Ders 05: İleri Sismoloji

Ali Osman Öncel
Evet derler testler hepiniz hoş geldiniz, ileri sismoloji dersini anda ile birlikte yapıyoruz. Hande harita mühendisi, o nedenle dersin içeriği biraz harita yoğun olarak geçiyor.

0:1:49.960 --> 0:1:54.480
Ali Osman Öncel
Evet dersle ilgili slaytları paylaşmaya çalışacağım.

0:2:2.0 --> 0:2:3.220
Ali Osman Öncel
Geldi mi ben de ekrana?

0:2:5.10 --> 0:2:5.600
Hande Cagatay
Kendi hocam.

0:2:11.820 --> 0:2:13.520
Ali Osman Öncel
Evet görüldü.

0:2:13.610 --> 0:2:28.220
Ali Osman Öncel
Bir süre deprem tehlikesi ülkemizde değişiyor. Nasıl değiştiği ile ilgili olarak e devlet üzerinden girdiğiniz zaman ülkemizin deprem tehlikesi haritalaması çok farklı şekillerde yapabiliyorsunuz bu açıdan da.

0:2:29.310 --> 0:2:40.840
Ali Osman Öncel
Her girdiğimde bir ilerleme, bir gelişme olduğunu görüyorum. Baktığımız zaman ülkemizdeki deprem tehlikesi nasıl değişiyor? Özellikle.

0:2:41.850 --> 0:2:47.410
Ali Osman Öncel
Bu deprem tehlikesi 2.475 yılda tekrarlanma.

0:2:47.510 --> 0:3:20.40
Ali Osman Öncel
Olasılığı olan bir depremin neden olacağı maksimum yer ivmesi büyüklüğü olarak verilmiş durumda. Maksimum yarıyı metrelere son depremin meydana gelmiş olduğu alanlara baktığımız zaman sıfır nokta 9 büyüklüğünde bir nokta 2 büyüklüğüne kadar çıkıyor. Aslında birinin üstüne maksim yerime değeri çıkar mı, çıkmaz mı tartışması yapılıyor e çıkabiliyor. Özellikle büyük deprem meydana gerisi çıkabiliyor. Bir nokta 5.

0:3:20.160 --> 0:3:33.90
Ali Osman Öncel
Büyüklüğünde maksimum yarı inmesi de gözlenmiş durumda. Son meydana gelen depremler zaten tekrarlanma süresi yine bakıldığı zaman en az 1.000 yılda.

0:3:34.240 --> 0:4:5.890
Ali Osman Öncel
Tekrarlanma olasılığı olan depremler olarak ele alındığında e devlet haritası üzerinde gelmeniz gereken tekrarlanma ya da 2.475 olması gerekiyor. 2.475 olduğu zaman demek ki süre ne kadar uzun olursa beni iken enerjinin büyüklüğü de o kadar büyük olduğu için bu enerjinin neden olacağı sarsıntı gücü de sarsılma gücü de veya şiddetle büyüklüğü de o kadar büyük oluyor.

0:4:5.990 --> 0:4:21.200
Ali Osman Öncel
Görüldüğü üzere bu harita üzerinden aslında yıkımın neden büyük olduğunu görebiliyoruz. Çünkü sıfır dokuzlar bir nokta ikiler büyüklüğünde depremin gücünün artmış olduğu alanlarda.

0:4:22.0 --> 0:4:34.970
Ali Osman Öncel
Ilk roman 6 Şubat depreminden sonra büyük olduğunu görebiliyoruz. Tabii ki bu harita üzerine baktığınızda 03 olağan yerler var, işte Kayseri gibi bu yerlerde depremin gücü.

0:4:35.730 --> 0:4:52.700
Ali Osman Öncel
Hı kayseri'de 03 işte maraşlı sıfır, 9 anlamında ya da bir karşılaştırması yaptığınız durumda. Ne gerekli ne gözüküyor. Demek ki benzer deprem kayseri'de meydana gelse.

0:4:53.300 --> 0:5:22.90
Ali Osman Öncel
Demek ki neden olacağı maksimum yani ivme gücü 03 ama maraş'ta 09. Demek ki maraş'ta 3 kat daha büyük bir yer yemesine neden oluyor. Bu deprem meydana geldiği zaman 2.475 yılında yılda bir tekrarlanan bir deprem meydana geldiğinde maraş'ta 09, kayseri'de bakın şuralar Kayseri.

0:5:22.720 --> 0:5:24.310
Ali Osman Öncel
Dedi olmuş olduğu alanlar.

0:5:26.530 --> 0:5:27.200
Ali Osman Öncel
Oralar.

0:5:27.930 --> 0:5:34.910
Ali Osman Öncel
03 demek ki nereden baksanız sarsılma gücü arasında 3 kat fark olduğunu göre biliyoruz.

0:5:35.740 --> 0:5:37.630
Ali Osman Öncel
Tabii ki.

0:5:38.390 --> 0:5:53.360
Ali Osman Öncel
Felsefede bu kadar büyük deprem üretecek bir fay yok ama 2.475 yılda tekrarlanma süresi olan bu kadar büyük olmasa da göreli olarak daha küçük depremlerin olması bekleniyor.

0:5:54.140 --> 0:6:2.330
Ali Osman Öncel
Evet, demek ki e devlet üzerinden herkes giderek kendi bulunmuş olduğu ilin deprem üretme.

0:6:2.520 --> 0:6:32.230
Ali Osman Öncel
Gücünü depreme bağlı olarak sarsma gücünü ne yapabiliyor? Bu haritadan görebiliyor. Tabii ki bu veriler her yerin kaya olması varsayımına dayanıyor. Tabii ki her yerin kaya olmadığını biliyoruz ama tabii ki bir varsayım yapılmak durumunda da tüm türkiye'nin her tarafı kaya zemin kabul edildiği zaman şiddet dağılımının oluşa değişken olduğunu görüyoruz. Kuzey Anadolu faiz onunda.

0:6:33.210 --> 0:6:41.100
Ali Osman Öncel
Sarsılma gücü büyüklüğüne baktığımız zaman bir nokta 2091 nokta 2 büyüklüklerinde değiştiğini.

0:6:41.820 --> 0:6:47.0
Ali Osman Öncel
Görebiliyoruz tabii ki 2.475 yılda meydana gelen.

0:6:47.660 --> 0:7:5.830
Ali Osman Öncel
Bir deprem meydana geldiğinde son depremde böyle bir deprem olarak tarihe geçmiştir. Geçti ve gözlenen büyüklüklerde tabii ki oldukça büyük olarak gerçekleşti ve yakınlarda gerçekten.

0:7:6.420 --> 0:7:10.370
Ali Osman Öncel
Hepimizin gördüğü tarifi imkansız acılara neden oldu.

0:7:12.240 --> 0:7:30.330
Ali Osman Öncel
Şimdi bir sonraki slayta geçtiğimiz zaman bir sonraki slaytta önceki derslerde ne yaptık? Geçen ders ekvator'da meydana gelen bir depremden bahsetmiştik. Ekvator'da meydana geldi. Depremler için 2.475 yıl beklemeye gerek yok çünkü buradaki levhalar çok hızlı hareket ediyor.

0:7:30.980 --> 0:8:0.990
Ali Osman Öncel
Neredeyse 50 mm bölü yıl ortalama ile ne yapıyor? Bu levhalar hareket ediyor. Bakın bu yönde bu levhalar ortalama 50 mm yıl hızda hareket ediyor. Şimdi kuzey Anadolu faiz oyundaki hareket şeyi 25 mm, bölü yıl işte Doğu Anadolu faiz oranındaki hareket 10 mm bölü yıl demek ki Doğu Anadolu faizi oyunuyla naskali levhasının.

0:8:1.490 --> 0:8:19.60
Ali Osman Öncel
Çarpıştı Güney Amerika, deprem kuşağını karşılaştırdığımız zaman demek ki buradaki büyük bir depremin meydana gelmesi için gereken enerjinin birikmesi için buradaki hız 50 mm bölü yıl.

0:8:20.310 --> 0:8:29.230
Ali Osman Öncel
Doğu Anadolu faiz oyundaki hız 10 mm bölü yıl demek ki burada 5 kat daha hızlı ne yapıyor? Birikiyor ve.

0:8:30.120 --> 0:8:51.210
Ali Osman Öncel
Buradaki depremlerin olması için büyük mega depremden olması için çok fazla beklemeye gerek yok. Bu açıdan da dünyada en fazla depremin meydana gelmiş olduğu bölgelerin başında Güney Amerika levhası geliyor ve bu nedenle dünyanın en büyük depremdir burada olmaya devam ediyor ve edecek.

0:8:52.10 --> 0:9:4.370
Ali Osman Öncel
Evet devam edersek, demek ki tekrarlanma süresi neyi değiştiriyor? Sarsılma gücünü değiştiriyor. Bakın burada tekrarlanma süresine 475 yıl alırsak.

0:9:5.450 --> 0:9:14.70
Ali Osman Öncel
Tekrarlanma süresi 475 yıl aldığı zaman beklenen sarsma gücü yerin maksimum ivme büyüklüğü.

0:9:16.690 --> 0:9:47.540
Ali Osman Öncel
Kahramanmaraş depremleri meydana gelmiş olduğu Doğu Anadolu faiz sonunda birdenbire sıfır altılara düşüyor. Ama az önce bir nokta ikiler düzeyindeydi. Şu anda sıfır altılara düşüyor. Niye? Çünkü 475 yılda bir tekrarlanan deprem amin büyüklüğü tabii ki 2.475 yılda beklenen ya da meydana gelen deprem büyüklüğü ile bir değil. 2.475 yılda meydana gelen deprem büyük 108 ise.

0:9:47.790 --> 0:10:16.470
Ali Osman Öncel
475 yılda meydana gelen depremin büyüklüğü 7 buçuk ya da 7 nokta 4 olduğunu kabul edersek, depremin büyüklüğü neyi değiştiriyor? Sarsma gücünü değiştiriyor ve burada da görev biliyoruz. Bakın kuzey Anadolu faiz oranları birden 06 düzeyine düşmüş oldu. Demek ki son meydana gelen depremler beklenen bir deprem miydi? Hayır, beklenen bir deprem değildi. Çok büyük bir depremdi ve bu nedenle de.

0:10:18.370 --> 0:10:43.750
Ali Osman Öncel
500 yılda beklenen ya da 500 yılda meydana gelen bir deprem olmuş olsaydı, bizim gözlemiş olduğumuz maksimum yer ivmesi sıfır altıyı aşmayacaktır ama maksimum yarı yemeleri burada bir nokta 5 düzeyine çıktı ve bunun nedeni de depremin büyük olması. Büyük olması nedeni de depremi tekrarlanma süresi uzun olması olduğunu söyleyebiliriz. Demek ki depremin.

0:10:44.660 --> 0:10:58.910
Ali Osman Öncel
Tekrarlanma süresi ve ortaya çıkan yerin maksimum ivme büyüklüğü değişimleri arasındaki ilişkiyi bu haritalar üzerinde açıklamak istedim. Niye yıkıldık çünkü?

0:11:0.890 --> 0:11:27.700
Ali Osman Öncel
Eras 2.000 yılda meydana gelen büyük bir deprem ile büyük bir yer sarsılması meydana geldi. Bu da bizi yıktı diyebiliriz. Evet baktığımızda bu da Amerikan deprem servisinin sayfasını güncellenmiş bir harita. Gerçekten güzel bir harita. Az önce levhaların hızlarından bahsetmiştik. Depremler niye meydana geliyor?

0:11:28.650 --> 0:11:34.640
Ali Osman Öncel
Tabii ki Arabistan levhası dura bilse Arabistan levhası dura bilse.

0:11:36.240 --> 0:11:42.780
Ali Osman Öncel
Türkiye'deki depremler de durabilir. Neredeki depremler durabilir işte Doğu Anadolu faiz oyundaki depremler durabilir.

0:11:44.20 --> 0:11:55.70
Ali Osman Öncel
Demek ki duvardır faiz oyunda niye depremler meydana geliyor? Şimdi arabistan'a yapası sürekli hareket ediyor. 20 mm bölü yıl hızla hareket ediyor. Hızı 20 mm bölü yıl.

0:11:55.870 --> 0:12:0.530
Ali Osman Öncel
O durabilsin de demek ki Doğu Anadolu faiz oyundaki depremlerde duracak.

0:12:1.460 --> 0:12:20.460
Ali Osman Öncel
Ve Anadolu bloku batıya doğru hareket etmeyecek ve bu şekilde de kuzey Anadolu faiz oranındaki depremlerde duracak. Aslında türkiye'deki depremler olma nedeni ara biz tarla yaparsın ama Arabistan levhasının hareket etme nedeni sürekli kuzeye doğru hareket etmesi nedeni de.

0:12:21.190 --> 0:12:28.170
Ali Osman Öncel
Tabii ki başka bir levhanın özellikle kızıl denizi içerisinde açılmanın doğu batı yönünde açılmanın.

0:12:29.60 --> 0:12:53.400
Ali Osman Öncel
Olması ve buna bağlı olarak da Afrikalı levhasını ve Arabistan levhasının kuzeye doğru hareket ettirmesi olduğunu söylememiz gerekir. Evet, bu harita oldukça iyi bir harita. 2.023 depremlerinde gösteren bir harita. Bakın bu haritada dikkat çeken olay nedir? Dikkat çeken olay özellikle.

0:12:54.330 --> 0:13:0.650
Ali Osman Öncel
2.020 3 Mayıs depremi ne olduğu yer kırmızıyla gösterilmemiş burada.

0:13:2.110 --> 0:13:14.590
Ali Osman Öncel
Evet baktığımızda evet körsün oynamaya çalışıyorum. Oynamıyor sanki evet oynuyorum. Evet, bakın bu deprem burada kırmızı renkte gösterilmemiş. Çünkü bu deprem aslında beklenmiyordu.

0:13:16.30 --> 0:13:26.80
Ali Osman Öncel
Meydana gelen deprem değil depremlerden bahsediyorum. Duble deprem me maruz kaldık ve yıkım ortaya double olarak çıktı.

0:13:27.670 --> 0:13:32.330
Ali Osman Öncel
Ve beklenmediği nedeniyle bakın buradaki kötü.

0:13:32.430 --> 0:13:38.720
Ali Osman Öncel
Köyün rengi siyah ile gösterilmiş ama bu deprem 9 saat sonra meydana geldi.

0:13:39.360 --> 0:13:46.720
Ali Osman Öncel
Ve bu haliyle de 2 büyük deprem ile birlikte ortaya.

0:13:47.110 --> 0:13:48.370
Ali Osman Öncel
Afiyetler çıktı.

0:13:49.210 --> 0:14:19.800
Ali Osman Öncel
Evet sonraki yer neresidir diye baktığımız zaman tabii ki burası. Özellikle Maraş üçtü bileşeni demek ki Maraş düştü bileşeninde bir deprem meydana geldi. Diğer üstü bileşenler de var. Bakın diğer üstü bileşen de karlova üstü bileşeni var. Demek ki tüm üçlü bileşen noktaları aslında neyi gösteriyor? Depremin enerjisinin 3 kanaldan beslendiğini, 3 kanaldan desteklendiğine.

0:14:19.900 --> 0:14:21.190
Ali Osman Öncel
Gösteriyor ve bu nedenle de.

0:14:22.60 --> 0:14:52.380
Ali Osman Öncel
En tehlikeli alanlar olarak buraların d kremlere neden olduğunu ne yapabiliyoruz? Görebiliyoruz. Demek ki ikinci üçlü bileşende karlıova üçlü bileşen. Tabii ki bu böyle fren maraş'a başladı ve aşağı doğru devam ediyor ve bu aşağı kısım da bakın ölü deniz fayı bakın ölü deniz fayı da da binlerce yıldır deprem olmadığını görüyoruz benzer şekilde.

0:14:52.480 --> 0:14:56.100
Ali Osman Öncel
Özellikle doğu akdeniz'e doğru uzanan kırık var.

0:14:56.900 --> 0:15:9.330
Ali Osman Öncel
Ve bu özellikle Kıbrıs yayında da uzun zamandır uzun yıllardır deprem olmadığını görebiliyoruz. Tabii ki Kıbrıs yayında veya ölü deniz fayında.

0:15:9.960 --> 0:15:19.120
Ali Osman Öncel
Depremler olması durumunda pek de şaşırmayacağım az. Çünkü yıllardır orada bir enerji birikmesi olduğunu.

0:15:20.100 --> 0:15:25.290
Ali Osman Öncel
Görüyoruz çünkü olan depremleri tarihte oldukça eski olduğundan dolayı.

0:15:26.890 --> 0:15:38.70
Ali Osman Öncel
Evet, bir sonraki slayta geçtiğimiz zaman bir sonraki slayta özellikle ilginç bir başlığı var. Missing great great orb quis yani kayıp büyük depremler.

0:15:39.140 --> 0:15:50.100
Ali Osman Öncel
Aslında tabii ki bulunmuş olduğumuz coğrafyada tarihsel dönemde olan depremlerin yıllarını gelebiliyoruz. Büyük türklerini tahmin edebiliyoruz.

0:15:50.750 --> 0:16:1.560
Ali Osman Öncel
Ama bu makale ilginç bir makale. Özellikle twitter'da Suzan ho Amerikan deprem servisinde tanınmış bir yer bilimci bir kere kendisiyle tanışmıştım.

0:16:3.120 --> 0:16:15.430
Ali Osman Öncel
Görüldüğü üzere burada 1.700 yılından 2.010 bire kadar olan tüm depremden incelemiş. Bu depremler de özellikle 2 tane büyüklük veriyor. Bakın bir katalogda geçen büyüklük.

0:16:17.590 --> 0:16:19.880
Ali Osman Öncel
Bir de daha sonra.

0:16:20.950 --> 0:16:33.610
Ali Osman Öncel
Hesaplama ile düzenlenen büyüklükler burada gösteriliyor. Bu büyüklüklere baktığımız zaman rivas dediğimiz ilave ekstra bir çalışma ile yapılan büyük.

0:16:33.710 --> 0:16:48.800
Ali Osman Öncel
Içeri ne yapıyoruz? Buradan dönmüş oluyoruz. Şimdi esas nokta buraya baktığımız zaman. Çünkü tarihsel dönemde kataloglarda ki büyüklüğüne baktığımız zaman mesela katalogda 8 nokta 3 büyüklüğü.

0:16:49.570 --> 0:16:52.430
Ali Osman Öncel
Daha sonra 8 nokta 8 olarak düzeltilmiş.

0:16:54.440 --> 0:17:9.430
Ali Osman Öncel
Mesela 18, 33 yılında 7 nokta 7 büyüklüğündeki bir depremin büyüklüğü ilave çalışmalarla Simon 9 nokta 2 olarak düzeltilmiş. Aslında katalogdaki bilgiler gerçekte.

0:17:10.250 --> 0:17:25.200
Ali Osman Öncel
Olması gereken büyüklükten daha küçük depremlerin kataloglara işlendiğini gösteriyor. Bu nedenle de buna olması gereken büyüklükten daha küçük kataloglara depremlerin büyüklüklerinin geçmesi sorunu.

0:17:25.890 --> 0:17:55.360
Ali Osman Öncel
Nedeniyle bu makalenin isminin bir nedeni de missinggreat.org www vardır. Yani missing derken gerçekten o depremin olması gereken büyüklüğünü bizler ne yapıyoruz, missing yapıyoruz, kaçırmış oluyoruz şeklinde anlaşılabilir diye düşünüyorum ben. Çünkü makalenin tamamını okumadım ama o derse ilave etmek istedim ve biraz daha yakından bakarsak bu verilere biraz daha yakından baktığımız zaman.

0:17:55.880 --> 0:18:4.770
Ali Osman Öncel
Mesela 1.700 yılında 1.707 yılında deprem meydana geliyor. Bakın 1.730 30 yılını 8 nokta 7.

0:18:5.610 --> 0:18:6.970
Ali Osman Öncel
Mesela bunun büyüklüğü.

0:18:7.790 --> 0:18:22.920
Ali Osman Öncel
Ilave çalışmalarla değişmemiş 8 nokta idi kalmış ama 1.833 yılında meydana gelen sumatra depremi biliyorsunuz sumatra da dünyanın en büyük depremleri meydana geldi. Bakın sumatra depremi katalogları 7 nokta 7 geçmiş.

0:18:24.250 --> 0:18:51.120
Ali Osman Öncel
Ama meydana gelen deprem 9 nokta, 27 nokta 7 ile 9 nokta 2 arası büyük fark var. Newest dediğimiz ilave detaylı çalışmalarla bu depremin büyüklüğünün aslında kataloglarda ki olan büyüklüğünden çok daha büyük olduğunu görüyoruz. Bu da neyi veriyor? Aslında deprem tehlikesini olması gereken gerçek büyüklüğünden daha küçük.

0:18:51.910 --> 0:18:59.840
Ali Osman Öncel
Kataloglarda yazıldığını bize gösteriyor ve depremlerin büyüklüklerinin daha küçük.

0:19:0.820 --> 0:19:33.530
Ali Osman Öncel
Kataloglar işlemesinden kaynaklı olarak aslında depreme karşı hazırlıkların ya da depreme karşı yapılan çalışmaların ya da hazırlanma kapasitesi ne düşünme sebebi olabileceği tartışılıyor. Evet günümüze yaklaştıkça aslında kataloglarda ki deprem büyük türkleriyle detaylı çalışmalar sonucu ortaya çıkan deprem büyüklükleri arasındaki farkların azaldığını görebiliyoruz ama tarihsel döneme doğru gittiğimiz zaman eski depremlere doğru gittiğimiz zaman.

0:19:35.180 --> 0:20:1.650
Ali Osman Öncel
Katalog büyükleriyle düzeltilmiş deprem büyüklükleri arasında önemli farklar olduğunu ne yapabiliyoruz? Buradan görebiliyoruz tabii ki benzer durum Maraş depremleri için de geçerli. Mesela Maraş depremleri için beklenen depremi büyüklüğü maksimum 7 nokta altıydı ama deprem 7 nokta 8 s büyüklüğünde meydana geldi.

0:20:3.180 --> 0:20:25.990
Ali Osman Öncel
Tarihsel depremlere baktığımız zaman tarihsel dönemde meydana gelen depremleri mülkü 7 nokta 5 altıya geçmiyordu ama 7 nokta 8 ve üstünde deprem meydana geldi. Bir ikincisi özellikle ekinözü fayında tarihsel dönemde kayda geçmiş büyük deprem olmaması da tabii ki o depremle ilgili.

0:20:27.210 --> 0:20:28.750
Ali Osman Öncel
Risk beklentilerinde.

0:20:29.650 --> 0:20:35.530
Ali Osman Öncel
Gözden kaçırılmasına neden oldu. Evet, burada önemli olan vurgu demek ki tarihsel dönemde.

0:20:36.350 --> 0:20:54.800
Ali Osman Öncel
Depremleri sizler olması gerekenden küçük hesapladığımız zaman ne olur? Mesela 7 nokta 7 büyüklüğünde bir deprem olduğunu düşündüğünüz dediğiniz ki işte maksimum deprem işte 7 nokta 7 olacak dediniz.

0:20:55.850 --> 0:20:57.370
Ali Osman Öncel
Ve.

0:20:57.510 --> 0:21:8.120
Ali Osman Öncel
O büyüklüğe göre bir nükleer santral planlaması yaptınız ve nükleer santral planlaması maksimum 7 nokta 7 büyüklüğündeki depreme göre yapıldığı durumda.

0:21:9.600 --> 0:21:19.350
Ali Osman Öncel
9 nokta 2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğin zaman ne oluyor? Tabii ki o nükleer santral o büyüklükte bir depreme karşı dayanamıyor.

0:21:20.30 --> 0:21:35.380
Ali Osman Öncel
Ve bir nükleer bu kriz meydana geliyor işte. Rusya'da benzer bir deprem krizi meydana gelmişti. Ekibin 11. Yılında japonya'da işte fukuşima nükleer santralinde benzer bir de.

0:21:35.490 --> 0:21:43.880
Ali Osman Öncel
Kreme karşı santralde patlamalar yangınlar bağlı olarak küresel bir kriz meydana gelmiş demek ki.

0:21:45.460 --> 0:21:51.440
Ali Osman Öncel
Birinci sorununuzun özellikle sismoloji, depremlerin büyüklüklerinin doğru tanımlanması.

0:21:52.530 --> 0:21:55.410
Ali Osman Öncel
Son yıllarda ölçülen.

0:21:55.710 --> 0:22:1.420
Ali Osman Öncel
Katalog büyükleriyle daha sonra düzeltilen büyükler arasında.

0:22:2.260 --> 0:22:11.870
Ali Osman Öncel
Büyük farklar olmadığını görsek bile ama bazı yerlerde işte 62 yılında bakın 8 nokta 2 katalogda geçiyor. Daha sonra 8 noktayı diye çıkmış.

0:22:12.540 --> 0:22:17.280
Ali Osman Öncel
60, dörtte 8 nokta 5 geçiyor. Daha sonra 9 nokta 3 olarak düzeltilmiş.

0:22:18.480 --> 0:22:30.810
Ali Osman Öncel
Işte son Maraş depreminde 7 nokta 9 olarak VS. De düzeltilmiş olarak kayda geçen bir deprem. Tabii ki biz onu 7 nokta 6 olarak ne yaptık ilk veri olarak açıkladık.

0:22:31.890 --> 0:22:33.620
Ali Osman Öncel
Evet tarihi.

0:22:33.720 --> 0:22:40.20
Ali Osman Öncel
Hatta dönemdeki deprem verileri önemli tarihsel dönem deprem verileri ne, nasıl ulaşılabilir?

0:22:41.690 --> 0:22:42.130
Ali Osman Öncel
O.

0:22:42.860 --> 0:22:50.580
Ali Osman Öncel
Daha ulaşmak için öncelikle bu verilerin derlenmesi, toparlanması gerekiyor. Bakın Avrupa.

0:22:50.810 --> 0:22:51.870
Ali Osman Öncel
Sismoloji.

0:22:53.530 --> 0:23:5.940
Ali Osman Öncel
Birliği tarafından bu tür depremler özellikle değerlenmiş durumda. Marmara bölgesinde Marmara Bölgesi için bu depremleri ne yapabiliyoruz görebiliyoruz. Bakın burada.

0:23:9.30 --> 0:23:30.570
Ali Osman Öncel
Dörtten büyük depremler türkiye'nin içinde olmuş olduğu Avrupa bölgesinde beyin 1.899 yılları arasında toplanmış ve haritalanması olarak kullanıma açılmış olarak önümüzde duruyor. Demek ki bu verileri ne yapabiliyoruz, kullanabiliyoruz. Veriler herkese açık.

0:23:31.440 --> 0:23:34.280
Ali Osman Öncel
Olarak önümüzde duruyor ve.

0:23:35.50 --> 0:23:39.160
Ali Osman Öncel
Bunları herkes istediği ortamda tekrar haritalı uyabilir.

0:23:45.550 --> 0:23:54.410
Ali Osman Öncel
Evet, bu veriler tabii ki interaktif olarak da kullanılabiliyor işte. Türkiye'nin batısında meydana gelen tarihsel depremlere.

0:23:55.220 --> 0:24:25.40
Ali Osman Öncel
Buradan ulaşma imkanımız var. Interaktif olarak bu depremlerde ne yapılıyor? Avrupa deprem Katolik olarak açılmış ve kullanıma sunulmuş olarak bulunuyor. Demek ki deprem verileri önemli. Deprem verilerini tabii harita mühendisi artışımız belki alabilir, kendisi haritalama deneyimini geliştirmek için aciz ortamında hatırı hatırlayabilir. Belki ebeveynler ile birlikte.

0:24:25.470 --> 0:24:31.550
Ali Osman Öncel
Sismoloji ve harita mühendisliği arasında bir geçiş sağlayabilir diye düşünüyorum ben.

0:24:33.180 --> 0:24:46.930
Ali Osman Öncel
Evet, bir sonraki slayta baktığımız zaman bir sonraki slaytta hâlâ geniş kısmını dayız. Son meydana gelen Türkiye ve iran sınırındaki depremi gösteriyor. Şimdi bu depremler tabii ki.

0:24:47.640 --> 0:25:16.190
Ali Osman Öncel
Olmuş olduğu bir yer var. Bir de bu depremlerin kaydedilmiş olduğu yer var. Büyük depremler her yerde kaydedilebiliyor. Raspberry pi şeyde aslında bir amatör deprem ağ herkes alıyor. Kendi evinden işte ne bileyim temel katına ya da evine bu tür sismometre yerleştirdiği zaman evinde kaydedebiliyor. Mesela bu da nerede kaydedilmiş mesela bir de denen noktada kaydedilmiş.

0:25:16.970 --> 0:25:28.200
Ali Osman Öncel
Tabii ki burada biz anne görüyoruz işte. Görüldüğü üzere burada bize dalga gelmeyeni veriyor. Bu depremin dalga genliği işte maksimum düzeye ulaşmış olduğu.

0:25:28.880 --> 0:25:35.220
Ali Osman Öncel
ııı zaman süresi burası demek ki 3 dakika 24 saniye sonra.

0:25:35.950 --> 0:25:38.920
Ali Osman Öncel
Buradan yani.

0:25:39.170 --> 0:25:45.320
Ali Osman Öncel
Türkiye'nin doğusundan buraya kadar 3 dakika 24 saniyede bu deprem ne olmuş?

0:25:46.230 --> 0:26:7.640
Ali Osman Öncel
Hareket etmiş varmış varış zamanı 3 dakika 24 saniye sürdüğünü buradan ne yapabiliyoruz görebiliyoruz. Tabii ki burada yüzey dalgaları, p dalgaları ve yüzey dalgaları geldikleri buradan gözükebiliyor. Şimdi bu depremle ilgili olarak biraz detaylara bakalım. Bu deprem ilgili detaylar.

0:26:8.970 --> 0:26:16.880
Ali Osman Öncel
Özellikle sosyal medyada tartışıldı judit hubert hubert.

0:26:16.980 --> 0:26:19.690
Ali Osman Öncel
Doktora da yer bilimci tarafından.

0:26:20.360 --> 0:26:27.930
Ali Osman Öncel
Kendisi özellikle haritalama tekniğini çok iyi kullanıyor. Tabi nasıl bu tür haritaları yapıyor?

0:26:29.290 --> 0:26:40.160
Ali Osman Öncel
Belki de aciz kullanıyordur. Baktığımız zaman da buradaki renkler neyi gösteriyor? Depremlerin oluş zamanını gösteriyor. Mesela 2.000 ondan 2.020 üçe kadar.

0:26:40.760 --> 0:26:46.130
Ali Osman Öncel
Depremlerin oluşu zamanları renklendirilmiş.

0:26:46.860 --> 0:26:57.620
Ali Osman Öncel
Burada van depreminin olmuş olduğu alana yakın bir alanda 5 nokta 6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu deprem türkiye'den de hissedildi.

0:26:58.440 --> 0:27:10.690
Ali Osman Öncel
Tabii ki türkiye'de 2.011 yılında meydana gelen deprem 7 nokta bir büyüklüğünde 2 büyük bir depremdi. Bakın onun neden olmuş oldu artık şokları buradan görebiliyoruz.

0:27:11.780 --> 0:27:24.830
Ali Osman Öncel
10'a çıkart göre çok daha küçük bir deprem işte van gölü'nün biraz daha doğusunda meydana geldi. Acaba bu deprem özellikle 6 şubat'ı depreminden sonra yayılan enerjinin.

0:27:25.540 --> 0:27:28.940
Ali Osman Öncel
E bir etkisi sonucunda meydana geldi.

0:27:29.870 --> 0:27:34.220
Ali Osman Öncel
Gelmedi mi? Bu bir tartışma konusu olabilir ama görüldüğü üzere.

0:27:35.450 --> 0:27:45.590
Ali Osman Öncel
Bu depremin meydana gelmiş olduğu alan van'a oldukça yakın. Tabii ki bu deprem ve nerede meydana geldi? Baktığımızda bu depremle ilgili.

0:27:46.620 --> 0:27:50.490
Ali Osman Öncel
Kaynak bilgileri tabii ki.

0:27:50.680 --> 0:27:54.180
Ali Osman Öncel
Afiyet verisinden derlenmiş veriler.

0:27:55.40 --> 0:28:9.940
Ali Osman Öncel
Tabii ki haritalama yaparken öncelikle genel olarak ne yapılıyor? Büyük bir alanda depremler gösteriyor. Daha sonra da o alanda daha küçük bir alan seçilerek.

0:28:10.580 --> 0:28:28.830
Ali Osman Öncel
Bu alan daha da büyütülerek gösteriliyor. Şimdi bu depremin zaman içerisindeki dağılımına baktığımız zaman 2.010 yılından günümüze kadar bu depremin özellikle düşey yönde düşey yönde dediğimiz tabii ki annem.

0:28:29.110 --> 0:28:31.560
Ali Osman Öncel
Kenan bey zaman değişikliğine baktığınız zaman.

0:28:32.340 --> 0:28:36.170
Ali Osman Öncel
Görüldüğü üzere van depreminin.

0:28:36.270 --> 0:28:42.570
Ali Osman Öncel
Aktif olduğu endem aralıklarını burada görüyoruz ve son depremde buralarda.

0:28:43.850 --> 0:28:52.710
Ali Osman Öncel
Meydana gelmiş durumda. Bu 2 deprem arasında bir benzerlik var mı? Tabii arada pek çok deprem var ve bu depremler.

0:28:54.370 --> 0:29:1.310
Ali Osman Öncel
Evet, kırma mekanizmaları ve renkler de o depremler meydana geldi. Yılları ne yapıyor bize gösteriyor.

0:29:2.690 --> 0:29:11.110
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımızda özellikle bu depremlerin büyüklükleri arasında nasıl bir fark var işte 5 nokta altıyla 7 nokta bir arasındaki fark.

0:29:12.10 --> 0:29:30.710
Ali Osman Öncel
Aslında çok basit bir hesapla burada bir kalp later hesap makinesi kullanılarak ortaya çıkartılabilir şeydi nokta bir neydi? Meydana gelen van depremi 5 nokta altıda son işte. Iran, Azerbaycan sınırında meydana gelen bir deprem.

0:29:31.460 --> 0:29:35.600
Ali Osman Öncel
Ikisi arasındaki büyüklük farkı işte bir buçuk.

0:29:36.880 --> 0:29:51.200
Ali Osman Öncel
Demek ki bir bir buçuk gibi bir büyüklük farkı var. Demek ki bu bir buçuk büyüklük farkının neden olmuş olduğu enerji farkı 177. Yani şu anlama geliyor demek ki.

0:29:52.750 --> 0:30:21.300
Ali Osman Öncel
Van depremin enerjisi son meydana gelen 5 nokta 6 büyüklüğündeki depremin enerjisinden en az 150 kat daha fazla bir deprem olduğunu ne yapıyoruz? Bu tür bir hesaplama ile görebiliyoruz. Tabii ki büyüklükler arasındaki değişim bir buçuk olması bizi yanıltmasın. Görüldüğü üzere enerji büyüklüğü olarak 150 kat arada bir fark olduğunu, buradan rahatlıkla görebiliyoruz.

0:30:22.990 --> 0:30:26.630
Ali Osman Öncel
Evet, Hande senden bir değerlendirme alalım. Böyle bir girdik ama.

0:30:27.630 --> 0:30:31.30
Ali Osman Öncel
Buraya kadar ne anlaşıldı, ne anlaşılmadı buyur.

0:30:34.330 --> 0:30:35.290
Ali Osman Öncel
Evet buyur.

0:30:32.380 --> 0:30:36.970
Hande Cagatay
Hocam bir şey sorabilir miyim mesela hatay'da deprem oldu ya?

0:30:37.500 --> 0:30:38.180
Ali Osman Öncel
Derdi.

0:30:38.310 --> 0:30:38.980
Hande Cagatay
Hatay'da.

0:30:39.440 --> 0:30:40.50
Ali Osman Öncel
Evet.

0:30:40.740 --> 0:30:46.700
Hande Cagatay
O bütün Akdeniz kıyısını etkileyecek bir tsunami yaratabilir miydi o deprem?

0:30:48.320 --> 0:30:51.70
Hande Cagatay
Hı hı.

0:30:47.780 --> 0:30:56.890
Ali Osman Öncel
Tabii ki deprem ve büyük olursa tsunami meydana getirebilir. Ama hatay'daki deprem 6 nokta 4 büyüklüğündeydi. Biri de denizde olmadı. Sanki hatay'ın içinde olduğu.

0:30:58.420 --> 0:31:26.800
Ali Osman Öncel
Tabii ki akdeniz'de büyük depremler meydana gelir. O kıbrıs'ta ayında büyük depremler meydana gelirse tabii ki o depremler de düşey gerilme bir deprem olacağı için oralarda bir tsunami meydana getirebilir dediğin çok doğru. O nedenle de Akdeniz de olabilecek herhangi büyük bir deprem tsunamiye neden olacaktır olabilir. Bekleyebiliriz dediğin gibi.

0:31:27.290 --> 0:31:29.60
Hande Cagatay
Yani denizde olması daha mı?

0:31:30.200 --> 0:31:30.720
Hande Cagatay
Yok.

0:31:30.190 --> 0:31:49.430
Ali Osman Öncel
Zaten de yani tsunami getirmek için Denizli olması lazım. Yani kara dolan deprem tsunamiye neden olmaz? Okyanuslarda büyük denizlerde meydana gelen depremler tsunamiye neden oluyor. O nedenle de şu anda orada büyük bir deprem olma riski olabilir. Tarihte büyük depremler olduğunu görüyoruz.

0:31:50.300 --> 0:32:6.980
Ali Osman Öncel
Olduğunda da tsunami meydana getirmesi beklenir. Tsunami erken uyarısı merkezi var. Türkiye'de öyle bir deprem olduğunda bir uyarı gelecek ama tabii ki o uyarı kaç dakika önce gelir, kaç saniye önce gelir, ne kadar işimiz var onu da bilemiyoruz.

0:32:21.390 --> 0:32:22.540
Hande Cagatay
Hı.

0:32:8.300 --> 0:32:37.100
Ali Osman Öncel
Evet, tekrar son 2 depreme bakarsak özellikle van depremine ve iran depreme bakarsak 2 depremin aslında kırılma tipi birbirine benziyor. Benzemeyen ve bunların yönleri mesela bu iran depreminin yönlü işte bu yönde bir kırılma ile ilişkili şimdi van depreminin kırılma yönünde bu yönde ama kırılma mekanizmasından ikisi de düşey yönlü bir deprem olduğunu görüyoruz. Yani bindirme.

0:32:37.910 --> 0:32:39.760
Ali Osman Öncel
Eee.

0:32:40.80 --> 0:32:49.580
Ali Osman Öncel
Özellikle 2 deprem ama büyüttükleri farklı. Tabii ki derinlikleri de farklı zaten. Van depremi 27 km derinde olması.

0:32:51.240 --> 0:33:0.680
Ali Osman Öncel
Ve bu depremin 13 km derinde olması arasında fark vardır. Çünkü daha sığ olan bir deprem büyüklük olarak küçük de olsa.

0:33:1.490 --> 0:33:18.610
Ali Osman Öncel
Neden olmuş olduğu şiddet daha büyük olabilir. Tabii ki büyüklük olarak van depremi büyük, daha büyük ama sığlık olarak iran'da meydana gelen deprem daha asıl olduğu için bu depremin tabii ki ortaya çıkarmış olduğu şiddetin kaynağı.

0:33:19.370 --> 0:33:21.800
Ali Osman Öncel
ııı sığ olması.

0:33:22.950 --> 0:33:24.310
Ali Osman Öncel
Olarak açıklanabilir.

0:33:27.330 --> 0:33:39.60
Ali Osman Öncel
Evet sonraki slayta gittiğimiz zaman demek ki bu depremle ilgili açıklamalar. Özellikle iran'da meydana gelen depremle ilgili açıklamaları burada.

0:33:39.750 --> 0:33:57.660
Ali Osman Öncel
ııı topladım. Özellikle 2.010 öncesi ve 2.010 sonrası meydana gelen deprem haritaları niye benzemiyor? Böyle bir soru var. Evet güzel şimdi burada 2 tane harita var. Evet Hande sana soralım bakalım.

0:34:0.410 --> 0:34:0.720
Hande Cagatay
Evet.

0:33:58.520 --> 0:34:14.420
Ali Osman Öncel
Aynı bölgede 2.010 öncesi olan depremlerle 2.010 sonrası olan depremler harita lanmış. Bu haritadaki depremlerin dağılımları niye birbirine benzemiyor? Soru bu neden? Diye sormuş. Ben de sana sorayım, evet neden? Diye sormuş.

0:34:15.560 --> 0:34:18.630
Ali Osman Öncel
Neden olabilir tabii, sen nasıl yollarsın?

0:34:20.820 --> 0:34:27.420
Hande Cagatay
Acaba hepsi aynı büyüklükte depremler mi yoksa daha minik depremler?

0:34:26.440 --> 0:34:52.770
Ali Osman Öncel
Şimdi bir zaman var, birisi 2.010 öncesi olan depremler. Bir de 2.010 sonrası olan depremleri 2 farklı haritada göstermiş. 2.010 öncesi olan deprem dağılımlarına baktığın zaman daha seyrek dağılım var. 2.010 sonrası deprem dağılımlarına baktığımız zaman daha sıkı dağılımından daha sıkı ulaştığı alanlar göze çarpıyor. Bunun nedeni ne olabilir?

0:34:54.170 --> 0:35:3.10
Hande Cagatay
Ben daha sık olanları küçük depremler olarak düşünmüştüm. Hani şey demiştik ya sismograf sayısı arttıkça daha.

0:35:3.800 --> 0:35:6.90
Hande Cagatay
Küçük deprem amerika'yla da biliyoruz diye.

0:35:7.70 --> 0:35:7.650
Ali Osman Öncel
Evet.

0:35:7.950 --> 0:35:8.580
Hande Cagatay
Aynen.

0:35:9.380 --> 0:35:32.920
Ali Osman Öncel
Evet, güzel düşünmüşsün ama tabii ki 2.010 yılından sonra büyük depremler meydana geliyor. Büyük depremin artçıları olduğu için bu artçılar ne yapıyor? Yığılma meydana getiriyor. Artçılar bunlar 2.010 yıldan sonra meydana gelen depremin artçıları 2.010 öncesinde böyle bir büyük deprem mi etkinliği olmadığı için deprem dağılımları daha az seyrek.

0:35:33.730 --> 0:35:46.670
Ali Osman Öncel
ııı 2.010 sonrası durum aslında büyük depreme bağlı. Ortaya çıkan bağımlı depremler neticesinde depremleri daha.

0:35:46.820 --> 0:35:49.40
Ali Osman Öncel
Birbirine yakın yıldır ne yapıyoruz?

0:35:49.640 --> 0:36:20.330
Ali Osman Öncel
Görebiliyoruz. Görüldüğü üzere bir bölgedeki depremlerin yığılması zaman içerisinde ne yapıyor, değişebiliyor. 2.010 öncesiyle 2.010 sonrası depremlerin yığılmaları birbirinden farklı olabiliyor. Tabii ki atçı şoklar neyi gösteriyor? Artçı şoklar bir depremde açığa çıkan enerjinin yoğunlaştığı alanları gösteriyor ya da kırılmanın meydana gelmiş olduğu ya da büyük depremde kırılamayan.

0:36:20.480 --> 0:36:27.830
Ali Osman Öncel
Ayrılmış alanların tekrar daha küçük depremlerle kırıldı. Alanları bize ne yapıyor gösteriyor.

0:36:29.140 --> 0:36:31.600
Ali Osman Öncel
Evet demek ki.

0:36:31.700 --> 0:36:34.290
Ali Osman Öncel
Aslında daha uzun.

0:36:35.30 --> 0:36:37.330
Ali Osman Öncel
Kayıtları inceleyerek.

0:36:39.130 --> 0:37:1.820
Ali Osman Öncel
Biz sana ne yapabiliriz? Daha farklı bilgiler elde edebiliriz. 2.010 öncesi meydana gelen depremlerin haritası ile 2.010 sonrası meydana gelen depremden haritası bize ne yapıyor çok farklı bilgiler veriyor. Mesela van depremini meydana gelmiş olduğu bu yığılma alanı.

0:37:4.930 --> 0:37:13.520
Ali Osman Öncel
Tabii ki burada gözükmüyor, öyle değil mi? Burada gözüken bir alan değil. Özellikle 2.010 van depremi de.

0:37:14.640 --> 0:37:22.900
Ali Osman Öncel
2.010 öncesi önceden tespiti yapılmamış bir kırık üzerinde meydana gelmişti. Demek ki bizler.

0:37:23.560 --> 0:37:27.350
Ali Osman Öncel
Daha uzun aralıklara baktığımız zaman.

0:37:27.600 --> 0:37:30.490
Ali Osman Öncel
Daha farklı şeyler ne yapabiliriz, görebiliriz o nedenle de.

0:37:31.270 --> 0:37:36.670
Ali Osman Öncel
Gözlem süresi deprem katılımlarının gözlem süresi ne yapabilir pardon?

0:37:37.720 --> 0:37:40.610
Ali Osman Öncel
Bize daha fazla bilgi verebilir.

0:37:41.730 --> 0:37:54.570
Ali Osman Öncel
Evet, bu da tabii ki depremlerin dağılımıyla ilgili bir bilgi. Depremler. Özellikle 1.994 6 nokta 7 büyüklüğündeki deprem burada meydana geldiği zaman.

0:37:55.310 --> 0:37:57.540
Ali Osman Öncel
Bu depremler.

0:37:57.980 --> 0:38:19.310
Ali Osman Öncel
Kaydediliyor ama kaydedilmesi için tabii ki yeryüzünde önceden kurulmuş istasyonlar olması gerekiyor ve bu kurulu istasyonlar olduğu için bunlar kaydediliyor ve bizden ne yapıyoruz? Bu kayıtları bu istasyonlardan alabiliyoruz. Her istasyondaki kayıtlara baktığımız zaman aslında depremin kaynağa aynı.

0:38:20.120 --> 0:38:23.20
Ali Osman Öncel
Ama o kaynaktan çıkan iste.

0:38:23.120 --> 0:38:25.860
Ali Osman Öncel
Pozisyonlardaki o depremin.

0:38:26.470 --> 0:38:30.370
Ali Osman Öncel
Eee dalga geldikleri farklı olduğunu görüyoruz.

0:38:31.860 --> 0:38:48.950
Ali Osman Öncel
Özellikle düşey eksenli burada bize neyi veriyor uzaklığı veriyor. Yatay eksen zamanı veriyor. Tabii ki düşey eksen uzaklık ve yatay eksen zaman olduğu zaman buradaki uzaklık ve zaman ilişkisinden bizler ne yapabiliyoruz?

0:38:49.560 --> 0:39:8.400
Ali Osman Öncel
Yerin içinin hız yapısını belirleyebiliyoruz. Demek ki yerin içinin hız değişimi için depremler, sağlıkta büyük depremler bize önemli veri sağlıyor ve bu verileri kullanarak bizler ne yapabiliriz yerin iç yapısını?

0:39:9.490 --> 0:39:13.420
Ali Osman Öncel
Görüntüleyebiliyorsunuz ve bu görüntüde onu gösteriyor.

0:39:15.350 --> 0:39:45.780
Ali Osman Öncel
Bazı yerlerde dalgalar tabii ki varmıyor. Bu dalgaların varmadığı yerler işte gölge ezen olarak ne yapılmış kayda geçirmiş durumda. Bu varmaması da bize neyi gösteriyor? Demek ki o dalgaların varmasına engel olan bir yapı var. Bu yapı nasıl bir yapı? Bakın bu yapı gerçekten katı bir yapı değil. Akışkan bir yapı akışkan yapının olmuş olduğu bu alanlarda özellikle.

0:39:46.20 --> 0:39:47.500
Ali Osman Öncel
S dalgaları.

0:39:48.360 --> 0:39:51.790
Ali Osman Öncel
Tamamen kayboluyor p dalgaları hız olarak yavaşlıyor.

0:39:52.450 --> 0:40:23.110
Ali Osman Öncel
Ve bu şekilde de burada deprem istasyonları olmasına rağmen buralara deprem sinyalleri ulaşmadığı için bakın bu alandaki deprem istasyonlarını kaydedilen deprem sinyalleri kendilik olarak oldukça küçük olduğu için bu bölgeler gölge zonu olarak keşfedilmiş. Demek ki dalgalar ne yapıyor? Ortamın katı, akışkanlığı ve sıcaklık durumuna bağlı olarak.

0:40:23.400 --> 0:40:32.240
Ali Osman Öncel
Istasyonlarda kaydediliyor ve bu dalga genliğinin değişimine bağlı olarak da yer 6 araştırmaları yapılıyor.

0:40:33.840 --> 0:40:40.630
Ali Osman Öncel
Tabii ki dalgaların yayılma şekline baktığımız zaman yayılma şekilleri özellikle.

0:40:43.200 --> 0:40:48.420
Ali Osman Öncel
Eğrisel bir yayılma şekli var. Bakın bu ne yapıyor? Bir eğrisel olarak meydana geliyor.

0:40:49.200 --> 0:40:55.570
Ali Osman Öncel
Dümdüz gelmiyor. Bunun nedeni genellikle sorduğumuzda nedeni nedir diye?

0:40:56.230 --> 0:41:1.720
Ali Osman Öncel
Evet soralım bakalım eğrisel yayılma nedeni nedir diye anlayıp soralım.

0:41:2.820 --> 0:41:16.90
Ali Osman Öncel
Yerin içinde p ve s dalgalarının yayılma doğrultusu bir doğrusallık Aktan biraz uzak, eğrisel bir yayılma doğrultusu şeklinde gözleniyor. Bunun neleri nedir?

0:41:15.850 --> 0:41:17.660
Hande Cagatay
Vay anam.

0:41:17.90 --> 0:41:18.100
Ali Osman Öncel
Evet Hande buyur.

0:41:18.390 --> 0:41:27.860
Hande Cagatay
Benim bildiğim kadarıyla deprem dalgaları zaten böyle suyun üzerine taş düşmüş gibi yayılıyor var ben öyle biliyor.

0:41:28.800 --> 0:41:38.440
Ali Osman Öncel
Evet, tabii ki bunun nedeni iyet içindeki yoğunluğun değişmesi, gelişimdeki yoğunluğun sabit olmaması, yoğunluk aynı olsaydı.

0:41:39.230 --> 0:41:40.590
Ali Osman Öncel
Bu görmüş olduğumuz.

0:41:41.260 --> 0:42:12.330
Ali Osman Öncel
Eğrisel yapı görmeyecektir. Direkt dümdüz dümdüz gelecekti. Demek ki girişindeki yoğunluk malzeme yoğunluğunun farklı olmasından kaynaklı olarak yayılım doğrultuları eğrisel olarak ne oluyor? PS dalgaları için gözlenmiş oluyor. Bu neyi gösteriyor ya içi homojen değildir. Birbirinden farklı yoğunlukta ve doğal olarak hızla malzemelerden oluşmakta olduğunu bize gösteriyor ve bunun da.

0:42:13.100 --> 0:42:21.160
Ali Osman Öncel
Vergisel ispatında ne yapıyoruz? Görüldüğü üzere sağdaki veriler bize ne yapıyor? Vergisel ispatında göstermiş oluyor.

0:42:22.530 --> 0:42:28.860
Ali Osman Öncel
Evet, buradan tekrar aktif fay haritalarına geçelim bu özellikle.

0:42:31.370 --> 0:42:39.0
Ali Osman Öncel
Afiyet olarak bilinen aktif fay haritaları kısmında bu bilgileri bize ne yapabiliyoruz alabiliyoruz?

0:42:39.850 --> 0:42:53.420
Ali Osman Öncel
Tabii Hande bi harita mühendisi olduğu için bu verileri indirebilir. Daha yüksek çözünürlüklü topografik veriler bulabilirse onların üstüne ne yapabilir, giydirilir.

0:42:54.780 --> 0:43:17.670
Ali Osman Öncel
Evet baktığımızda demek ki bu sayfayı türkçe'ye çevir dediğim zaman artık ingilizce bilmiyorum hocam işte Türkçe kaynak yok mu? Demenize gerek yok sayfayı türkçeye çevir dediğinde otomatikman çevirdi. Rusçadan türkçeye çevirdi. Baktığımızda demek ki neymiş bana türkçesi neotech tektonik ve modern jeodezi namik laboratuvar olarak.

0:43:18.710 --> 0:43:29.210
Ali Osman Öncel
Laboratuvara bir laboratuvar var ve bu laboratuvar dün avrasya'daki tüm kırık verileri ne yapmış hazırlamış ve bu kırık verilerini bizler ne yapabiliyoruz indirebiliyoruz.

0:43:30.340 --> 0:43:35.440
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımızda nasıl indiriyoruz? Bununla ilgili bir uygulama yapmak istedim.

0:43:36.80 --> 0:43:45.880
Ali Osman Öncel
Belki de başka bir bölge içinde arkadaşlarımız uygulama yapar ve gösterir. Mesela bu bölgeyi seçtim dokunduğunuz zaman.

0:43:47.620 --> 0:43:52.900
Ali Osman Öncel
Ve bu bölge ile ilgili bana tüm kırık verileri indir diyorum.

0:43:53.590 --> 0:43:59.750
Ali Osman Öncel
O bölgedeki kırık verilerini bana indirmesini istedikten sonra bunlar nasıl indiriliyor bakalım?

0:44:0.510 --> 0:44:18.690
Ali Osman Öncel
Burada download data diye bir opsiyon var. O veriyi download yapıyor. Download yaptıktan sonra veri tabi ki KMZ formatında download ediliyor. Önce ve bu KMZ formatındaki indila haberi ben Google örgüte bu şekilde açmış oluyorum.

0:44:19.570 --> 0:44:25.910
Ali Osman Öncel
Tabii Google earth te şöyle bir güzellik var. Tabii bu verilerin kapsamış olduğu alanı görmek için.

0:44:26.720 --> 0:44:48.540
Ali Osman Öncel
Burada ızgara seçeneğini seçtim. Google örttü ve ızgara seçeneğini seçtiğim zaman indirmiş olduğum verilerin hangi alanda hangi enlem ve boylama aralığında kalmış olduğunu buradan çok rahat ne yaptım görebildim bakın demek ki indirmiş olduğum veri 36 kuzey ile.

0:44:48.760 --> 0:44:50.240
Ali Osman Öncel
40 kuzey arasında.

0:44:50.910 --> 0:45:12.120
Ali Osman Öncel
36, doğu ile 42 batı arasında bir alandaki kırık üyelerinin indirmiş olduğunu bu şekilde görmüş olduk. Tabii bu verilerin orijinal web sayfasında ayrı tarandığı hoca alete burada gözüküyor. Kontrol ettiğimde birebir tüm verilere.

0:45:13.10 --> 0:45:43.290
Ali Osman Öncel
Indirebilme imkanım özellikle bu site üzerinden var. Tabii ki veri tabanı kullanmak önemli. Kırık verilerini deprem verilerini bizler indire bilirsek veriye ulaşabilirsek elimize veri olursa bu verileri işleyeceğimiz bir yazılım ya da bir yöntem de bulabilirsek bilimsel araştırma yapma imkanımız olabilir. Demek ki buraya kadar ne yaptık işte kırık verileri nasıl seçilir ve deprem verileri nedir? Tarihsel dönemdeki deprem verileri nedir?

0:45:43.740 --> 0:46:15.430
Ali Osman Öncel
Bunlar üzerinde durduk. Özellikle tarihsel dönemde büyüklüklerin tarihsel süreçte nasıl değiştiği ile ilgili düzeltilmiş ve katalog lanmış büyüklükler arasındaki farktan bahsetmiş oldu. Şimdi biraz da afad'ı deprem verilerinden nasıl yararlanırız? Bununla ilgili bilgi vermek istiyorum. Özellikle afad önemli bir veri tabanı sağlıyor. Şimdi burada baktığımız zaman afad'ın sesine girdiğiniz zaman burada 3 türlü veri.

0:46:15.570 --> 0:46:17.380
Ali Osman Öncel
Aynı hava deprem kataloğu.

0:46:18.50 --> 0:46:31.20
Ali Osman Öncel
Maalesef o dönemde deprem kataloğu tarihsel dönem deprem kataloğu e buradan çok rahatlıkla ne yapabiliyorsunuz deprem verilerini indirebiliyorsunuz? Bununla ilgili 12 uygulamada bu derste göstermek istedim.

0:46:31.770 --> 0:47:3.640
Ali Osman Öncel
Evet, tabii ki bu gösterdikleri mi? Benzin de artışımız bir başka bölge için yapabilir. Şimdi veritabanını nasıl kullanabiliriz? Öncelikle bakalım nereden başladık? A esel dönem deprem katar'a bakalım asel dönem demek 1.009 yüzden günümüze olan tüm depremlerin aletsel dönem depremleri deniyor. Tarihsel dönemde işte milattan önce 2 binden 1.890 dokuza kadar olan depremleri de tarihsel dönem.

0:47:3.950 --> 0:47:15.90
Ali Osman Öncel
Depremleri deniyor. Bakalım 1.900 den günümüze kadar az önce işaret etmiş olduğum bölgedeki depremleri indirebilecek miyim? Demek ki ne yaptın? Öncelikle bir bölge ablamı seçtim.

0:47:15.700 --> 0:47:31.810
Ali Osman Öncel
Bu alandaki kırıkları ne yaptım? Elde ettim. Bu kırıkların üstüne depremleri nasıl giydiririm? Depremlerle kırıklar üst üste geldiği zaman biz bu haritaya ne diyoruz? Sisman, tektonik harita demek ki burada ne gösteriyorum? Ben bir sisman teknik harita nasıl oluşturulabilir?

0:47:32.980 --> 0:47:39.70
Ali Osman Öncel
Bakıyoruz 1.900 den günümüze kadar olan depremleri ben burada seçtim.

0:47:40.150 --> 0:47:58.750
Ali Osman Öncel
Tabii seçerken ne kullanmışım? Bakın kullandığım yer belli işte enlem boylam bilgisi işte görüyorsunuz. Annem aralığı, boylam aralığı derinlik için hiçbir sınırlama ne yapmadım, yapmadım. Büyüklük zaten dörtten büyük depremleri veriyor. Dörtten küçüğü vermiyor. Bakın dörtten büyük depremleri veriyor.

0:47:59.530 --> 0:48:29.910
Ali Osman Öncel
1.910 günümüze o zaman ne oldu? Bana istediğim aratan ne yaptı depremleri seçmiş oldu. Demek ki bu bölgedeki depremlerin seçtim. Daha önce kırık tarımda seçmiştim ve depremler ile ilgili olarak detaylar da burada tek tek veriliyor. Bakın burada işte hangi kaynaktan alındığı bakın Ayhan ve diğerleri ambar meselesi ve pinker farklı kaynaklardan bu depremler ne olmuş? Toplanmış ve.

0:48:30.610 --> 0:49:2.620
Ali Osman Öncel
Afad isteyen merak eden araştırmacılar için bu verilere ulaşılabilir bir hale getirmiş. Baktığımızda biraz daha yakından baktığımızda bu deprem verilerine tabii ilave olarak tarihsel verileri de indirdim ve benzer şekilde şimdi baktığımızda buradaki üste ne gözüküyor? Üstteki tarihlere baktığımızda tarihsel depremleri görüyor ne de 1.900 den önce olan depremler. Tarihsel dönem depremleri demiştik.

0:49:3.70 --> 0:49:21.350
Ali Osman Öncel
Demek ki bu bölgede meydana gelen depremlerin yerlerine baktığımızda yerler hep Halep ve Suriye gözüküyor. Şimdi biz tabii maraşlı bir deprem oldu ama türkiye'de ölen insan sayısından bahsediyoruz. Bir o kadar insan da halep'te öldüğünü unutuyoruz. Aslında toplam ölen insan sayısı.

0:49:22.110 --> 0:49:40.470
Ali Osman Öncel
Türkiye ve suriye'de ölen insan sayılarıyla ortaya çıkabilir. Aslında bu depremin ismini Türkiye Suriye depremi demir bence doğru. Çünkü hem türkiye'de ölen var hem de suriye'de ölen var. Bakın bu depremler özellikle Halep ve suriye'de.

0:49:41.570 --> 0:49:53.30
Ali Osman Öncel
Meydana gelen depremden olarak gözüküyor. Şimdi biraz daha aşağıya gittiğimiz zaman özellikle milattan sonra 37 meydana gelen deprem bakın. Gene antakya'da bir deprem var.

0:49:53.690 --> 0:50:3.170
Ali Osman Öncel
Hani diyoruz ya antakya'da, hatay'da depremler oluyor. Bakın milattan sonra 30 yedide olan bir deprem var. Gene halep'te olan bir deprem var.

0:50:4.110 --> 0:50:13.830
Ali Osman Öncel
Urfa'da deprem var mı? Biliyorsun urfa mı depremde etkilendi? 339 yılında olan bir deprem var. Demek ki tarihsel verilerde ne yapabiliyoruz Viranşehir.

0:50:14.660 --> 0:50:23.30
Ali Osman Öncel
Berke ismi ondan bir an dendi. Yani olan depremden sonra şehir biran haline geldiği için berkay'ı viran şehir olarak kaldı.

0:50:23.790 --> 0:50:30.140
Ali Osman Öncel
Baktığımızda bu depremin ulaştığı şiddet özellikle 10 şiddetine kadar ulaştığı söylenen milattan sonra.

0:50:31.730 --> 0:50:46.640
Ali Osman Öncel
Tabii ki tarihsel veriler bize neyi gösteriyor acaba? Maraş'tan sonra urfa'da deprem olabilir mi? Tarihte olmuş mu demek ki? Neden olmasın? Rahatlıkla insan düşünebilir, neden olmasın işte milattan sonra 3 sos 9 olmuş.

0:50:47.330 --> 0:51:1.740
Ali Osman Öncel
Ve bu da bize ne yapıyor bu depremlerin yerlerini gösteriyor. Şimdi ikinci uygulamaya bakalım. Ikinci uygulamada tarihsel dönem deprem kataloğunda nasıl indirilir? Gene afad sayfasına geliyorsun, bu kısmı ne yapıyorsun seçiyorsun.

0:51:2.820 --> 0:51:9.210
Ali Osman Öncel
Ve buraya geliyorsun. Bakın burada ne deniyor? Tarihsel dönem deprem kataloğu.

0:51:10.330 --> 0:51:17.980
Ali Osman Öncel
Milattan önce 2 binden başlıyor ve günümüze kadar neredeyse 4.000 yıllık veriye ne yapabiliyorsun, ulaşabiliyorsun.

0:51:18.940 --> 0:51:41.300
Ali Osman Öncel
Ve benzer olarak aynı enlem anıları ve boylam aralığına giriyorum ve şiddetle hiçbir sınırlama yapmadım. Şiddete sınırlama yapabilirsin. Yani 5 şiddeti, 6 şiddeti, 7 şiddeti diyebilirsin. Daha az veri elde edebilirsin yani ben tarihte olan işte 8 şiddetinden büyük depremlere ya da 7 şiddetinden büyük depremleri görmek istiyorum diyebilirsin.

0:51:42.150 --> 0:52:4.340
Ali Osman Öncel
Tabii ki şiddet bir ile 10 arasında değişen bir büyüklük. Şiddet roman rakamlarıyla yazılıyor. Genellikle bu çok karıştırıyor. Şiddet hasarın ölçüsü yani hasar vermiş depremler işte 10 şiddetin ulaştığı zaman bina yıkılıyor, tamamen göçüyor işte o göçmenin olduğu yerde şiddet 10 oluyor. Yandaki bina yıkılmıyor, oradaki şiddet tabii ki 5 oluyor.

0:52:4.990 --> 0:52:35.370
Ali Osman Öncel
2 binanın şiddeti birbirine yakın ya da 12 binanın şiddeti birbirinden farklı olabilir ki. Yıkılan bina varsa iddet onlara orada yıkılmayan bina varsa şiddet 6 ya da 5 tir diyebiliriz. Şiddet demek ki birbirine yakın 2 bina 2 nokta arasında değişen hasarın örtüsü bir büyüklük olarak dikkate alınması. PD premium büyüklüğünden ayrılması ya da ayırt edilmesi gereken önemli bir büyüklük.

0:52:35.620 --> 0:52:45.380
Ali Osman Öncel
Evet baktığımız zaman demek ki ne yaptım? Ben bu bölgede de tarihte milattan önce 2 binden itibaren olan depremler ne yapmış oldu?

0:52:46.240 --> 0:53:2.110
Ali Osman Öncel
Bakın ortaya çıkarmış oldum. E bakıyoruz, tarihte depremler var mı? Bakın tarihte depremden olduğu yerde bizler işte Maraş depremden olduğunu görüyoruz değil mi? Tarih bize neyi gösteriyor? Tarih bize.

0:53:2.980 --> 0:53:22.70
Ali Osman Öncel
Yasasını gösteriyor, tarihin yasası nedir? Tekerrür etme yasası vardır değil mi? Tekerrür etme yasası aslında tarihte yaşanan depremlerin işte 6 şubat'tan sonra yaşandığı alanların hemen hemen birbiriyle örtüştüğünü, buradan çok rahat görebiliyoruz.

0:53:23.460 --> 0:53:28.390
Ali Osman Öncel
Evet Hande senden bi değerlendirme alalım. Bakalım sen ne görüyorsun?

0:53:29.200 --> 0:53:30.950
Ali Osman Öncel
Bizim gördüğümüz an farklı olarak.

0:53:32.950 --> 0:53:34.970
Hande Cagatay
Pek farklı bir şey görmüyorum aslında.

0:53:35.600 --> 0:53:43.660
Ali Osman Öncel
Evet, pek farklı bir şey görmüyorsun. Evet, yani 4.000 yıllık veri var, hâlâ bir şey farklı görmüyorsun.

0:53:44.450 --> 0:53:54.380
Ali Osman Öncel
Evet, tabii ki medeniyetlerin beşiği olduğu için bu alan bu kadar geçmişe giden deprem verisi var. Tabii amerika'da bu kadar eskiye giden deprem verisi bulmak mümkün değil.

0:53:55.130 --> 0:54:15.90
Ali Osman Öncel
Ama şunu gösteriyor, demek ki medeniyetler çok geriye gitmesine rağmen olan depremlerden pek ders almadığınız da ortaya çıkıyor. Bu nedenle depreme bağlı ortaya çıkardığı afet durumu maalesef bu kadar yıldır depremin meydana gelmiş olduğu bu coğrafyada.

0:54:16.40 --> 0:54:23.950
Ali Osman Öncel
Değişmeyen bir kader olarak önümüze çıkıyor. Değişmeyen bir kader tabii değiştirmek elimizde. O depreme karşı hazırlık yaparak.

0:54:24.770 --> 0:54:54.170
Ali Osman Öncel
Evet, bu şekilde tarihsel depremlere ulaştığımızı görüyoruz. Şimdi deprem kataloğuna girdiğiniz zaman deprem kataloğuna bir sınırı yok. Tüm deprem bir türklerini şu küçük depremleri de kaydedebiliyorsunuz. Fakat bu 2.015 yılından günümüze olan depremleri veriyor. Özellikle afad'ın kendi istasyonları ile kaydettiği verileri veriyor. Bakalım orada ortaya nasıl bir durum çıkıyor? Bakın her yer.

0:54:55.310 --> 0:55:16.270
Ali Osman Öncel
Her yerde deprem yani bir deprem denizi gibi oldu. Bakın tüm depremleri ortaya döktüğünüz zaman ne çıktı bu alanda bir deprem denizi çıktı. Sanki arada bir ufak boşluk yer var. Bakın buralarda bak 12 boşluk yer var ama tamamen depremin meydana gelmediği alan olmadığını görüyoruz.

0:55:17.50 --> 0:55:17.890
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi?

0:55:19.720 --> 0:55:38.80
Ali Osman Öncel
Küçük depremler böyle bir şey. Yani küçük depremler bize aslında büyük depremlerin göstermiş olduğu fotoğraftan çok farklı bir fotoğraf bize ne yapıyor gösteriyor. Bakın büyük depremlerin göstermiş olduğu fotoğraf neydi buydu aynı anan ama küçük depremleri göstermiş olduğu fotoğraf bu.

0:55:39.0 --> 0:55:48.820
Ali Osman Öncel
Allah rahmet etsin balamir uçar hocamız derdi ki ya derdi ali Osmanlı derdi biz marmara'da marinette deprem istasyonu kurmadan önce.

0:55:49.690 --> 0:56:22.520
Ali Osman Öncel
Marmara derdi böyle sakin bir yerdi. Birkaç işte depremin oldu. Sakin bir yerdi biz ancak mavi net istasyonu işte british yer birimleri servisiyle kurduk. Ondan sonra baktık ki Marmara Denizi deprem kaynağı aynı şekilde. Tabii ki depremi gerçek fotoğrafı bu bakın bu küçük depremler taşı toprağı deprem üretiyor. Bu alanların öyle değil mi? Evet Hande bu ne diyor? Sana derki biraz farklı şekilde ifade edersin senin kullandığın dil.

0:56:22.630 --> 0:56:25.930
Ali Osman Öncel
Benim kullandığım dilden farklı olabilir. Evet buyur.

0:56:28.750 --> 0:56:29.650
Hande Cagatay
Üzüldüm ben.

0:56:32.110 --> 0:56:33.580
Hande Cagatay
Nasıl üzüldüm yani?

0:56:35.0 --> 0:56:39.710
Hande Cagatay
Biraz yaptığınız tekrardan, hatta şeyi maraş'ı.

0:56:40.750 --> 0:56:41.190
Hande Cagatay
Aynen.

0:56:42.100 --> 0:56:42.650
Ali Osman Öncel
Evet.

0:56:42.270 --> 0:56:44.140
Hande Cagatay
Üzücü zor atlattık.

0:56:44.850 --> 0:56:45.350
Hande Cagatay
Ben abi.

0:56:44.980 --> 0:56:46.750
Ali Osman Öncel
Evet, evet.

0:56:47.970 --> 0:56:49.700
Ali Osman Öncel
Evet. 3.

0:56:51.140 --> 0:56:51.800
Hande Cagatay
Hı.

0:56:49.800 --> 0:57:10.520
Ali Osman Öncel
Kötülerini hatırlattı. Evet özür diliyoruz. Gerçekten hâlâ insanlar sokakta yardıma muhtaç ama işte böyle de bir gerçek var. Taşı toprağı deprem yürütüyor. Tabii ki deprem yani maalesef böyle işte. Her yerde deprem üreten bir kaynak, şimdi baktığımızda özellikle.

0:57:13.220 --> 0:57:15.470
Ali Osman Öncel
Halkının kendi istasyonları ile.

0:57:16.220 --> 0:57:24.420
Ali Osman Öncel
Kaydetmiş olduğu depremler işte 1.990 yılından başlıyor gözüküyor. Şimdi bu depremlerin büyüklükleri.

0:57:27.330 --> 0:57:31.100
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımızda depremlerin büyüklükleri mesela şu aralıkta.

0:57:31.740 --> 0:57:32.850
Ali Osman Öncel
Şu aralık'ta.

0:57:34.20 --> 0:57:36.440
Ali Osman Öncel
Çizdiğim zaman baktığımız zaman şu aralıkta.

0:57:38.610 --> 0:57:40.200
Ali Osman Öncel
Kaydetme kapasitesi.

0:57:40.890 --> 0:57:41.500
Ali Osman Öncel
Işte.

0:57:42.280 --> 0:57:51.660
Ali Osman Öncel
3 ve üstü depremlerin 60 kaydetmeye başlamış gene bu buraya kadar 3 ve büyük depremleri kaydetmeye başlamış. Böyle geliyor.

0:57:52.850 --> 0:58:0.530
Ali Osman Öncel
Fakat şuraya baktığımızda şuraya baktığımızda özellikle burda 2.015 yılından sonra 2.015 yılından önce.

0:58:1.780 --> 0:58:8.650
Ali Osman Öncel
Birden büyük depremleri kaydetmeye başlamış. Şimdi ne olmuş? Burada bakın şu şuraya kadar işte 2.000.

0:58:9.910 --> 0:58:16.590
Ali Osman Öncel
O öncesine kadar ikiden büyük ikiden küçük deprem gözükmüyor değil mi? Bakın, ikiden küçük hiç deprem yok.

0:58:18.700 --> 0:58:23.670
Ali Osman Öncel
Ama daha sonra ikiden küçük depremler kaydedilmeye başlanmış.

0:58:26.0 --> 0:58:27.850
Ali Osman Öncel
Evet. O.

0:58:27.200 --> 0:58:29.370
Hande Cagatay
Hocam sismograf 60 olmuyor mu?

0:58:29.650 --> 0:58:33.20
Ali Osman Öncel
Evet 10'a çıkart söyleyeceğini tahmin ettiğim için. Evet.

0:58:33.720 --> 0:58:40.170
Ali Osman Öncel
Ama dediğin gibi sismograf yarın artış sayısıyla birlikte bakın burada depremlerin kaya.

0:58:40.270 --> 0:58:51.40
Ali Osman Öncel
Edilme kapasitesi herhalde istasyon artist sayısı da zaman içerisinde bu şekilde artmış olmalı. Arttıkça kaydedilen depremler de sayı olarak artmış olarak gözüküyor.

0:58:51.890 --> 0:58:53.820
Ali Osman Öncel
Şimdi.

0:58:54.100 --> 0:59:9.940
Ali Osman Öncel
Özellikle afad güzel istatistik bilgiler de veriyor. Mesela benden boyunca nasıl değiştiğini gösteriyor. Baktığımızda depremler burada işte 50 kilometreden daha sığ oluyor ama burada birden 50 kilometreye kadar.

0:59:10.660 --> 0:59:12.440
Ali Osman Öncel
Depremden indiğini görüyoruz.

0:59:14.0 --> 0:59:23.660
Ali Osman Öncel
Tabii neden bahsediyoruz? Erdem'den bahsediyor yani yukarıdan aşağı aşağıdan yukarı doğru yani kuzeye doğru 30 altıdan kırka doğru gittiğimiz varsay.

0:59:24.490 --> 0:59:35.500
Ali Osman Öncel
Yani kuzeye doğru giderken orada bir derinleştiğini görüyoruz. Baktığımızda burada gene normal gene buralarda sanki bir derinleşme var. Bakın 37 buçuk ile.

0:59:37.230 --> 0:59:50.70
Ali Osman Öncel
37 buçuk ile 39 arasında bir derinleşme olur. Buradan görebiliyoruz. Evet, demek ki derinlik dağılımları da ne yapıyor bize niye burada derinleşme var?

0:59:50.950 --> 0:59:55.150
Ali Osman Öncel
Demek ki buradaki sis kabuk karında daha derin olabilir.

0:59:56.310 --> 1:0:4.460
Ali Osman Öncel
Topuk kanında daha derin olabilir. Buna bağlı olarak da daha derin depremler meydana gelebilir. Şimdi boylama bakalım oylarındaki durum ne boylam.

1:0:6.160 --> 1:0:16.480
Ali Osman Öncel
Daki duruma bakmadan önce tabii ben bir silmek isterim. Şeyi özellikle silici varsa varmış silici bilmiyorum da.

1:0:18.430 --> 1:0:19.260
Hande Cagatay
Ben bir hafta.

1:0:18.50 --> 1:0:21.80
Ali Osman Öncel
Evet, tüm ülkeleri sil dedim. Evet, ******** şimdi.

1:0:23.690 --> 1:0:37.610
Ali Osman Öncel
Evet, şimdi baktığımız zaman boylama baktığımızda demek ki 36 neyi gösteriyor. Bize daha batıyı, batıyı gösteriyor. 42 daha doğruyu gösteriyor. Şimdi batıdan gittiğimizde doğuya doğru bakalım. Nasıl gideceğiz?

1:0:38.820 --> 1:0:39.950
Ali Osman Öncel
Sarı kaleme alalım.

1:0:42.490 --> 1:0:50.560
Ali Osman Öncel
Evet, evet, tekrar evet, buradan gittiğimiz zaman bir şekilde şekilde evet burada belli yerlerde derinleşiyor lar.

1:0:51.590 --> 1:0:54.820
Ali Osman Öncel
Evet buralarda sığınan aşıyor, derinleşiyor.

1:0:57.410 --> 1:0:58.580
Ali Osman Öncel
Evet buralarda.

1:0:59.480 --> 1:1:11.710
Ali Osman Öncel
Evet görüldüğü üzere belki burada elimizde yani depremde renkleri farklı olduğunu görebiliyoruz ama genel anlamda depremler 30 kilometreye kadar.

1:1:12.670 --> 1:1:27.700
Ali Osman Öncel
Hemen hemen yoğunlaşmış olduğunu buradan rahatlıkla görebiliyoruz. Fakat belli alanlarda aşağı doğru daha derin depremler olduğunda buradan görebiliyoruz. Yani alpat istatistik olarak da bunu ne yapabiliyor? Bize sağlamış durumda. O da güzel bir şey.

1:1:28.650 --> 1:1:33.240
Ali Osman Öncel
Tabii depremlerin büyütüp dağılımını da istatistik olarak verebiliyor.

1:1:35.270 --> 1:1:37.40
Ali Osman Öncel
Bütün mürekkepleri sil diyelim.

1:1:40.390 --> 1:1:43.290
Ali Osman Öncel
Evet, demek ki meydana gelen depremler?

1:1:45.210 --> 1:1:49.390
Ali Osman Öncel
Evet, üçten küçük depremler bakın üçten küçük depremler.

1:1:50.990 --> 1:1:55.860
Ali Osman Öncel
Oldukça büyük sayıda üçten küçük depremler meydana geldi. Ne yapıyoruz, görüyoruz?

1:1:58.100 --> 1:2:2.240
Ali Osman Öncel
34 arası depremler, 45 arası depremler.

1:2:3.120 --> 1:2:9.340
Ali Osman Öncel
Meydana geldiğini ne yapıyoruz? Görüyoruz ve bu şekilde ne yapıyor? Bu şekilde aşağıdır azaldı.

1:2:10.410 --> 1:2:12.750
Ali Osman Öncel
Bu ne demektir yani depremler?

1:2:13.860 --> 1:2:15.320
Ali Osman Öncel
Büyüklük olarak.

1:2:16.600 --> 1:2:31.500
Ali Osman Öncel
Arttıkça sayı olarak ne yapıyor? Sayı olarak azalıyor. Büyüklük olarak arttıkça sıvı olarak azalıyor. Bu ne demektir? Deprem büyüklüğüyle sayı arasında ters bir ilişki var. Yani daha büyük depremler.

1:2:32.760 --> 1:2:33.690
Ali Osman Öncel
Daha az oluyor.

1:2:34.420 --> 1:2:35.870
Ali Osman Öncel
Daha küçük depremler.

1:2:36.620 --> 1:2:49.400
Ali Osman Öncel
Daha fazla oluyor demek ki bu nedir? Aslında bir deprem yasasıdır. Deprem yasası ne gösteriyor? Daha küçük depremler daha çok oluyor. Daha büyük depremler daha az oluyor.

1:2:50.280 --> 1:3:0.220
Ali Osman Öncel
Ama daha az olan depremler bakın burada tabii ki yıkıcı depremler var. Hadi nokta 8 büyüklüğündeki depremler bakın hemen hemen gözükmüyor değil mi?

1:3:1.260 --> 1:3:3.80
Ali Osman Öncel
Hiçte.

1:3:7.50 --> 1:3:7.240
Hande Cagatay
3.

1:3:4.330 --> 1:3:10.430
Ali Osman Öncel
Tabii ki en azdır. En büyüğü en az oluyor. Bakın 3 tane 7 büyüklüğünde deprem var işte bu.

1:3:12.310 --> 1:3:17.240
Ali Osman Öncel
Daha az ama daha büyük olduğundan dolayı yıkıma neden olan.

1:3:17.920 --> 1:3:25.120
Ali Osman Öncel
Bu depremlerin büyük deprem ölçü kırıkları yüzeyde takip edebilmek için bizim neye ihtiyacımız var?

1:3:25.830 --> 1:3:32.100
Ali Osman Öncel
Daha küçük depremleri ihtiyacımız var. Daha küçük depremler bize neyi veriyor? Onların adres lokasyonunu veriyor.

1:3:32.750 --> 1:3:51.650
Ali Osman Öncel
Diğer bildirimlerini veriyor. O nedenle de afad'ın özellikle istasyon sayısının arttırılmasıyla birlikte bakın bu tarihten sonra birden büyük depremlerin kaydedilmesi durumu bize neyi çıkardı, işte böyle bir görüntüyü çıkardı ya taşı toprağa.

1:3:52.940 --> 1:3:58.200
Ali Osman Öncel
Deprem üreten görebildiğimiz ve göremediğimiz kırık sistemlerinin olduğu bir alan.

1:3:58.830 --> 1:4:2.430
Ali Osman Öncel
Üzerinde o coğrafyanın yaşadığını bize göstermiş oldu.

1:4:3.310 --> 1:4:10.840
Ali Osman Öncel
Şimdi burada 12 makale var. Tabii ki bu makalenin adı özellikle post dediğimiz.

1:4:11.950 --> 1:4:28.450
Ali Osman Öncel
Artçı şok demek yani sismik dediğimiz işte saik nedir işte Maraş depremleri değil mi? 6 Şubat olan Maraş depremleri ne oluyor? 7 nokta, 577 nokta, 7 sasma co ondan sonra olan depremler ne oluyor? Post sismik yani artçı şoktan oluyor.

1:4:29.470 --> 1:4:52.970
Ali Osman Öncel
Şimdi bu artçı şokların tabii ki zaman içerisinde kapasitesinde değişim meydana geliyor. Bu değişim ve kapasitesi ya da kayıt kapasitesi bize neyi veriyor? Aslında artış şokların önceden tespit edilebilme imkanı veriyor. Aslında artçı şokların oluş yeri ve oluş büyüklükleri %95 ihtimalle.

1:4:53.610 --> 1:4:55.620
Ali Osman Öncel
Önceden tahmin edilebiliyor.

1:4:56.820 --> 1:5:2.320
Ali Osman Öncel
Ama bununla ilgili olarak da tabii ki artçı şok veri.

1:5:3.130 --> 1:5:8.710
Ali Osman Öncel
Hepsi üzerine çalışan uzmanlara ihtiyaç var. Ben hep ana şok üzerinde çalıştığım genellikle ana şok.

1:5:10.340 --> 1:5:15.860
Ali Osman Öncel
Ve ana şok öncesi depremler üzerinde çalıştım. Artçı şoklar üzerinde bir çalışmam yok.

1:5:16.560 --> 1:5:26.260
Ali Osman Öncel
Ama şu anda çok sayıda artçı şoklar var. Şimdi bakalım şimdi bu istasyonlar üçgen de gösteriliyor. Burada istasyonlar.

1:5:27.210 --> 1:5:33.550
Ali Osman Öncel
Üçken de gösteriliyor. Bu renkler de kaydedilen depremlerin.

1:5:33.650 --> 1:5:34.830
Ali Osman Öncel
Büyüklüğünü gösteriyor.

1:5:35.940 --> 1:5:39.180
Ali Osman Öncel
Şimdi renkler sarıya doğru gittikçe.

1:5:42.110 --> 1:5:47.200
Ali Osman Öncel
Sarıya doğru gittikçe daha küçük depremlerin kaydedildiğini görüyoruz. Yani bu soru bölgelerde ne olmuş?

1:5:47.880 --> 1:5:53.720
Ali Osman Öncel
Daha küçük depremler kaydediliyor. Niye daha küçük depremler kaydediliyor burada? Çünkü istasyon çok burada değil mi?

1:5:55.340 --> 1:6:0.450
Ali Osman Öncel
Şimdi mesela burada neyi deprem kaydedilmiyor? Bakın 2 nokta ikincisinde istasyon yok.

1:6:1.330 --> 1:6:2.10
Ali Osman Öncel
Öyle değil mi?

1:6:3.230 --> 1:6:7.830
Ali Osman Öncel
Demek ki istasyon sayısı bizim neyimize değiştiriyor?

1:6:8.590 --> 1:6:16.930
Ali Osman Öncel
Kayıt kapasitemizi ya da kaydedilen depremlerin büyütüp kapasitesi ne yapıyor? Istasyon sayısı burada değiştiriyor. Şimdi yukarıdaki şekle bakalım.

1:6:18.420 --> 1:6:32.40
Ali Osman Öncel
Mesela gene burada işte yeşille ne yapmış alan seçmiş. Bakın yeşile seçilen alan nedir? En küçük depremlerin kaydedilmiş olduğu alan niye kaydediliyor? Burada istasyonlar çok.

1:6:33.110 --> 1:6:41.270
Ali Osman Öncel
Bu kenarlarda neyi daha küçük depremler kaydedilmiş istasyon yok demek ki bizler ist.

1:6:41.370 --> 1:6:50.660
Ali Osman Öncel
Pozisyon sayısını arttırmak da neyi arttırmış oluyoruz? Aslında oradaki veri tabanının kapasitesini arttırmış oluyoruz. Veri tabanı kapasitesini artırdığımız zaman.

1:6:51.520 --> 1:6:53.160
Ali Osman Öncel
Aslında.

1:6:53.960 --> 1:7:6.50
Ali Osman Öncel
Büyük artçı şokları önceden tahmin edebilme olasılığımız daki isabet yüzdemiz artırıyoruz. Bu nedenle de istasyon sayımız ne kadar çoksa.

1:7:7.210 --> 1:7:14.550
Ali Osman Öncel
O bölgede o kadar detaylı bilgi alma şansımız ya da olasılığımız da o kadar fazla olduğunu bu.

1:7:15.200 --> 1:7:22.410
Ali Osman Öncel
Makale bize gösteriyor. Bu makale neydi? Makalenin adını bir daha hatırlayalım. 2.020 ikide yayınlanmış bir makale.

1:7:23.360 --> 1:7:25.900
Ali Osman Öncel
Bakın, makalenin adı demek ki?

1:7:26.670 --> 1:7:34.210
Ali Osman Öncel
Post systemic dediğimiz post demek ana depremden sonraki tüm depremlere post denir. Yani sonrası yani artçı şok demek.

1:7:35.170 --> 1:7:40.350
Ali Osman Öncel
Tamamladığını araştıran bir çalışma ve bu tamamlandığının after şok.

1:7:40.990 --> 1:7:44.710
Ali Osman Öncel
ııı tahminini etkisi ani.

1:7:45.50 --> 1:7:55.540
Ali Osman Öncel
Inceleyen bir çalışma şimdi bu şekli almadan önce o şeklin olduğu sayfayı buraya yerleştirmek istedim. Evet, bir sonraki slayta gittiğimiz zaman.

1:7:56.760 --> 1:8:17.620
Ali Osman Öncel
Şimdi baktığımızda bu mesela 6 Şubat değil mi? Şunu 6 Şubat olarak kabul edersek nedir bu 6 şubattan sonra depremler olmaya devam etti. Yani bizim 6 şubatımız yani o sıfır bizim 6 şubatımız da denk geliyor. Fakat bu japonya'daki depremlerle ilgili bir bilgi bakın. Japonya'da da bir deprem meydana geliyor.

1:8:18.220 --> 1:8:20.100
Ali Osman Öncel
Ve artçı şoklar ne yapıyor?

1:8:21.770 --> 1:8:35.680
Ali Osman Öncel
Artık yoklar olmaya başlıyor. Büyük artış yoklar oluyor. Bakın artçı şokların büyük Türkleri azalıyor ve oluş sayıları da olan deprem sayısı ne yapıyor? Hemen hemen azalmaya doğru gidiyor. Bakın bu şekilde.

1:8:36.460 --> 1:8:38.450
Ali Osman Öncel
Demek ki.

1:8:38.610 --> 1:8:42.340
Ali Osman Öncel
Depremlerin sayısı arttı şok depremlerin sayısı ne yapıyor?

1:8:43.700 --> 1:8:46.920
Ali Osman Öncel
Zaman içerisinde zaman geçtikçe azalıyor.

1:8:48.790 --> 1:8:59.210
Ali Osman Öncel
Ve azalarak ne yapıyor? Devam ediyor. Ben zer gözlemlemeye git. Depreminden sonra 2.013 13 yılında meydana gelen miyagi deprem yine japonya'dan bir örnek.

1:8:59.910 --> 1:9:4.290
Ali Osman Öncel
Baktığımız zaman bakın büyük artış yoklar. Ne yapıyor ana depremden hemen?

1:9:6.30 --> 1:9:11.890
Ali Osman Öncel
Sonra meydana geliyor ama daha sonra ve genel eğilim bakın. Artı şoklar genel eğilim aşağı doğru.

1:9:12.630 --> 1:9:21.340
Ali Osman Öncel
Bunların sayıları ne yapıyor? Azalıyor tabii esas nokta tabii ki niye 3 tane küçük deprem yok burada?

1:9:23.240 --> 1:9:39.120
Ali Osman Öncel
Değil mi? Burada niye üçten küçük deprem yok? Çünkü istasyon yok. Depremden sonra istasyonları ne yapmışlar? Yerleştirmişler değil mi ya? Şimdi burada ana deprem oluyor. Bakın burada hiçbir deprem yok. Depremler mesela bakın depremlerin.

1:9:40.100 --> 1:9:47.30
Ali Osman Öncel
Küçüklüğü kaç gün sonra ne yapmış artmış? Aslında birkaç gün sonra küçük deprem olmaya başlamıyor.

1:9:47.980 --> 1:9:54.80
Ali Osman Öncel
Birkaç gün sonra küçük depremleri yakalayacak istasyon sayısı arttığı bize gösteriyor, değil mi?

1:9:55.860 --> 1:10:2.90
Ali Osman Öncel
Evet, buna bakalım gene bakın bu da suga bide olan deprem bakın burada.

1:10:2.770 --> 1:10:5.500
Ali Osman Öncel
Deprem nedir işte ana deprem oluyor.

1:10:6.600 --> 1:10:15.990
Ali Osman Öncel
Bakın 2 buçuktan küçük deprem yok değil mi? Ilk gün 2 buçuktan daha sonra ne oluyor işte ikiden küçük depremler. Daha sonra işte birden küçük depremler daha sonra.

1:10:16.690 --> 1:10:18.360
Ali Osman Öncel
Görüyorsun, sıfıra kadar iniyor.

1:10:19.160 --> 1:10:36.700
Ali Osman Öncel
Aslında zaman geçtikçe daha küçük deprem olduğunu göstermiyor. Bu zaman geçtikçe daha küçük depremleri yakalayacak istasyonun oraya yerleştirildiğini gösteriyor ve bu şekilde de deprem sayısı zaman geçtikçe arttığı için burada.

1:10:37.650 --> 1:10:42.640
Ali Osman Öncel
After şokların olabilme olasılığı ile ilgili isabet şansımız artıyor.

1:10:43.360 --> 1:10:54.190
Ali Osman Öncel
Buradaki deprem sayısı az olduğu için ilk günlerde after şokların olabilme potansiyeli ya da olasılığı ile ilgili isabet.

1:10:54.280 --> 1:10:55.550
Ali Osman Öncel
Eee.

1:10:56.190 --> 1:11:8.140
Ali Osman Öncel
Bir öngörülerde bulunma şansımız ilk günlerde daha az ama ileriki günlerde daha fazla bunun nedenini. Çünkü istasyon sayısının bölgede artmış olması.

1:11:8.860 --> 1:11:31.620
Ali Osman Öncel
Evet, diğer bir çalışmada özellikle 6 Şubat 2023 depremlerinden sonra bu verilerde açık durumda. Bakın burada indirebiliyorsunuz. Afad verilerinden neyi almış ham verileri almış, fazlası verilerini almış ve bunları işlemiş ve bunları ne yapmış daha sonra özel.

1:11:31.720 --> 1:11:53.500
Ali Osman Öncel
Title lokasyonlarını düzeltme yapılmış. Bakın burada lokasyonlarını ne yapmış, düzeltme yapmış ve sonra ortaya ne çıkmış bakalım bakın düzeltilmiş lokasyonlar ile özellikle kırık sonlarının ne kadar birbiri üstüne oturmuş olduğunu gösteriyor. Hem lokasyon olarak hem de derinlik olarak.

1:12:1.640 --> 1:12:3.280
Hande Cagatay
Hı.

1:11:55.440 --> 1:12:19.500
Ali Osman Öncel
Görüldüğü üzere birebir muhteşem bir haritalama. Bakın 7 nokta 8 ve 7 nokta 6 depremleri hangi tarihler arasında 24 mart'a kadar bir buçuktan büyük depremleri haritaları zaman onların ne bileyim? Dış merkez dağılımındaki hataları azaltacak şekilde bir detaylı çalışma yaptığı zaman.

1:12:20.170 --> 1:12:26.100
Ali Osman Öncel
Eee ne oluyor aslında bir çizgisel bir dağılım olduğunu çok net görebiliyoruz. Yani ta ki.

1:12:27.120 --> 1:12:29.90
Ali Osman Öncel
Yeryüzünü aydınlatmış gibi.

1:12:28.900 --> 1:12:29.650
Hande Cagatay
Hı hı.

1:12:31.130 --> 1:12:36.500
Ali Osman Öncel
Evet, bir sonraki şekil farkı nedir diye baktım. Bu şeklin bundan farkı nedir?

1:12:37.340 --> 1:12:50.690
Ali Osman Öncel
Evet eee buradaki renk ilk şekilde buradaki renk neyi verir? Zamanı veriyor. Buradaki renkte derinlikleri veriyor. Bu derinlikler ilginç mesela bakın özellikle bu kısımda.

1:12:52.450 --> 1:12:53.220
Ali Osman Öncel
Kısımda.

1:12:55.520 --> 1:12:58.250
Ali Osman Öncel
Yani bu depremin bu kısmında.

1:12:58.890 --> 1:13:0.890
Ali Osman Öncel
Bir den şekiller gitti.

1:13:1.830 --> 1:13:4.710
Ali Osman Öncel
Evet kalem alayım, şimdi evliliklere baktığımız zaman.

1:13:7.590 --> 1:13:14.630
Ali Osman Öncel
Bakın, özellikle bu ilk depremin adı ne? Ilk depremin adı işte Elbistan pazarcık depremi dimi şu.

1:13:16.410 --> 1:13:22.850
Ali Osman Öncel
Ikinci depremin adı ne diye çağrıldı, işte ikinci depremin adı da işte ekinözü depremi dimi.

1:13:23.880 --> 1:13:44.180
Ali Osman Öncel
Henüz depremi şimdi baktığımızda bakın bu renkler neyi veriyor? Kırmızıya gittiğimiz zaman daha derin deprem 16 kilometreye kadar olan depremleri gösteriyor. Bakın ekinözü fayın da daha derin depremlerin olduğunu burada ne yapıyoruz görebiliyoruz. Yani malatya'ya doğru depremlerin daha derin odaklı olduğunu.

1:13:44.900 --> 1:13:51.650
Ali Osman Öncel
Özellikle aşağı doğru bu kısımda da dahası depremler olduğunu ne yapabiliyoruz görebiliyoruz.

1:13:52.300 --> 1:14:0.70
Ali Osman Öncel
Benzer şekilde özellikle Maraş depreminde bu kısımlarda derin depremlerin daha fazla olduğunu.

1:14:0.990 --> 1:14:8.300
Ali Osman Öncel
ııı dikkatimizden kaçmıyor. Bir sonraki slayta baktığın zaman bu slaytım farkı nedir diye merak ettim.

1:14:9.180 --> 1:14:13.750
Ali Osman Öncel
Evet, bu slaytım farkı nedir? Evet, Hande sen görebiliyor musun?

1:14:15.270 --> 1:14:26.550
Ali Osman Öncel
Elbet buradaki evet. 3 buçuktan büyük depremleri yerleştirilmiş bir önceki slaytta neydi? Bir buçuktan büyük depremler şimdi daha büyük depremlere yerleştirildiği zaman daha büyük depremler.

1:14:27.430 --> 1:14:38.70
Ali Osman Öncel
Hemen hemen tabii ki saçılma şeyi biraz daha azalmış. Uydudan tespit edilen kırıkların üstüne hemen hemen birebir oturmuş olarak.

1:14:38.850 --> 1:14:47.220
Ali Osman Öncel
Ortaya çıkıyor. Evet, artçı şokların derinlik dağılımlarına baktığımız zaman 3 buçuk tan büyük depremlerin derinlik dağılımlarına.

1:14:47.940 --> 1:14:53.640
Ali Osman Öncel
Öte 20 kilometreye kadar bu depremlerin derinlik tanımlarının değiştiğini görüyoruz.

1:14:54.390 --> 1:15:3.980
Ali Osman Öncel
Sol tarafta da evet, hemen hemen derinlik dağılımlarını 20 kilometreye kadar değişmiş olduğunu görüyoruz. Evet Hande benim anlatacağım, bugünlük bu kadardı.

1:15:5.260 --> 1:15:6.840
Ali Osman Öncel
Var mı soracağın soru.

1:15:7.70 --> 1:15:8.820
Hande Cagatay
Yok hocam teşekkür ederim.

1:15:8.210 --> 1:15:10.100
Ali Osman Öncel
Her zaman senin sorun vardır.

1:15:12.470 --> 1:15:13.40
Ali Osman Öncel
Evet.

1:15:15.300 --> 1:15:17.540
Hande Cagatay
Hocam biz ödeviyle alakalı bir şey sorayım mı?

1:15:17.890 --> 1:15:19.470
Ali Osman Öncel
Evet soru buyur.