 0:22:29.600
Ali Osman Öncel
Büyüklük, enerji bakın, enerjiyi büyütüyor. Dimi zeminler bakın burada enerjiyi büyümüyor, zemin sağlam, orada enerjiyi büyütüyor. Zemin su zayıf orada enerjiyi büyümüyor. Zemin sağlam, burada enerjiyi büyütüyor. Zemin zayıf burada enerjiyi büyütüyor. Zemin çok çok zevk, demek ki enerji ne büyütüyor, yerin altında ne büyüten enerjiyi.

0:22:48.840 --> 0:22:49.340
Hande Cagatay
Demek ki.

0:22:30.280 --> 0:23:0.230
Ali Osman Öncel
Yerin altındaki fiziksel yerin ya da zeminin direnç, değişim bitiyor. Zemin dediğimiz nedir? 30 metreye kadar tüm yapıların direnç toplamları, hız cinsinden direnç toplamlarının ortalaması demektir. BS 30 olarak bu demektir. Demek ki Veysi 30 olarak biz ne yapıyoruz? Değerin altındaki zeminin enerjik durumunu yüksek enerjili bir zemin ve yüksek enerjili zemin ne demek işte bakın deprem.

0:23:0.330 --> 0:23:11.870
Ali Osman Öncel
Enerjisini büyütüyor. Demek ki yüksek enerji izlemek düşük enerjiyle zemin demek ne demek? Bakın deprem enerjisi büyütüyor demek demek ki daha fazla enerjiye zi.

0:23:11.970 --> 0:23:22.830
Ali Osman Öncel
Müminler olması ikincisi tabii ki depremi uzak olmak da önemli. Yani depremin meydana gelmiş olduğu bir derinlik var dimi mesela japonya'da.

0:23:23.430 --> 0:23:30.460
Ali Osman Öncel
160 km derinlikte bir deprem oldu ama kimse derinliği konuşmuyor. Depremin büyüklüğü 8.

0:23:31.100 --> 0:23:39.350
Ali Osman Öncel
Bak sen ya 8 büyüklüğünde deprem oluyor. Japonya'ya kimsenin burnu kanamıyor ama 180 m uzaktasın yani yerin altında.

0:23:53.740 --> 0:23:55.440
Hande Cagatay
Hm.

0:23:40.170 --> 0:24:3.530
Ali Osman Öncel
Genelde Japonya ve Premier okyanuslarda oluyor. Böyle değil mi? Uzaklık hem dikey uzaklık hem yatağını uzattık. Mesela son Maraş depremi niye çok yıkıma neden oldu? Çünkü fail üzerinde kurulmuş şehir demi? Maraş fayı var zaten ama bir istanbul payı var mı? Istanbul payı yok öyle değil mi? Istanbul fayı yok.

0:24:4.450 --> 0:24:33.930
Ali Osman Öncel
O nedenle maraş'ta meydana gelen büyük deprem istanbul'da meydana gelebilir mi? Istanbul'da meydana gelemez çünkü maraş'ta Maraş bayılar, istanbul'da istanbul fayı yok. O nedenle istanbul'a yakın Marmara Denizi içerisinde geçen bir kırık var. En azından bir 15 20 kilometrelik bir mesafe olması ne yapıyor? 15 20 km uzakta olması istanbul'a bir napıyor, bir avantaj sağlıyor.

0:24:34.570 --> 0:25:5.40
Ali Osman Öncel
Şimdi diğerine baktığımız zaman jeofizik lokal zemin az önce bahsettik ne dedik. Lokal zemin 2.019 Türkiye deprem bina yönetmeliğine göre feysi 30 olarak belirleniyor ve görüldüğü üzere yerin altındaki makas zemin değişimi depremin kuvvetini değiştiriyor. Değişen deprem kuvveti de yerin üstündeki insanların yaşama.

0:25:5.440 --> 0:25:14.980
Ali Osman Öncel
Ya da yaşamama olasılığını etkiliyor. Evet, buyur Hande senden bir değerlendirme alalım. Nedir bu yerin altındaki?

0:25:15.680 --> 0:25:25.820
Ali Osman Öncel
Iıı direnç topoğrafyası ondaki değişimin yerin üstündeki insan, ne bileyim coğrafyasının etkisi.

0:25:27.420 --> 0:25:33.670
Hande Cagatay
Zaman anladım kadarıyla zeminin aynı değişken oldukları için her yere bina yapılmaması gerekiyor.

0:25:36.280 --> 0:25:41.930
Hande Cagatay
Yani her yere eşit kabul etmek deprem açısından tehlikeli oluyor.

0:25:43.200 --> 0:25:44.920
Hande Cagatay
Değil mi? Doğru mu? Doğru anlamışım.

0:25:47.290 --> 0:25:49.30
Hande Cagatay
Anlamış, anlamamış.

0:25:57.80 --> 0:25:58.220
Hande Cagatay
Yok hocam.

0:25:59.860 --> 0:26:1.430
Hande Cagatay
Bazen bir ses sorabilir miyim?

0:25:45.920 --> 0:26:2.490
Ali Osman Öncel
Herhalde anlamışsındır ve bu kadar anlattıktan sonra evet, Hande o nedenle bir sıkıntı olmaması lazım. Ahla tereddütün varsa tekrar baştan anlatmam gerekiyorsa anlatırız. Yeter ki sen anlamaya çalış evet.

0:26:3.720 --> 0:26:10.940
Hande Cagatay
Şu hani 2 numara demiştik ya orada mesela aşağı sıkıya görünüyor ama yukarısı doldurun.

0:26:11.490 --> 0:26:12.140
Ali Osman Öncel
Tamam.

0:26:12.660 --> 0:26:13.650
Hande Cagatay
Çıkmış ya hani?

0:26:13.910 --> 0:26:14.450
Ali Osman Öncel
Evet.

0:26:15.100 --> 0:26:21.430
Hande Cagatay
Buradaki genlik şu mesela 5 numaraya göre daha az değil mi?

0:26:22.460 --> 0:26:22.970
Hande Cagatay
Ama.

0:26:25.200 --> 0:26:27.10
Hande Cagatay
Şiddetli mesela.

0:26:24.710 --> 0:26:28.970
Ali Osman Öncel
Evet, biraz daha az. Evet, oraya göre daha şey dedin dediğin doğru. Evet.

0:26:27.970 --> 0:26:29.910
Hande Cagatay
Şiddeti alçıya göre daha.

0:26:31.50 --> 0:26:32.950
Hande Cagatay
Ya altıyla aynı seviyede gibi.

0:26:33.490 --> 0:26:36.490
Ali Osman Öncel
Dediğin doğru, evet dediğin doğru.

0:26:37.310 --> 0:26:37.770
Ali Osman Öncel
Evet.

0:26:36.920 --> 0:26:41.190
Hande Cagatay
Mesela, biz bunu zemin ölçülmesiyle nasıl anlayabilir dedik.

0:26:41.970 --> 0:26:57.700
Ali Osman Öncel
Işte ölçüyoruz. Biz onu ölçüyoruz onu v 30 olarak şey yapıyoruz işte. Zemin ağ demek. Buradaki zeminde bir hız ölçümü yaptığımız zaman işte 30 metreye kadar tüm zeminlerin şeyi döviz, 60. Bizim kritik sayımız 760.

0:26:58.460 --> 0:27:3.90
Ali Osman Öncel
Metre bölü saniye bizim için nedir? Önemli bir.

0:27:4.220 --> 0:27:34.240
Ali Osman Öncel
Barajlar edi 160 m birisi haneye şu demektir, demek ki 760 m bol sahneyi gördüğümüz zaman burada ki burada görüyoruz. Bakıyor burada kesin görüyoruz. Burası kaya niteliğinde zemindir. 760 üstü süper kaya niteliğindedir ama 50 160 altına indiğimiz zaman kaya niteliğinden uzaklaşıyor ve bataklık niteliğine doğru yaklaşıyor. Demek ki 760 m bölü saniye yakın olmak.

0:27:35.80 --> 0:27:38.100
Ali Osman Öncel
Ne yapıyor? Kaya niteliğini bizi yaklaştırıyor.

0:27:39.890 --> 0:28:9.90
Ali Osman Öncel
Daha da üstünde olmak, süper kaya niteliğinde de bizleri daha da işte 1.500 m. Bölü saniye kadar da amerika'daki işte zemin sınıflaması 1.500 m. Bölü sahneye kadar da yapılabiliyor ama Avrupa zemine sınıflamasına göre 760 üstü 766 760 işte ne bileyim 360 362 240 240 işte 150 ne yapıyor işte ABCD diyor aşağı gidiyor.

0:28:9.210 --> 0:28:22.980
Ali Osman Öncel
Biz bunu ölçüyor, biliyoruz. Jeofizik mühendisleri olarak yeter ki insanlar ölçtürmek istesin. Ne yapabiliyoruz bu sinyalleri kaydediyoruz işte. Görüldüğü üzere sinyal.

0:28:23.290 --> 0:28:54.500
Ali Osman Öncel
Hızı burada yüksek dimi daha hızlı çünkü daha hızlı hareket ediyor. Sinyal hızı büyükse o zemin sağlam ve sağlıklı seyyar hızı burada görüldüğü gibi düşükse yani deprem mi ya da yapay kaynak sonunda sinyalde de yayınlama yavaşsa o zemini sağlam değil ya da sağlıksız diyebiliyoruz. Bu nedenle de büyük bir teknoloji bu teknolojiden dünya 1.980 ikiden beri.

0:28:54.620 --> 0:29:20.710
Ali Osman Öncel
Yararlanıyor Avrupa birliği'nde bürokrat standardı 1.982 den beri yürürlükte. Ama biz ne var ki 99 yılından beri bunu sorun hale getirdik. Ancak 90 dokuzdan sonra 99 demişim. 2.019 yılından sonra sorun hale getirdik. Artık 2.019 yılından sonra yapı denetim belgesini görmek istiyorum dediğiniz ama yapı denetim belgesinin altında zemin sınıfı var.

0:29:21.780 --> 0:29:23.80
Ali Osman Öncel
Zemin sınıfında.

0:29:23.790 --> 0:29:26.300
Ali Osman Öncel
A aya yakın olan daha iyi zemin.

0:29:27.170 --> 0:29:28.970
Ali Osman Öncel
Işte nedir? A yakın olan b dir.

0:29:29.650 --> 0:29:30.640
Ali Osman Öncel
Behey yakın olan.

0:29:31.370 --> 0:29:45.330
Ali Osman Öncel
Biraz daha iyisin c bir c yakalanan biraz daha kötü zeminde d bir d ye yakın olan en kötü zemindir e değil mi? Birinin 5 parmağı gibi zeminler ne yapılıyor? Yönetmeliğe göre sınıflandırılmış durumda.

0:29:46.750 --> 0:30:5.740
Ali Osman Öncel
Evet, bu kısmı da ne yaptık? Açıklamış olduk. Şimdi bakın deprem oldu. Şimdi büyük bir topografya var değil mi? Muhteşem bir topografya şimdi görüyorsunuz. Bu topoğrafya bize ne yapıyor? Aslında topografya bize.

0:30:8.50 --> 0:30:8.100
Ali Osman Öncel
Bu.

0:30:9.800 --> 0:30:15.820
Ali Osman Öncel
Yaşam kalitemizi ya da yaşam güvencemiz belirliyor. Bakın topografya çok önemli.

0:30:16.440 --> 0:30:31.530
Ali Osman Öncel
Ne kadar yüksekte yapılıyorsa binalar bakın yüksekte yapılan binalar bakın şurası şimdi tabii arkadaşımız ölçüyor değil mi 10'a çıkart bakıyor alıyor, böyle ölçüyor. Ölçü, ölçü, ölçü ölçüyor, pek kesit aldı bize ver değil mi böyle bir kesit çıkardı.

0:30:32.560 --> 0:30:33.230
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi?

0:30:34.320 --> 0:30:36.270
Ali Osman Öncel
Kimin nerede oturmamız lazım?

0:30:37.250 --> 0:30:42.580
Ali Osman Öncel
Bakın burada demek ki burada ne yapıyor? Bakın düzlük burada bitiyor. Dimi düzlük burada bitiyor.

0:30:43.970 --> 0:30:48.380
Ali Osman Öncel
Ve yukarı doğru çıkıyor işte. Görüldüğü üzere düzlüğün bittiği.

0:30:49.330 --> 0:30:51.820
Ali Osman Öncel
Ben bacım bağışladı yerden yukarı doğru.

0:30:52.910 --> 0:31:4.180
Ali Osman Öncel
Binalar yapıldığında bu yamaç yerler bakın deprem sinyali ne yapıyor, büyütüyor böyle mi şimdi arkadaşımız topografya.

0:31:4.340 --> 0:31:33.400
Ali Osman Öncel
Ölçüyor. Topografi ne kadar önemli değil mi? Insanlar göremeyebilir. Ne kadar yüksekte o kadar depreme karşı emniyette ne kadar düz yerde bakın döviz year işte dolgulu yer bakın depremi geldiği o kadar zayıf demek ki topoğrafya depreme karşı insanların işte coğrafya kaderimdir diyorlar ya aslında topoğrafya da bizim bir kaderimiz midir öyle değil mi şimdi yüksek.

0:31:34.310 --> 0:31:34.510
Ali Osman Öncel
Hı.

0:31:35.540 --> 0:31:54.40
Ali Osman Öncel
Topoğrafyası bir alanda ve benim alçak topoğrafyası bir alanda binalar ne duruma geliyor. Tekrar bakalım bu sinyale bakalım ne oluyor bakın deprem oldu. Bakın düz alan ovalı kalan ne oldu? Beşik gibi sallandı. Şimdi bir depremden sonra ne deniyor?

0:31:54.670 --> 0:32:6.150
Ali Osman Öncel
Işte sayın Cumhurbaşkanımız ne dedi? Artık ovalık yerde yapmayacağız binaları dedi ya. Maçlık yerlere çıkaracağız dedi. Öyle değil mi yani yamacın kuvveti topoğrafya nin kuvveti.

0:32:6.810 --> 0:32:14.80
Ali Osman Öncel
Bir kere daha ortaya çıktı. Umarız yamaçlar boş kalmaz, tepeler boş kalmaz.

0:32:14.850 --> 0:32:26.920
Ali Osman Öncel
Havalar da binalarla dolmaz hiç olmazsa düz alanda tarımsal üretim yüksek alanda da yaşamsal, güvenli yaşamsal.

0:32:29.650 --> 0:32:36.560
Ali Osman Öncel
Devam eder diye düşünüyorsun. Yaşamsal, evet, onu devam ettiremedim. Öğretim yaşamsal.

0:32:36.810 --> 0:32:38.460
Ali Osman Öncel
Ömür devam eder.

0:32:40.60 --> 0:32:53.990
Ali Osman Öncel
Evet fotoğrafı çok önemli. Öyle değil mi? Hande'ye ne diyorsun? Topoğrafya ile deprem arasındaki ilişki nedir dendiği zaman herhalde en çok senin kullanacağın verilerin başında bu gelir diye düşünüyorum. Ne diyorsun bu konuda?

0:32:54.500 --> 0:32:55.430
Hande Cagatay
Muhtemelen.

0:32:56.730 --> 0:32:59.140
Ali Osman Öncel
Evet topoğrafya önemli.

0:32:59.950 --> 0:33:16.810
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi tabii ki bu bizim üniversite şuralarda bir yerde değil mi? Şöyle çomü dersek buralarda değil mi? Aşağı doğru sizler ne yapıyorsunuz? Ölçüyorsunuz böyle aşağı doğru ölçüyorsunuz. Muhteşem bir manzara var değil mi? Aşağı doğru sonra üniversite kapısından düz alan değil mi? Tam düz alan.

0:33:17.500 --> 0:33:19.860
Ali Osman Öncel
Demek ki bu bilgiye göre ne yapmamız lazım?

0:33:21.30 --> 0:33:21.490
Ali Osman Öncel
Değil mi?

0:33:22.430 --> 0:33:37.930
Ali Osman Öncel
Yokuş yukarı doğru okullarımızı yapacaksan yokuş yukarı doğru yapmamız binalarımızı yapacaksak yokuş yukarı doğru yapmamız gerekiyor. Bu alanları da bırakmamız gerekiyor değil mi? Mesela ben bu alanlarda oturuyorum mesela çanakkale'de.

0:33:38.970 --> 0:33:40.430
Ali Osman Öncel
5 metrede su çıkıyor.

0:33:41.990 --> 0:33:49.250
Ali Osman Öncel
Bodrum'a 30 binalar yapılıyor çünkü 5 metrede su çıkıyor. Bodrum atamıyorlar. Yani 6 bataklık düşünebiliyor musun?

0:33:51.520 --> 0:33:53.230
Ali Osman Öncel
Yani dünyanın en.

0:33:54.0 --> 0:33:59.480
Ali Osman Öncel
Verimli tarım arazilerine ne yapmışız? 6 su kaynıyor.

0:34:0.90 --> 0:34:26.420
Ali Osman Öncel
Ya işte düz denize yakın diyerek binalarla dolu durmuşuz. Tabii ki her şey aslına dönüyor. Deprem döndürüyor çünkü orası bize ait olan bir yer olmadığı için deprem ne yapıyor? Deprem ders veriyor, bakalım daha ne kadar ders verecek? Evet, şimdi baktığımız zaman özellikle depremin verdiği dersler çok ilginç.

0:34:27.80 --> 0:34:29.340
Ali Osman Öncel
Çünkü son depremde.

0:34:30.840 --> 0:34:31.840
Ali Osman Öncel
Ivme değeri.

0:34:32.720 --> 0:34:41.730
Ali Osman Öncel
%150 mi cia gibi büyük değerlerde ölçüldü. Bakın şurası istasyon bakın istasyon burası.

0:34:43.320 --> 0:34:44.580
Ali Osman Öncel
Istasyon burası.

0:34:45.390 --> 0:34:48.950
Ali Osman Öncel
Burası faiz o değil mi? Bakın faiz onun üzerinde bir istasyon.

0:34:51.420 --> 0:34:56.550
Ali Osman Öncel
Ve burada %120 şeyi gibi, yani yer çekimi.

0:34:58.0 --> 0:35:9.60
Ali Osman Öncel
Eee eğilmesini de aşan yani ne demek yer çekimi ivmesinin aşan bir büyüklükte yani çekimine karşı yer çekiminden daha büyük bir.

0:35:10.700 --> 0:35:14.520
Ali Osman Öncel
Kuvvette yani deprem ne yapıyor yeri.

0:35:15.350 --> 0:35:16.970
Ali Osman Öncel
Ne yapıyor? Alıyor ve.

0:35:17.950 --> 0:35:19.170
Ali Osman Öncel
Yukarı doğru atıyor.

0:35:19.990 --> 0:35:47.860
Ali Osman Öncel
Gerçi çekimine karşı önemli bir iç iş yapıyor, kuvvet uyguluyor ve ilginçtir. Bu kadar büyük bir ivme tabii ki daha önce gözlendi mi diye tartışmalar var. Zaten Amerikalı bir bilim insanı dedi ki, daha önce başka bir yerde de gözlenmişti ama genellikle 06 g sıfır 6 c yani %60 kişiyi birinci derece deprem bölgesi olarak kabul ediliyor. Bakın %60 ci.

0:35:49.830 --> 0:35:51.450
Ali Osman Öncel
Bu onun 2 katı kadar.

0:35:52.560 --> 0:35:55.800
Ali Osman Öncel
Bir büyüklükte düşer.

0:35:55.900 --> 0:35:59.630
Ali Osman Öncel
Ilk ne gözlendi? Maksimum yer ivmesi gözlendi.

0:36:0.520 --> 0:36:11.800
Ali Osman Öncel
Tabii ki maksimum yer ivmesi bu kadar büyük olunca yıkımlar da bu kadar büyük oldu. Niye gözlendi? Bakın bütün istasyonlar fayın üzerine konmuş görüyor musunuz? Fayın üzerine konmuş.

0:36:12.900 --> 0:36:19.210
Ali Osman Öncel
Amaç burada aslında fayda ki imei dinlemek değil, çünkü insanlar fayı üzerine yerleştiği için.

0:36:21.320 --> 0:36:29.450
Ali Osman Öncel
Ve fayın üzerinde de işte fay boyunca okullar genellikle tercih ediliyor. Bu istasyonların yerleştirilmesi şey mi? Bakın fayın üzerinde.

0:36:30.180 --> 0:36:44.570
Ali Osman Öncel
Yerleşmenin gerçekten sonuçları çok ağır oldu. Son depremde ve bunu niye ağır olduğunu da görebiliyoruz. Yani bu kadar büyük bir kuvvete bilemiyorum. Yani dünyada tabii ki.

0:36:44.710 --> 0:36:59.690
Ali Osman Öncel
Hangi binada dayanır? Hangi teknoloji dayanır? Tabii ki tartışılıyor işte. Baktığımız zaman 1.933 yılında long beach deprem olmuş, kaliforniya'da ve burada da düşey hareketler.

0:37:0.320 --> 0:37:2.820
Ali Osman Öncel
Bir bilgiye ulaşmış bakın dünyada.

0:37:3.520 --> 0:37:5.670
Ali Osman Öncel
Bugüne kadar beni en yüksek.

0:37:7.470 --> 0:37:13.510
Ali Osman Öncel
Yer kuvveti bir ci türkiye'de gözlenen büyüklük ne bir nokta ikinci.

0:37:14.640 --> 0:37:18.460
Ali Osman Öncel
Doğru değil mi? Dünyada bugüne kadar gözlenen en büyük her yemesinden.

0:37:19.60 --> 0:37:26.460
Ali Osman Öncel
Daha büyük bir ivme gözlenmiş durumda. Tabii ki bu ivme ne demek ivmeyi biraz şey yapalım.

0:37:27.240 --> 0:37:29.330
Ali Osman Öncel
Bilmeden bahsedelim ivme ne demek?

0:37:30.370 --> 0:37:33.560
Ali Osman Öncel
Arkadaşlarımız şimdi meşru demek bakalım.

0:37:34.910 --> 0:37:37.640
Ali Osman Öncel
Şimdi bildiğimiz newton'un kanunu değil mi şu?

0:37:38.940 --> 0:37:40.440
Ali Osman Öncel
Kuvvet değil mi? Şu kuvvet?

0:37:41.700 --> 0:37:43.260
Ali Osman Öncel
Süre yazıyoruz dimi?

0:37:44.120 --> 0:37:45.100
Ali Osman Öncel
Şunu da ann.

0:37:46.650 --> 0:37:48.490
Ali Osman Öncel
Çarptığı a değil mi şu?

0:37:51.0 --> 0:37:54.630
Ali Osman Öncel
Şimdi bu depremin kuvveti değil mi? Depremin kuvveti şimdi ivme.

0:37:55.890 --> 0:37:58.30
Ali Osman Öncel
Burada ne olmuş? Bir nokta ikiye çıkmış.

0:37:59.150 --> 0:38:2.10
Ali Osman Öncel
Bugüne kadar dünyada gözden ivme büyüklüğüne bir.

0:38:2.830 --> 0:38:3.920
Ali Osman Öncel
Onun da üstüne çıkmış.

0:38:4.900 --> 0:38:11.770
Ali Osman Öncel
E tabii ki depremin kuvveti ne oluyor IM büyüyünce deprem kuvveti büyüyor. Tabii buradaki kütle de binanın kütlesi.

0:38:13.40 --> 0:38:21.110
Ali Osman Öncel
Binalar da yüksekse deprem kuvveti daha da yükselmiş oluyor. Bu şekilde de tabii ki ya.

0:38:21.210 --> 0:38:23.490
Ali Osman Öncel
Yerin üretebileceği maksimum emme.

0:38:24.390 --> 0:38:29.140
Ali Osman Öncel
Ve maksimum yer kütlesi toplam bize ne veriyor? Depremin o binaya.

0:38:29.770 --> 0:38:39.770
Ali Osman Öncel
Etki edecek kuvveti vermiş oluyor bakın demek ki 1.933 yılında Amerikalı bilim insanları hatırlamaya çalışıyor. Bu kadar büyük ivme gözlenebilir mi?

0:38:41.820 --> 0:38:58.40
Ali Osman Öncel
Işte güveççi s Suzan av bunu referans verdi. Ben de hemen buldum netherda ki makale 1.933 yılında gözlenmiş bir ci kadar bilgiyi aşan bir yeri mesi.

0:38:58.740 --> 0:39:6.370
Ali Osman Öncel
Ve nereden baksanız 2.020 3.933 80 yıl sonra değil mi, yanlış mı çıkartırım? 80.

0:39:12.410 --> 0:39:13.540
Hande Cagatay
Aynen.

0:39:7.150 --> 0:39:13.890
Ali Osman Öncel
90 yıl sonra değil mi? 90 yıl sonra böyle bir bir yer ivmesi gözlenmiş durumda.

0:39:15.160 --> 0:39:23.180
Ali Osman Öncel
Evet, nerede gözlenmiş? Bakın depremin büyüklüğü 6 nokta 4 büyüklüğünde bir depremde gözlenmiş. Bakın deprem o kadar büyük değil.

0:39:24.360 --> 0:39:36.240
Ali Osman Öncel
Ama yemesi oldukça büyük. 6 nokta 4 büyüklüğünde bir deprem tabii ki 6 nokta 4 büyüklüğündeki deprem ile 7 nokta 4 büyüklüğündeki depremin enerji farkı.

0:39:36.940 --> 0:39:46.510
Ali Osman Öncel
Hemen hemen 30 kat fark ediyor değil mi? Mesela son depremi biz 7 nokta 5 kaybetsek 7 nokta 5 büyüklüğündeki depremin.

0:39:48.250 --> 0:39:49.840
Ali Osman Öncel
Açığa çıkardı enerji.

0:39:50.590 --> 0:39:59.270
Ali Osman Öncel
Ne çıkması için 6 nokta, 4 büyüklüğünde 30 deprem arka arkaya gelmesi lazım ki o enerjiyi denk olması lazım değil mi?

0:40:1.290 --> 0:40:15.540
Ali Osman Öncel
Yani 36 4 büyüklüğündeki bir deprem bu kadar büyük bir yer ivmesi niye çıkarmış? Evet, gerçekten ilginç makaleyi okumak lazım. Tabi onu da ben araştırdım. Deprem meydana geldi yer.

0:40:16.280 --> 0:40:19.110
Ali Osman Öncel
Bakın burada gösteriyor. California payına yakın.

0:40:20.110 --> 0:40:29.690
Ali Osman Öncel
Evet, burası da tabii ki herhalde şu 5 nokta 4 demiş ama benim aradığım deprem 6 nokta dörtlü, orada 5 nokta 4 yazıyor.

0:40:30.420 --> 0:40:35.180
Ali Osman Öncel
Ortam olarak belirginleştirme hem lazım. New york'ta 6 nokta 4.

0:40:36.60 --> 0:40:38.250
Ali Osman Öncel
Çözüyor orada niye 5 nokta 4 yazıyor?

0:40:39.280 --> 0:40:56.220
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi baktığımız zaman bu depremin şiddet dağılımına baktığımız zaman şiddet dağılımı işte bu kadar büyük işte bir civ üstüne çıkan evlat olarak depremin kuvveti olarak çıkan bir depremin ivme dağılımı.

0:40:57.530 --> 0:41:7.450
Ali Osman Öncel
Şiddet dağılımı görüldüğü üzere 767 civarında meydana gelmiş durumda. Tabii ki nüfusa da bağlı orada ne kadar nüfus yaşıyor?

0:41:8.330 --> 0:41:12.530
Ali Osman Öncel
10'a çıkart da bağlı olarak meydana gelen ve şiddet dağılımı.

0:41:13.330 --> 0:41:14.920
Ali Osman Öncel
Düşünebiliyor musun? 1.900.

0:41:15.860 --> 0:41:32.560
Ali Osman Öncel
33 yılın daki depremin şiddet dağılımı ellerinde var. O depremi yaşayan insanlardan hala veri topluyorlar ve şiddete verisini inceliyorlar, insanlar depremi tanığı.

0:41:33.250 --> 0:41:47.970
Ali Osman Öncel
Eski depremleri hisseden insanların bu tanıklığını asıl kullanmak lazım. Amerika'da bu işte depremi hissettin mi? Veri tabanına geriye dönük insanlar ne yapabiliyor gelebiliyor ve bu veritabanı güçlenebilir.

0:41:48.960 --> 0:41:53.900
Ali Osman Öncel
Evet burası da bizim işte depreme karşı.

0:41:54.860 --> 0:41:57.780
Ali Osman Öncel
Sorunumuzu gösteren harita.

0:41:58.780 --> 0:42:2.460
Ali Osman Öncel
Görüldüğü üzere her bina yıkılmış değil. Dimi her bina yıkılmış değil.

0:42:3.550 --> 0:42:7.190
Ali Osman Öncel
Değil mi? Yıkılmayan binalar da var. Bakın bu bina.

0:42:8.210 --> 0:42:19.670
Ali Osman Öncel
Sıkılmamış mesela bu bina yıkılmamış değil mi? Aslında bu yıkılmayan binaları yapan insanları bulmak lazım. Onları madalya vermek lazım. Gerçekten bu kadar.

0:42:20.500 --> 0:42:21.150
Ali Osman Öncel
Gördün mü?

0:42:22.390 --> 0:42:23.60
Ali Osman Öncel
Yani.

0:42:27.750 --> 0:42:29.510
Hande Cagatay
Hı.

0:42:26.370 --> 0:42:47.820
Ali Osman Öncel
Yeni binaları bunları yaptırmak lazım. Yani bu yıkılmayan binalarda ne bileyim çalışmış, mimar, mühendis, inşaatçı ya da bunları yapan her kimse yapı denetimi yapan her kimse bunları bulmak gerekiyor. Tabi ki bu binaları yapan insanlar aynı değil. Türkiye'de biliyorsun müteahhit sayısı işte.

0:42:48.420 --> 0:42:50.70
Ali Osman Öncel
Oldukça çok sayıda 300.

0:42:50.980 --> 0:43:2.420
Ali Osman Öncel
Belli birinci o ana müteahhit var almanya'da 3.000 Avrupa birliği'ni 30.000, türkiye'de 350.000 bu kadar çok müteahhit olunca bilemiyoruz. Yani hangi müteahhide düşmüş herhalde bunlar.

0:43:3.210 --> 0:43:7.310
Ali Osman Öncel
Sabıkalı olması lazım? Müteahhitler şu anda bilemiyorum yani bu kadar.

0:43:8.0 --> 0:43:11.40
Ali Osman Öncel
Yıkılan binanın yapımında.

0:43:12.330 --> 0:43:20.710
Ali Osman Öncel
Katkısı olan ya da bu kadar ölen insanın ölümüne katkısı olan müteahhitlerden tabii ki bazılarını yakalandığını duyuyoruz.

0:43:21.480 --> 0:43:29.660
Ali Osman Öncel
Kaçmaya çalışırken ama görüldüğü üzere yıkılmayan kesimler de olduğunu görüyoruz 10'a çıkart değil mi? Bakın, büyük bir kesimin yapılmadığını bu şekilde.

0:43:31.700 --> 0:43:32.660
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi, Hande?

0:43:33.420 --> 0:43:35.120
Ali Osman Öncel
Bakın her tarafın yıkıldığını.

0:43:35.910 --> 0:43:40.150
Ali Osman Öncel
Görebiliyoruz. Evet, ne ediyorsun bu bina topoğrafyası hakkında nasıl bir yorum yapıyorsun?

0:43:40.880 --> 0:43:42.190
Hande Cagatay
Hocam, burası neredesin?

0:43:43.230 --> 0:43:44.690
Ali Osman Öncel
Burası mı? Burası Hatay.

0:43:47.640 --> 0:43:53.60
Ali Osman Öncel
Evet herhalde Hatay diye şey yapıyorum. Evet Hatay olması lazım. Yanlışı düzeltiriz.

0:43:53.890 --> 0:43:54.410
Ali Osman Öncel
Evet.

0:43:53.760 --> 0:43:57.300
Hande Cagatay
Bu son depremden sonraki görüntü değil mi?

0:43:57.470 --> 0:44:10.600
Ali Osman Öncel
Evet, depremden sonraki görüntü ama görüldüğü gibi her bina yıkılmıyor. Demek ki tabii ki yıkılan binaları yapanlar kadar yıkılmayan binaları yapanlar da önemli.

0:44:11.450 --> 0:44:26.170
Ali Osman Öncel
Kılan binalarda ne bileyim emeği geçen kim varsa işte inşaat açısı olabilir. Mühendis olabilir, mimar olabilir, müteahhit olabilir. Bunların aslında lisanslarına ne yapmak lazım? İptal etmek lazım, öyle değil mi?

0:44:27.600 --> 0:44:28.410
Ali Osman Öncel
Dahil etmek.

0:44:27.430 --> 0:44:32.190
Hande Cagatay
Çoğu yapı kaçak olmuyor mu hocanın ama böyle yıkılan yağlarda.

0:44:32.710 --> 0:44:33.330
Ali Osman Öncel
Efendim.

0:44:32.960 --> 0:44:40.60
Hande Cagatay
Sonradan çoğu yapı kaçak olmuyor mu? Hani böyle imar affıyla sonradan hani yasallaştırılması yapılar değil midir?

0:44:40.160 --> 0:44:45.730
Ali Osman Öncel
Hı yani dediğin doğru belki diyorsun, mimar görmedi, mühendis görmedi.

0:44:46.60 --> 0:44:46.470
Hande Cagatay
Hı hı.

0:44:47.130 --> 0:44:59.470
Ali Osman Öncel
Hani insanlar kendi kendine yaptıysa olabilir dediğin doğru yani dediğin doğru, o da gerçekten doğru imar barışı. Dünyada yalnız türkiye'de olan bir uygulama.

0:45:0.170 --> 0:45:5.830
Ali Osman Öncel
Tabiki 141.000 bina herhalde bu depremin olduğu alanda imar barışından sonra.

0:45:6.470 --> 0:45:8.920
Ali Osman Öncel
E şey olmuş, kayıt altına alınmış.

0:45:9.730 --> 0:45:42.130
Ali Osman Öncel
Tabii ki imar barışı insanları depremden kurtaramadı. Keşke kurtaran bilseydi. Yani imar barışı yapılmadan önce bunların bir yapı denetim yapılsaydı yapıda depreme karşı eksiklikler ve tespiti yapılsaydı, eksikliklerin giderilmesi ya da depreme karşı ne bileyim zayıflıkların telafisi istedikten sonra bunların ne bileyim barış içerisinde normal kayıt altına alacağız, söylenseydi.

0:45:42.630 --> 0:45:58.810
Ali Osman Öncel
Dediğin gibi belki bir fırsat da olabilir de bir fırsat olabilirdi. Nasıl bir hızlı yapı taraması yapılıyor? Şu anda? Biz önce bir hızlı yapı taraması yapacağız. Beklenen işte bu bölgedeki depreme karşı yıkıla Hamas.

0:46:0.470 --> 0:46:21.40
Ali Osman Öncel
Verisini alırsak sizi sizle barış yapacağız denebilirdi ama yıkılabilir şeklinde bir sonuç ortaya çıkarsa siz de barış yapamayacağız denebilirdi. Depremle deprem sonrası ayakta kalmayacak hiçbir bina barış kapsamında değerle.

0:46:21.140 --> 0:46:25.800
Ali Osman Öncel
Edilemez denebilirdi. Bu şekilde yapılabilirdi. Bilemiyorum. Sen ne düşünüyorsun?

0:46:29.260 --> 0:46:30.230
Hande Cagatay
Olabilir hocam.

0:46:31.490 --> 0:46:31.860
Ali Osman Öncel
4.

0:46:31.40 --> 0:46:36.350
Hande Cagatay
Bilmiyorum ben imar barışı'na komple karşı olduğum için bilmiyorum.

0:46:39.250 --> 0:46:40.70
Hande Cagatay
Hı hı.

0:46:36.660 --> 0:46:52.820
Ali Osman Öncel
Barry kite barış değil yani hiç olmazsa kayıt altına almaktan bahsediyoruz. Yani gerçekten mimari görmüşse mühendis görmüşse şu anda tabii ki depremden sonra insanları çağırıyorsunuz değil mi? Bu bina işte artçılar devam ediyor, içine girelim mi, girmeyelim mi?

0:46:53.950 --> 0:47:4.370
Ali Osman Öncel
3 tane mühendis geliyor değil mi? Işte camiden de gittiği bir inşaat mühendisliği, biri jeoloji mühendisi, bir jeofizik mühendisi işte bu binaya girilebilir ya da girilemez, öyle değil mi?

0:47:5.100 --> 0:47:21.120
Ali Osman Öncel
Eee bu daha önce yapılabilseydi ya bir deprem sonrası bu bina gelebilir olarak ayakta kalacak mı? Yaşanabilir olarak bir deprem sonrasında yıkılmayacak mı? Hani bunların tespiti yapıldıktan sonra?

0:47:31.670 --> 0:47:32.200
Hande Cagatay
Evet.

0:47:41.200 --> 0:47:41.550
Hande Cagatay
Evet.

0:47:21.910 --> 0:47:43.220
Ali Osman Öncel
Depremde yıkılmayacak garantisini inceleme verileri sonuçları ortaya çıkardıktan sonra her türlü barışı yaparsın ama bu tür bir inceleme yapmadan önce bir toptancı mantıkta yapılan şey barışı olmuyor. Aslında bir kaos oluyor değil mi işte kaosu yaşıyoruz maalesef.

0:47:44.440 --> 0:48:15.730
Ali Osman Öncel
Durum bu şekilde tabii ki ileri dönük nasıl dersler çıkarmamız gerektiği konusunda bunları düşünmemiz lazım. Tabii ki bunlardan ders almamız lazım ama görüldüğü üzere yıkılmayan binalar ve yıkılan binalar özellikle bu bölgede yapılan binalar %50, ikisi 1.999 depreminden sonra yapılmış hali, 1.999 depreminden sonraki yönetmeliğe yönü yapılmış binalar ama onlar dahi.

0:48:38.130 --> 0:48:39.260
Hande Cagatay
Aynen.

0:48:16.290 --> 0:48:39.590
Ali Osman Öncel
Demek ki dayanamamış yönetmeliğe göre tabii ki onlar bu yıkılan binaların tabii saçı yüzde kaçı mart barışı kapsamında affedildi. Onunla ilgili bir beri maalesef elimde yok ve araştırma yapılabilir. Ileride bununla ilgili test çalışmaları çıkacaktır muhabbet.

0:48:40.320 --> 0:48:50.450
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi deprem şirketlerinden bahsediyor. Bu neyi gösterdi? Deprem şiddetini gösterdi değil mi? Şimdi bu bina yıkılmadı için bunu deprem şiddeti kaç mesela orta san nisa?

0:48:51.620 --> 0:49:7.500
Ali Osman Öncel
Ortası alırsa bunu herhalde insanlar giremiyor değil mi? Çünkü çevresi boşalmış. Yani bana giremiyor ama orta salı olabilir yani pek de bir hasar göremiyoruz buradan. Ama mesela bu ağır asal duysa bunu şiddeti kaç oluyor 7 oluyor değil mi?

0:49:8.560 --> 0:49:9.710
Hande Cagatay
Hı.

0:49:8.800 --> 0:49:13.930
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi? Bunun şiddeti kaçırıyor. Bundan ikiye maksimum şiddet 10 değil bunlar.

0:49:13.530 --> 0:49:13.960
Hande Cagatay
10.

0:49:15.150 --> 0:49:16.410
Ali Osman Öncel
Onu da 10.

0:49:20.490 --> 0:49:20.830
Hande Cagatay
Hı.

0:49:17.580 --> 0:49:43.980
Ali Osman Öncel
Bazı şiddet şeyine göre 10, ikiye kadar da çıkartan markali 1.934 şiddet cetveli var. 10 ikiye kadar da çıkartıyor. Ama Avrupa birliği'nin kullandığı şiddet işte modified hafter mercalli var işte merkel'den sonra değiştirilen işte o 10'a çıkart kadar çıkartılıyor. Bir kafa karışıklığı neden oluyor. Şimdi baktığımız zaman bakın burada arabalar var değil mi? Burada arabalar neyi gösteriyor arabalar?

0:49:44.770 --> 0:49:47.260
Ali Osman Öncel
Evlerde bir hayat olduğunu gösteriyor, değil mi?

0:49:48.500 --> 0:49:48.970
Ali Osman Öncel
Değil mi?

0:49:50.410 --> 0:50:10.440
Ali Osman Öncel
O zaman bunu şiddeti nedir? Gerilediğine göre şiddeti diye ne diyebiliriz? 6 diyebiliriz sana değil mi? Biriyle bildiğine göre değil mi? Demek görüldüğü üzere şiddet ne yapıyor, şiddet değişiyor demiş. Şiddet nedir? Bir hasarın ölçüsü değil, şiddet bir hasarın ölçüsü hani diyorlar ya 7 nokta 2 şiddetin 7 nokta 2 şiddetinde deprem olmaz.

0:50:11.800 --> 0:50:18.180
Ali Osman Öncel
O depremin kaynağındaki enerjinin büyüklüğüdür. Şiddet yıkımın ölçüsüdür, işte tamamen yıkıldım onundur.

0:50:19.40 --> 0:50:22.50
Ali Osman Öncel
Orta hasar aldığı zaman işte 8 yedidir.

0:50:22.880 --> 0:50:40.380
Ali Osman Öncel
Bazı hasar aldığı zaman 67 arasındadır ya altıdır ya yedidir. Depremi hissettiyseniz mesela şunlar hissettiysem bakın şunlar hissetmiştir ama hiç baştan almamıştır. Beştir değil mi? 5 altıdır bunlarınki demek ki şiddet ne oluyor? Şiddet aslında bir hasarın ölçüsü.

0:50:41.170 --> 0:50:43.870
Ali Osman Öncel
Şimdi bunların hepsi ne yapıyor?

0:50:45.390 --> 0:50:47.130
Ali Osman Öncel
Depremi hissetti değil mi?

0:50:47.970 --> 0:50:53.970
Ali Osman Öncel
Buradaki bütün binalar depremi hissetti değil mi? Buna ne diyor işte depremden etkilenenler.

0:51:4.860 --> 0:51:6.10
Hande Cagatay
Aynen.

0:50:54.640 --> 0:51:6.20
Ali Osman Öncel
Değil mi? Etkilenenler ingilizce bunun exporter genelde exposes kelimesi var, işte depremi etkilenen. Demek ki depremi etkilenen bina sayısı.

0:51:7.160 --> 0:51:12.820
Ali Osman Öncel
Ya da insan sayısı kaç? Bu depremde son deprem 13.000.000 değil mi? 13.000.000 insan depremden etkilendi.

0:51:14.60 --> 0:51:21.200
Ali Osman Öncel
Ama depremde yıkılan bina sayısı kaç işte? Yıkılan bina yıkılmaktan kastınız ne? 10 şiddetine göre şunlar değil mi?

0:51:22.310 --> 0:51:24.50
Ali Osman Öncel
88.000 değil bunlar.

0:51:25.410 --> 0:51:37.550
Ali Osman Öncel
Şimdi bu ne diyoruz? 10'a çıkart maruz kalma diyoruz. Depremin işaretine maruz kalma bunu ingilizcesi de vulnerability maruz kalanlar demek ki bir depremden etkilenenler.

0:51:38.970 --> 0:51:44.60
Ali Osman Öncel
Hepimiz etkileniyoruz. Bazen istanbul'da duyuyoruz işte ne bileyim Düzce dolan depremi.

0:51:45.80 --> 0:52:10.980
Ali Osman Öncel
Ama bir de maruz kalmak demek, hasar ya da yıkıma uğramak demek. Görüldüğü üzere demek ki böyle önemli kavramlar var. Demek ki bunlar ne yapıyor? Deprem riskini belirleyen kavramlar şimdi baktığımız zaman özellikle Amerika deprem merkezi 20 yıldan beri deprem şiddet verisi ne yapıyor, topluyor, kimden topluyor? Depremi hissedenler Erden topluyor.

0:52:11.820 --> 0:52:27.410
Ali Osman Öncel
Tabii ki ölen insan depremi raporlayacak hali yok. Burada en fazla işte 6 yediye kadar çıkıyor. Yediden sonra tabii insanlar sakatlanıyor, yaralanıyor, ölüyor falan onlardan pek bir rapor alma imkanı yok. Şimdi baktığımız zaman demek ki sismoloji.

0:52:28.310 --> 0:52:58.800
Ali Osman Öncel
Ve deprem mühendisliği kapsamında bu tür toplanan verileri biz ne diyoruz? Makro sismik veriler diyoruz. Yani makro sismik yani şiddet tabanlı veriler diyoruz. Bu veriler bize ne yapıyor işte savunmasız binalar tespitinde işe yarıyor. Şimdi bir daha fazla makrosu sismik döşek bulunmakta.

0:53:0.790 --> 0:53:1.200
Ali Osman Öncel
Ve bu.

0:53:35.10 --> 0:53:35.360
Hande Cagatay
Hıhı.

0:53:40.380 --> 0:53:40.900
Hande Cagatay
Hocam.

0:53:42.80 --> 0:53:43.480
Hande Cagatay
Mikrofonumu kapalı da.

0:53:48.640 --> 0:54:19.710
Ali Osman Öncel
Pardon, ben senin mikrofonu kapatayım derken ses geliyordu. Kendi mikrofonumu kapatmışım. Tamam, evet, yanlış yapmışım. Demek ki oradaki mikrofon benim mikrofonum olmuş. Evet iyi hatırladığım evet demek ki görüldüğü üzere birden fazla makro sismik şiddet ölçeğinden bahsetmiştik. Bu özellikle değiştirilmiş şiddet ölçeği 10'a çıkart kadar ne yapıyor, maksimum yıkımı veriyor. Bu şiddet verilerini bizler.

0:54:19.880 --> 0:54:32.900
Ali Osman Öncel
Kullandığımız zaman ki amerika'da 20 yıldan beri kullanılıyor. Binaların savunmasız durumu ne yapabiliyoruz, insanların raporlarından, deprem iftiralarından ne yapabiliyoruz? Bu belleri toplayabiliyor muz.

0:54:34.440 --> 0:54:42.560
Ali Osman Öncel
Evet baktığımızda demek ki uluslararası makro sismik ölçeğe geçilmesi, deprem sonrası bina.

0:54:43.290 --> 0:55:2.730
Ali Osman Öncel
Hasar durumunu gösteren bu verilerin güvenilir ve herkese açık, erişilebilir bir ortamda toplanması ne yapacaktır? Bu verilerin daha fazla toplanmasına katkı sağlanacaktır, insanların motivasyonu yükseltecektir.

0:55:13.580 --> 0:55:13.880
Hande Cagatay
Evet.

0:55:4.150 --> 0:55:19.410
Ali Osman Öncel
Evet, daha sonra da tabii ki yapay zeka teknolojisi bugün her yerde kullanılabiliyor. Artık yapay zeka makale de yazmaya başladı. Bana işte ne bileyim bir konu veriyorsun, makale alıyorsun, makalede yazıyor. Yapay zekanın ne bileyim yazarlar.

0:55:20.350 --> 0:55:33.500
Ali Osman Öncel
Listesine ismin eklenip eklenmediği tartışılıyor artık yapay zeka çok ilerledi. Demek ki yapay zeka ile diğer insani ve bilimsel amaçlar için bu veriler.

0:55:34.440 --> 0:55:48.90
Ali Osman Öncel
Hasar verilerinin toplanması geleneksel olarak savunmasız yapıların yerleşim dağılımının bulunmasında önemli katkılar sağlayabilir.

0:55:48.740 --> 0:55:59.830
Ali Osman Öncel
Evet ne demek ki makro sismik şiddetten biraz bahsettik. Tabii ki bu makro sismik şiddet kaynağı tektonik olduğu gibi zaman zaman insan kökenli de olabiliyor.

0:56:1.70 --> 0:56:31.660
Ali Osman Öncel
Mesela amerika'da oklu hama diye bir yer var. Oklahoma'da insanlar sanandreas payındaki depremlerin etkilediği kadar ya da etkilediğinden daha fazla işte insan üretimine bağlı işte bu endüstriyel depremlerden kaynaklı olarak etkileniyorlar ve korkuyorlar. Endişe içerisinde bakın. Bunlar da yeni bir makale. 2.023 yılında basılmış bir makale, özellikle dersimi eklemek istedim.

0:56:32.150 --> 0:57:1.370
Ali Osman Öncel
Bakın, buna ne diyor? Fraction ing hidrolik bragging yani su yüksek basınçta suyla yerin altında ne meydana getiriliyor, işte yerin altında kırma yapılıyor ve yerin altından işte doğalgaz petrol çıkartılıyor ve buna bağlı olarak da görüldüğü üzere depremler oluşuyor. Demek ki bu depremler bakın bu depremler derinlik olarak nereye kadar gidiyor? Baktığımız zaman derinlik olarak.

0:57:2.550 --> 0:57:24.850
Ali Osman Öncel
Tabi ki derinliği hangisi veriyor 10'a çıkart bakalım hypo derinliği veriyor dimi ipo derinlik demek demek, aşağıda derledik, üstteki de herhalde coğrafi konumu veriyor diye düşünüyorum. Şimdi baktığımız zaman bunların değerini nereye kadar gidiyor? Baktığımız zaman işte 2 kilometreye kadar gidebiliyor. Demek ki 2 kilometreye kadar gidebiliyor.

0:57:25.650 --> 0:57:45.180
Ali Osman Öncel
Evet, bu bölgenin adı demek ki bu bölgede yüksek basınç uygulanıyor ve depremler bu basıncın sonuca meydana geliyor. O civarda yaşayan insanlar ne yapabiliyor? Özellikle korkuya kapılan biliyor. Tabii ki bu.

0:57:45.290 --> 0:58:4.480
Ali Osman Öncel
Insan depremlerinin insan ya da endüstri depremlerinin derinlik sınırı 2 km. Ama şurada bir fay olduğunu düşünün. Mesela işte bu insanların neden olmuş olduğu bu depremler nedeniyle ortaya çıkan enerji bu fayı ne yapabilir tetikleyebilir.

0:58:5.430 --> 0:58:37.400
Ali Osman Öncel
Ve bu tetiklemeye bağlı olarak da buradaki kırık deprem meydana getirebilir ve daha büyük bir deprem meydana gelebilir işte buna. Biz gerekli insanların neden olduğu depremler açısından hummel industry diye geçiyor. Hep böyle sorunlar var demek ki endüstriyel depremler de şu an dünyada izleniyor. Bakın bu 2.023 yılındaki makale internet açık bir makale.

0:58:39.590 --> 0:58:45.360
Ali Osman Öncel
Kuyularda işte bakın ne diyor kuyular ver burada kuyu anlamına geliyor.

0:58:46.100 --> 0:58:58.20
Ali Osman Öncel
Demek ki 1 km uzunluğunda bir fay yapısı boyunca 1.900 den fazla nolmuş deprem tespit edilmiş.

0:58:59.200 --> 0:59:23.620
Ali Osman Öncel
Geçen akşam ben de biraz bu depremlerle ilgili olarak biraz araştırma yaptım. Mesela türkiye'de endüstriyel depremler meydana geliyor. Özellikle böyle çalışma yaparken dikkatimi çekti. Afat mesela yazdığınız zaman expo'nun diye bir seçenek varmış. X proje demek patlatma demek bakın burası.

0:59:24.770 --> 0:59:34.500
Ali Osman Öncel
Uşak yakınlarında bir altın madeni orada yazıyor herhalde. Kılıç da altın madeni yazıyor. Bakın bu altın madeninin.

0:59:34.600 --> 0:59:36.880
Ali Osman Öncel
Neden olmuş oldu. Patlatmalar bakın bunlar.

0:59:37.520 --> 0:59:46.350
Ali Osman Öncel
Altın madeni civarında meydana gelen patlatmalar, sanki bir deprem yığılması gibi dikkat çekiyor ama biraz daha yaklaştığınız zaman.

0:59:47.210 --> 0:59:49.660
Ali Osman Öncel
Alttaki madenin şekli ortaya çıkıyor.

0:59:50.690 --> 1:0:2.90
Ali Osman Öncel
Şimdi ilginç olan şey tabii ki bunların büyüklüğü nedir acaba? Hangi büyüklüğü, hangi derinliğe kadar bunlar ulaşabiliyor? Onu merak ettim. Özellikle avukat bu veriyi açtığı için.

1:0:2.750 --> 1:0:9.320
Ali Osman Öncel
Baktığım zaman bu verilerin özellikle ne zamandan beri bu veriler sağlıyor?

1:0:10.30 --> 1:0:40.470
Ali Osman Öncel
Bakın bunların büyüklükleri işte bir de 2 seviyesi 3 seviyesine kadar da çıkabiliyor. Bakın ama genellikle bunların büyüklükleri baktığınız zaman bir ile 2 arasında bir büyüklüğe sahip oldu. Ne yapabiliyoruz görebiliyoruz ve bunların zaman içerisindeki sıklıkları da özellikle hangi aralıkta patlatma yapıldığını gösteriyor. Mesela şurada bir patlatma yok değil mi? Burada bir durma var, buralarda durma var ama şu anda oldukça sık bir atlatma.

1:0:40.590 --> 1:0:42.980
Ali Osman Öncel
Yapılmış ve buna bağlı olarak da.

1:0:43.630 --> 1:1:0.550
Ali Osman Öncel
Depremler meydana gelmiş. Tabii işte hep depremler oldu oldu diyoruz ama bu depremlerin çoğu ya da bir kısmı tabii ki tekno nedenle değil. Özellikle benim bu tespit ettiğim veri de onu gösteriyor. Şimdi tabii bu ne yaptık? Tamam burada bir deprem var.

1:1:1.380 --> 1:1:7.320
Ali Osman Öncel
Bunlar zaman içerisinde iyi oluyor. Acaba bunlar tabii ki avukatlığını tespit etmiş ve.

1:1:7.460 --> 1:1:16.490
Ali Osman Öncel
Nasıl tespit etmiş işte patlatmalar tespit etmiş. Yani afat demek ki o sinyal verisinden ayırt edebiliyor şimdi ikinci olarak.

1:1:18.220 --> 1:1:29.480
Ali Osman Öncel
Yani bunların derinliğine baktım. Bakın bunların derin niye 67 8 km arasında değişiyor? Demek ki altıyla 8 km derinde ne yapıyorlar?

1:1:30.280 --> 1:1:37.480
Ali Osman Öncel
O kadar derine kadar inmişler ya da o kadar derinde belki patlatma kuyusu açıyorlar özellikle.

1:1:39.250 --> 1:2:13.520
Ali Osman Öncel
British kolombiya'da bir araştırmaya katılmışım. Bu tür patlatma kuyuları açılıyor ve bunların saati kuruluyor ya da aynı anda 35 yerde patlatma kuyusu açılıyor ya da bir yerde açılıyor. Bunların bir saati oluyor. O saati kurulduğu zaman o saatte patlıyor. Tabii ki bunların saat bilgisi yok ama görüldüğü üzere bunlar altıyla 8 km arasında meydana gelen derin te meydana gelen endüstriyel depremler. Demek ki büyüklüğü milli karısı değişen derin 68 arası değişen endüstriyel depremler olduğunu.

1:2:14.230 --> 1:2:26.600
Ali Osman Öncel
Özellikle ben tespit ettim. Şimdi biraz daha baktığımız zaman tüm depremler şimdi patlatma verilerine ayırdım ve patlatma verilerini demek ki 6 8 km arasında.

1:2:27.220 --> 1:2:31.100
Ali Osman Öncel
Olduğun tespit ettim, sonra bir sonraki göre.

1:2:31.180 --> 1:2:42.950
Ali Osman Öncel
Müsaade de patlatma ve deprem verilerini karışık olarak seçtim. Bakın burada genellikle 10 kilometrenin altında normal depremler de meydana geldi. Bunlar nedir?

1:2:43.840 --> 1:2:45.560
Ali Osman Öncel
Normal depremden ne demiştik?

1:2:46.170 --> 1:2:48.730
Ali Osman Öncel
Bu endüstriyel.

1:2:49.500 --> 1:3:9.730
Ali Osman Öncel
Amaçlı ortaya çıkan depremler yerin altındaki faylar varsa onları tetikleyebilir. Bakın burada bazı depremler olduğunu göre biliyoruz. Demek ki bu bölgede daha derinde ve daha büyük depremler olduğunu görebiliyoruz. Bakın o büyük depremler nedir diye baktığımız zaman.

1:3:10.350 --> 1:3:13.180
Ali Osman Öncel
Işte bakın bunlar ikinin üzerindeki depremler.

1:3:14.40 --> 1:3:48.10
Ali Osman Öncel
Ne olabilir işte ikinin üzerindeki depremler 23 arasındaki depremler aslında belki de bu endüstriyel depremlere bağlı olarak tetiklenmiş depremler bu olduğunu söyleyebiliriz. Evet, genel olarak bunu tabi ki sosyal medyada paylaştığım. Çünkü ilginç geldi bana genellikle hep soru geliyor insanlar deprem üretir mi işte üretiyor. Türkiye'de depremler üretiyor. Tabii ki yerin altındaki altın madeni çıkartılmasını kimse karşı değil, altın madeni çıkartılmasını karşı değiliz.

1:3:48.370 --> 1:4:4.220
Ali Osman Öncel
Ama çıkartırken bununla ilgili denetimler yerinde yapılıyor mu? Gerçekten çevreye zarar vermeyecek, o çevrede yaşayan insanlarda bir korku yani neden olup yaşanmayan, konforlu, yarını bozmayacak şekilde bir denetim oluyor mu?

1:4:5.60 --> 1:4:23.810
Ali Osman Öncel
Evet, bununla ilgili olarak da ne demişim işte bu alanların dikkatli izlenmesi gerekiyor. Bu bölgelerde özellikle endüstriyel depremlerin izleyecek ve bürolar olması gerekiyor. Merkezler olması gerekiyor. Aksi takdirde gerçekten insan depremleri.

1:4:24.480 --> 1:4:37.320
Ali Osman Öncel
Ve tektonik depremler birbirine karışmış durumda olabilir. Altın öğretimle erken ne bileyim altından daha kıymetli ve hiçbir şekilde camları.

1:4:38.940 --> 1:4:54.780
Ali Osman Öncel
Hiçbir şekilde kıymet çekeceğimiz insan hayatları tehlikeye gelebilir. O nedenle de dikkatli olmamız gerekiyor ve kontrollü olarak burada üretimin yapılmasını sağlayacak önlemler almamız gerekiyor. Evet, buyur senden bir yorum alalım.

1:4:57.330 --> 1:5:0.130
Ali Osman Öncel
Ne diyorsun? Endüstriyel depremler hakkında.

1:5:0.840 --> 1:5:7.610
Hande Cagatay
Tamam, ben de çok merak ediyordum. Böyle insanlar tarafından üretilebilir mi deprem diye ve öğrenmiş oldum.

1:5:8.780 --> 1:5:17.340
Ali Osman Öncel
Evet Hande ne güzel, bu konuyu da derste öğrendiğimiz söyledi. Evet, Hande herhalde süremiz doldu burada.

1:5:18.440 --> 1:5:20.350
Ali Osman Öncel
Ders saatimizi doldurduk.

1:5:21.200 --> 1:5:25.710
Ali Osman Öncel
Burada kaydımızı da durdurabiliriz. Evet.

1:5:26.650 --> 1:5:28.80
Ali Osman Öncel
Kayda durdurabiliriz.